*/ V /*v • •.* • j menejment nazariyasi 0‘quv qollanma 0‘zbekist0n respublikasi oliy va 0‘rta maxsus ta’lim vazirligi

4.
 
MENEJMENT NAZARIYASIDA VAZIYATLI YONDOSHUV 
Vaziyat-bu  muayyan  vaqtda  tashkilotga  ta’sir  qiladigan  holatlar 
majmuidir.
 
Vaziyatli  yondoshuv-  tashqi  va  ichki  faktorlaming  asosiysini  aniqlab 
beradi, u esa tashkilotning ishlashiga ta’sir ko‘rsatadi.
 
Vaziyatli  yondoshuvni  qoilagan  rahbarlar  aniq  bir  vaziyatda  qaysi  usul 
qanday maqsadga erishishga olib kelishni tushunib oladi.
 
60-80-yillarda boshqaruvning turli vositalari va shakllari o‘rtasida o‘zaro 
munosabatlar  yuzasidan  jadal  izlanishlar  olib  borildi.  Bundan  maqsad 
boshqaruvning vaziyatli yondoshuvni aniqlash edi.
 
Vaziyatli  yondoshuv  mohiyati  shundaki,  har  bir  ishlab chiqarish o‘ziga 
xos  boshqamv  usullariga  ega.  Muayyan  vaziyatda  boshqaruvning  eng 
samarali usuli bu vaziyat uchun eng maqbul usuldir.
 
 

---

 
Atrof-muhit 
parametrlari
 
Atrof-muhit omillari
 
Tashkilot hajmi
 
Texnologiya
 
Menejment  vazifalarini  bajarishda  korxona  va  tarmoqlar  o‘rtasida 
vaziyat o‘zgarishlari deb ataladigan farqlarga e’tibor berish lozim. Ular ikki 
xil  boiadi:  tashqi  va  ichki.  Ichki  o‘zgarishlar  aniq  korxona,  tarmoqni 
tavsiflaydi.  Ichki  muhitga  korxona  maqsadlari,  resurslari,  kattaligi,  vertikal 
va  gorizontal  mehnat  taqsimoti  va  boshqalar  kiradi.  Korxonalar  o‘rtasidagi 
ichki  farqlar  binolar  o‘rtasidagi  farqqa  o‘xshaydi.  Masalan,  binolar 
arxitekturasi,  materiah,  kattaligi  bilan  farq  qilib,  bu  farq  natijasida  ulaming 
biri klub, boshqasi kishilar yashaydigan uy boiishi  mumkin. Xuddi shimday 
tarzda  korxonalaming  ichki  farqlari  ulaming  vazifalarini  belgilaydi.  Bu 
o‘zgarishlami  ma’lum  darajada  nazorat  qilish  mumkin  va  ular  boshqaruv 
qarorlari  natijasida  vujudga  keladi.  Rahbariyat  tomonidan  ichki  o'zgarishlar 
borasida  qabul  qilinadigan  qarorlar  qanchalik  samarali  va  unumdor  faoliyat 
yuritishni belgilaydi.
 
Korxonaning  kattaligi  ichki  farqlar  korxonani  boshqarishga  qanday 
ta’sir  etishini  yorqin  namoyon  qiladi.  Yirik  aksiyadorlik  jamiyatini 
boshqarish  bilan  kichik  korxona,  do‘konni  boshqarish  o‘rtasida  katta  farq 
mavjud. 
Korxona  qancha  katta  boisa,  uni  boshqarish 
ham  shunchalik 
qiyin boiadi.
 
Tarkibiy parametrlari 
Boshqaruvning 
tashkiliy 
strukturasi 
Noaniqlik 
shartlari 
(murakkablik/barqar orlik) 
Tashkiliy 
loyihalashtirish