’ ruza mavzusi Tillarning aralashuvi. Pijinlar va kreol tillar f f. n., dotsent M. Abdura hmanova diglossiya

prepijinn
ing barqarorlashuvi va uni
pijing
ga o‘tish
jarayonida
etnolektlar
(etnik guruhlar)ning yaqinlashuvi
yuzaga keladi. Ularda ham, o‘z navbatida, 
idiolektlar
(bir til sohibi nutqining fonetik, grammatik, leksik va
uslubiy xususiyatlari)ning bir xillashuvi kuzatiladi. 
Agar prepijinda so‘zlashuvchilar soni doimiy bo‘lmasa, 
ular onda-sonda foydalanishsa, prepijin
barqarorlashish darajasiga
yetmaydi
va uzoq vaqt
davomida faoliyat ko‘rsata olmaydi. 

---

Hozirgi kunda 50dan ortiq pijin ma’lum bo‘lib, 
ularning aksariyati Janubiy-sharqiy Osiyo, Okeaniya, 
Afrika, Karib dengizi hududlarida tarqalgan. 
Pijinlar, odatda, 
hududlarning bosib olinishi
, 
savdo-sotiqning kengayishi
, 
rivojlanishi,
shuningdek, 
ommaviy ko‘chishlar
natijasida yuzaga keladi

---

Eng qadimiy
pijinlar
sirasiga Yevropa leksik bazasida
vujudga kelgan O‘rtayer dengizi
sabirini
(
o‘rta asrlarda
O‘rtayer dengizida qo‘llanilgan pijin.Keyinchalik
lingva-franka
("franklar tili", ya’ni yevropaliklar tili
) nomini olgan) 
kiritish
mumkin. Sabir pijini XII asrdan boshlab yevropaliklarning
arablar, keyinchalik esa turklar bilan muloqotida
qo‘llanilgan. 

---

Yevropaga xos bo‘lgan pijinga misol qilib, 
“
chinuk jargoni
”ni keltirish mumkin. Mazkur
pijin haqida yevropaliklar faqat 1830-yilga 
kelib ma’lumotga ega bo‘lganlar. Masalan, kanadalik
baliqchilar o‘zlarining radio aloqalarida maxfiy ma’lumotlarni
yapon baliqchilaridan saqlash maqsadida
“chinuk jargoni”dan foydalanganlar.

---

xalqlar o‘rtasidagi muloqot jarayonida qo‘llaniladigan
imo-ishoralar
ham 
yordamchi til vositasi hisoblanib
, 
ular
pijinlar ichida qayd qilingan
. Bunday aloqaviy
vositalardan Shimoliy Amerika hindulari va
avstraliyalik aborigenlar foydalanganlar.

---