“ пул ва банклар

Депозитдан валютага ўтиш (алмашиниш) 
Федерал захира тизими очиқ бозор операцияларини амалга оширмаса, 
депозитнинг валютага алмашиниши банк тизимида захира миқдори 
даражасига таъсир кўрсатади. Шундай бўлсада бу каби алмашиш пул 
базасига таъсир ўтказмайди, чунки бунинг сабаби ФЗТ захираларга қараганда 
пул базасига кўпроқ эътибор қаратади ҳамда назоратни амалга оширади.
Масалан, фараз қилайлик роджество байрами арафасида аҳоли совғалар 
сотиб олишни назарда тутиб кўпроқ валютага эҳтиёж сезсин ҳамда нақд 
шаклда 100 миллион доларлик пулни счётидан ечиб олсин. Нобанк 
аҳолининг Т ҳисобварағи қуйидаги натижага эга бўлади:
Нобанк аҳоли 
Актив
Пассив 
Чекли депозитлар -100 миллион 
доллар 
Валюта +100 миллион 
доллар
 
Банк тизими 100 миллион долларлик депозитларидан айрилади ва 100 
миллион долларлик захираларга эга бўлади.
Банк тизими 
Актив
Пассив 
Захиралар -100 миллион доллар 
Чекли депозитлар +100 миллион 
доллар 
ФЗТ нуқтайи назаридан олиб қаралганда, аҳолининг ҳаракат натижаси 
шуни англатадики, 100 миллион долларлик қўшимча валюта аҳоли қўлида 
айланаётган бир вақтда банк тизимида захиралар миқдори 100 миллион 
долларгача тушиб кетади. ФЗТ нинг Т ҳисоби қуйидаги кўринишга келади:
Федерал Захира Тизими 
Актив
Пассив
Муомаладаги валюта миқдори
+100 миллион доллар
Захира миқдори 
-100 миллион доллар 

---

ФЗТнинг пул мажбуриятларига оид соф таъсири ювилиб кетади; пул 
базасига аҳолининг нақд пулга бўлган талабининг ошиши орқали таъсир 
кўрсатилмайди. Аммо бундан фарқли ўлароқ, захиралар бунга таъсир этади. 
Захира миқдорининг бир оз миқдорларда ўзгариб туриши депозитдан 
валютага ўтиш ёки аксинча ҳолларда вужудга келади. Шунга ўхшаш 
ҳолатлар пул базаси учун татбиқ этилмайди, чунки у муқаррар ўзгарувчи 
сифатида олинади.
Молиявий институтларга қарзлар.
Мазкур бобда пул базасидаги ўзгаришлар очиқ бозор операцияларининг 
натижаси сифатида содир бўлиши кўриб ўтилди. Шуни ҳам айтиб ўтиш 
зарурки, ФЗТ молиявий институтларга қарз берганда ҳам пул базасига таъсир 
кўрсатилади. ФЗТ 100 миллион долларлик қарзни миллий банкка тақдим 
этганда банк қарзнинг тушумларидан келган 100 миллион долларлик 
захираларни кредитлайди. Банк тизими ва ФЗТнинг балансида ўзгаришлар 
қуйидагича бўлади: