― pul va banklar ‖ fanidan 2017/2018 o‗quv yili uchun mo‗ljallangan



Download 4,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/339
Sana31.12.2021
Hajmi4,72 Mb.
#258318
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   339
Bog'liq
pul va banklar

 

 

Pul aylanmasi tarkibi quyidagicha bo‘ladi: 

 

 

 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 

 

 

4.1.1-rasm. Pul aylanmasi tarkibi 

Chizmadan  ko‗rinib  turganidek,  pul  aylanmasini  to‗rtta  yo‗nalishga  ajratish 

mumkin.  

Pul 


funktsiyalariga 

ko‘ra 


Pul aylanmasi 

Pul belgilariga 

ko‘ra  

Sub‘ektlarni 

joylashish 

o‘rniga ko‘ra 

Tovar pul 

munosabatlarining  

aks ettirilishiga 

ko‘ra  


 

Shaharla


r aro 

aylanma 


Shahar 

ichidagi 

aylanma 

Muomila 


vositasi  

To‘lov 


vositasi 

Tovar 


siz pul 

aylan 


masi 

 

Naqd 



pul 

aylan


masi 

Naqd  


siz 

pul 


aylan

masi 


 

Tovarli 


pul 

aylanm


asi 

 



Birinchi  yo‗nalish,  pul  mablag‗lari  shakliga  ko‗ra,  naqd  pulli  aylanmasi  va 

naqdsiz pul aylanmasidan tashkil topgan.  

Ikkinchi yo‗nalish, pul aylanmasida ishtirok etayotgan sub‘ektlar joylashuviga 

ko‗ra, bir shahar ichidagi va shaharlararo pul aylanmasidan iborat.  

Uchinchi yo‗nalish, pul funksiyalarining namoyon bo‗lishiga qarab muomala 

vositasi va to‗lov vositalarini o‗z ichiga oladi.  

To‗rtinchi yo‗nalish, tovar – pul munosabatlarining aks etishiga ko‗ra, tovarli 

pul oboroti va tovarsiz pul oborotlari ko‗rinishida namoyon bo‗ladi. 

Pul  aylanamasi  tarkibida  naqd  pulli  yoki  naqd  pulsiz  hisob  –  kitoblar 

hajmining past yoki yuqori ekanligi qator omillar bilan izohlanadi.  Xususan, ular 

quyidagilardan iborat: 

 –  mamlakatning  ijtimoiy  –  iqtisodiy  rivojlanish  holati,  aholining  ma‘naviy, 

iqtisodiy va huquqiy ongi

 – milliy iqtisodiyotni boshqarish tartibi va rivojlanganlik darajasi; 

 –  mamlakat  bank  tizimining  rivojlanganlik  darajasi  va  unga  aholi 

ishonchining musthkamligi; 

 – real sektorning rivojlanganligi va iqtisodiyotning raqobatbardoshligi; 

 –  Markaziy  bankning  pul  –  kredit  siyosatini  amalga  oshirish  bo‗yicha 

mustaqilligining ta‘minlanganlik darajasi. 

Naqd  pul  va  naqd  pulsiz  hisob  –  kitoblari  o‗rtasida  juda  yaqin  bog‗liqlik 

mavjud  bo‗lib,  naqd  pullar  naqdsiz  pul  ko‗rinishiga,  naqdsiz  pullar  naqd  pul 

ko‗rinishiga o‗tish orqali ular doimiy ravishda bir – birini to‗ldirib turadi. Masalan, 

korxona  va  tashkilotlarning  bankdagi  naqdsiz  pullari  ishchi  xodimlarga  naqd  pul 

va unga tenglashtirilgan mablag‗lar ko‗rinishida beriladi. Aholining qo‗lidagi naqd 

pullar  esa  banklarga  omonat  sifatida  qo‗yilganda  banklar  uchun  kredit  resursi 

sifatida naqdsiz pul ko‗rinishida maydonga chiqadi. Shu tariqa naqd pul va naqd 

pulsiz aylanmalar bir – biriga chambarchas aloqadorlikda amal qiladi.  


Download 4,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   339




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish