“ пул ва банклар

«кўринмас» операциялар
деб
аташади, чунки уларнинг моддий бойликлар харакатига ҳеч қандай 
таъсири йўқ. 
Жорий операциялар бўйича тўлов баланси таркибига савдо баланси ва 
«кўринмас» операциялар киради.
Тўлов баланси тузишнинг айрим услублари давлатнинг бир 
томонлама ўтказмаларини алоҳида модда бўйича ифода этишни ва унинг
қолдиғини жорий операциялар бўйича қолдиққа қўшмайди. 
Капитал ва кредитлар харакати балансида хусусий ва давлат
капиталларининг олиб келиниши ёки олиб кетилиши, олинган ёки берилган 
халқаро кредитларнинг ўзаро нисбатлари ифода этилади. 
Ўз иқтисодий мазмунига кўра, бу операциялар 2 категорияга бўлинади: 
тадбиркорлик ва ссуда капиталининг халқаро харакати. 
ХВФ қўлланмасига биноан тўлов баланси моддалари классификацияси.
А. Жорий операциялар
Товарлар 
Хизматлар 
Инвестициялардан даромадлар 
Бошқа хизматлар ва даромадлар 
Хусусий бир томонлама утказмалар 
Расмий бир томонлама утказмалар 
Жами А: жорий операциялар баланси. 
В. Тўғри инвестициялар ва узоқ муддатли капитал
Тўғри инвестициялар 
Портфель инвестициялар 
Бошқа узоқ муддатли капитал 
Жами: А+В (АҚШнинг базис баланси консепциясигамувофик)* * 
С. Бошқа узоқ муддатли капитал. 
Д. Хато ва хисобга олмайдиган қисмлар 
Жами; А+В+С+Д (АҚШ ликвидлик консепциясига мувофик)*
Е. Балансловчи моддалар. 
Олтин -валюта резервларининг қайта баҳоланиши,
СДРнинг таксимланиши ва ишлатилиши.. 
Олтин -валюта резерви харакати . 
F. 
Cалдони коплашнинг фавкулотдаги манбалари 
G. 
Хорижий расмий кумиталарнинг валюта резервларини ташқил 
этувчи мажбуриятлар. 
Жами: А+В+С+Д+Е+Ф+Г (АҚШнинг базис баланси консепциясига 
мувофик)* 
Резервларнинг якуний ўзгаришлари. 
Олтин 
СДР 
ХВФ нинг резерв холати
Хорижий валюта 
Бошқа талаблар 
ХВФ кредитлари 
Халқаро валюта фондининг кўрсатмасига асосан кўпгина давлатлар 
тўлов балансини икки асосий юналиш бўйича: жорий операциялар баланси ва 
капитал билан молиявий операциялар (капитал харакати) балансини 
тузадилар. Бу баланслар актив ёки пассив солдо билан якунланиши мумкин. 

---

Жорий операциялар баланси – товарлар, хизматлар, жорий трансфертлар 
ва даромадлар бўйича ташқи иқтисодий алокалар бўйича валюта тушуми ва 
харажати ўртасидаги нисбатни кўрсатади. Бу баланснинг ижобий (актив) 
қолдиғи мамлакатнинг бошқа мамлакат учун кредитлар эканлигини, пассив
ёки салбий қолдиқ мамлакатларнинг бошқа мамлакатлардан қарздор 
эканлигини курди.