Ў збекистон р еспубликаси о лий ва ўрта махсус таълим вазирлиги том он и д ан олий ўқув ю ртлари

полимерлар ишлатилганда асфальт-бетон чидамлилигини ошириш
450

---

бўйича ижобий натижаларга эришилди. Полимер қўшилма асфальт- 
бетон таркиби билан осон аралашиши керак. Бу эса асфальт-бетон 
тузилишини мустаҳкамлайди, унинг зичлигини оширади.
Асосийси 150— 170°С гача қиздирилган битумга ёки минерал 
тўлдиргичга полимерии қўшиш, эритувчиларда суюлтирилган по­
лимерии иссиқ битум эритмасига қўшиш ва ҳ.к. Полимер қўшил- 
малар таннархи қиммат бўлади. Шу сабабли, полимер-битум ас- 
фальГ-бетонлар катта аҳамиятга эга бўлган йўл қурилишларида иш­
латилади. Лекин, бундай асфальт-бетонларнинг юқори чидамлилиги 
эътиборга олинса, яъни йиллараро таъмирлашнинг қисқариши, 
узоқ йиллар бузилмаслиги унга кетадиган сарф-харажатни камай­
тиради ва иқтисодий томондан самарадорлигини оширади. Шулар 
ичида Ўзбекистон Фанлар академиясининг Умумий ва ноорганик 
кимё институти олимлари томонидан тавсия этилган СП О ЭП по­
лимер қўшилмани ТА И И олимлари (техника фанлари номзоди 
Қосимов Иброҳим) асфальт-бетонга қўшиб унинг қуюқ-суюқ ша­
роитда сурилишга бардошлигини оширишга муваффақ бўлдилар.
Меҳнат ва атроф-муҳит муҳофазаси
Йўлбоп қурилиш ашёлари билан ишлашда техника хавфсизли- 
ги қоидаларига риоя қилиш керак. Асфальт-бетон учун ишлатила­
диган битум ҳавзалари, устахоналар ва машина асбобларда ишлаш 
учун 18 ёшга етмаган ишчилар ишга қабул қилинмайди. Бизнинг 
иссиқ-қуруқ шароитимизда қиздирилган битумли ёки полимер ашё­
лар билан ишлашда ишчилардан техника хавфсизлиги бўйича би- 
лим ва маҳорат талаб қилади. Ҳар бир ишчи тиббий кўрикдан ўтган, 
хавфсизликни таъминлашга дойр махсус малака ошириш курсла-