“ пул ва банклар

16.7-жадвал 
Бигмаг индексини ҳисоблаш 
Биг маг ички 
нархи 
Доллардаги 
нархи 
Доллар ХКП Долларга 
нисбатан курс 
фарқ 
1 
2 
3 
4 
5 
ҳисобланиши 1:2 
1:2,71 
ўрнатилган 
4-5 

---

Доллар 2,71 2,71 
- 
- 
0 
Песо 4,1 
1,40 
1,51 
2,88 
-47 
Реал 4,55 
1,44 
1,68 
3,07 
-45 
Фунт 1,99 
3,08 
1,36 
1,58 
+16 
Юан 9,90 
1,2 
3,65 
8,28 
-56 
Иена 262 
2,18 
96,7 
120 
-19 
Евро 2,71 
2,89 
1 
1,10 
+10 
Злотый 6,30 1,56 
2,32 
3,89 
-40 
 
Мазкур жадвалда бигмаг индексини ҳисоблаш ва унинг аҳамияти 
кўрсатилган. Яъни АҚШда белгиланган даврда шу махсулот 2 доллар 71 
цент туради. Доллардаги харид қобилияти мазкур валютага бир 
долларлик қанча махсулот тўғри келишини билдиради. Харид қобилияти 
ва ўрнатилган курс ўртасидаги фарқ давлатнинг ташқи иқтисодий 
сиёсатини изоҳлайди. Масалан арзон иена сиёсатини юритадиган 
Япония ўз валютасини 19%га қадрсизлантириб ўз экспорт салоҳиятини 
ошириш имкониятига эга. Европада еса евро курси аксинча паритетга 
нисбатан юқори ўрнатилган, бу худудни АҚШга экспорт қилиш асосий 
ташқи иқтисодий сиёсат эмаслиги ва улар ишлаб чиқарадига 
махсулотлар рақобатбардош.
164
 
Биг Мак индексининг бошқа вариантлари ҳам яратилган . Масалан, 
2004-йил январида Экономист журнали Старбакс кофеси асосида “Талле 
Латте” индексини ишлаб чиққан. 
2007-йилда Австралия банки ходимлари Биг Мак индекси ғояси асосида 
“иПод” индексини яратишди. Бу назариянинг яратилиш сабаби “иПод” 
техникалари бир жойда ишлаб чиқарилиши ҳамда унинг қиймати нисбатан 
ўзгармаслиги эди. Лекин Хитойда ишлаб чиқарилган маҳсулотни турли 
жойларга етказиб бериш учун кетадиган харажатларга боғлиқ равишда унинг 
нархи турли жойларда бир-биридан кескин фарқ қилишини инобатга 
олинмаганлиги сабабли назария танқидга учради.
Шунингдек, харид қилиш паритетини ҳисоблашнинг бу методи 
камчиликларга ҳам эга.
Кўпгина мамлакатларда “МcДоналдъс” каби халқаро ресторантлар 
маҳаллий ресторантларга қараганда бирмунча қимматлиги ва биг мак учун 
талаб ҳамма жойда бир хил эмаслиги, маҳаллий солиқларнинг бир-биридан 
фарқ қилиши, рақобат даражаси нархларга ўз таъсирини кўрсатади. Бундан 
ташқари, Гамгургер тайёрлаш учун керак бўлган маҳсулотларнинг нархи 
ҳамма жойда бир хил эмас: Бу харид қилиш паритетининг валюта курсидан 
нотўғри фарқ қилишини келтириб чиқаради.
Шунингдек “МcДоналдъс” турли жойларда турлича тижорат 
стратегиясини қўллайди. Масалан, Францияда гамбургер нархи 
€
1 га, 
Бельгияда 
€
1.50 га тенг. Ёки Нюёрк шаҳрида гамбургерларнинг шаҳар 
ташқарисидагидан қиммат бўлиши биг мак нархларининг мамлакат турли 
ҳудудларида ҳам катта фарқ қилишини кўрсатади. 
Бундан ташқари биг мак турли мамлакатларда турлича ретсипларда 
тайёрланиши ҳам унинг нархи турлича бўлишига олиб келади.
164
Fredric S. Mishkin. The Economics of Money, Banking and Financial Markets. P.-481 

---

Шунга қарамасдан, иқтисодчилар кўпинча харид қилиш паритетини 
ўлчашнинг ҳаққоний ёъли сифатида Биг Мак индексини мисол 
келтиришади.