Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

Ҳарорат 
tm
га етгунга қадар полимер шишасимон ҳолатда бўла- 
ди, 
to
га кўтарилганда полимер қуюқ бўтқа ҳолатга ўта бошлайди. 
Полимердаги молекулалар қанчалик зич жойлашган бўлса, 
1ш
дан 
tn
гача бўлган ўзгариш муддати шунчалик катта бўлади. Шишаси­
мон полимер юқори ҳароратда ички энергияси сусайиши ҳисобига 
қуюқоқувчан ҳолатга ўтади. Полимерга ташқи куч тушганда кимё­
вий боғланишлар секин узилади. Одатда, чизиқли полимерлар 200— 
300°С ҳароратда пластик ҳолатга ўтади.
Полимеризацияланадиган чизиқли полимерлар
Полихлорвиниллар 
(П Х В ) ялтироқ, ранги сариқ-кулрангдан то 
жигарранггача бўлади. У қуйидаги усулда олинади. Метандан ибо­
рат табиий газ 1500— 1600°С да қиздирилиб, ацетилен гази олинади. 
Ацетилен билан хлорид кислота ўзаро бирикиб, винилхлорид су- 
юқлиги ва унинг полимеризацияланиши натижасида оқ ва енгйл 
кукунга ўхшаш модда ҳосил бўлади. Бу винилхлориддир. У кўпли- 
ги, арзонлиги ва \ар томонлама қулайлиги билан бошқа полимер- 
лардан фарқ қилади. П ХВ кислота, ишқор, спирт ва мойлар таъси­
рига чидамли. Улар иссиқҳолатда чўзилувчан бўлганлиги учун юпқа 
пардалар ишлаб чиқаришга имкон беради. П ХВ смолалари эгилув­
чан, сувга чидамли. Жумладан, юпқа ўрама пардалар, шунингдек, 
кўп кавакли иссикдикни муҳофазаловчи, пардозбоп ашёлар — плин­
тус, тарнов, қўл ушлагичлар ва шунга ўхшашларни олишда ишла­
тилади.
Поливинилацетат 
(П ВА ) смолалари рангсиз, эластик ва мод­
далар билан жуда яхши ёпишувчан бўлади. Улар эмульсияли бўёқ- 
лар, \ар хил елимлар, ёпиштирувчи мастикалар, цемент-бетон 
қоришмалар учун қўшилма сифатида ишлатилади.
Полиэтилен смолалар