Xitoyning asosiy davlat siyosati – mamlakatning barqaror rivojlanish strategiyasi hisoblanadi; Xitoy iqtisodiyotining yutuqlari uning mintaqaviy farqlanishini ular qarama-qarshilikka o‘sib ketmasdan yetarlicha disproporsiaonal chegarasi doirasida ushlab turishidadir; Markaziy hukumatning boshqarish vazifasi - iqtisodiy faoliyatni tashkil etish va ularni birlashtirishdan, qoloq mintaqalarning yuqori o‘sish sur’atlarini ta’minlashdan, izchillik bilan mintaqalar notekis rivojlanishini yengishdan iboratdir.
Xitoy xalq xo‘jaligi mintaqalarning o‘zaro bog‘liqlari va o‘zaro xarakatlari asosida va ular orqali tizim sifatida amalga oshiriladi. Mana shu ular orasidagi mavjud farqlarni yetarli darajada disproporsional chegaradan chiqmasdan va iqtisodiy rivojlanishga to‘sqinlik qilmasdan hal etish mamlakatni boshqarishning muhim vazifalari hisoblanadi. Aynan mintaqaviy nomutanosiblik milliy iqtisodiyotning samarasini oshirishga turtki bo‘ladi, chunki:
birinchidan, Sharqiy dengiz oldi hududlaridagi yuqori o‘sish sur’atlari unda ichki rayonlarga investisiya hajmini kiritishni kengaytirgan holda kapitalning ahamiyatli tarzda jamg‘arilishiga olib keladi;
ikkinchidan, Markaziy va G‘arbiy hududdagi ishchi kuchi resursining cheksizligi uning Sharqiy qismini barqaror rivojlanishi uchun foydalanishi mumkin;
uchinchidan, Sharqiy qismdagi samarali tashqi aloqalar umumiy iqtisodiy rivojlanishni va iqtisodiy islohtlarni qo‘llab-quvvatlaydi;
to‘rtinchidan, Sharqiy zonalardagi erkin iqtisodiy hududlar mamlakatning boshqa hududlari uchun va ularda iqtisodiy islohotlarni ijobiy tarzda amalga oshirish uchun tajriba maydoni bo‘lib xizmat qiladi.
Xitoy Xalq Respublikasida iqtisodiy islohotlar va rivojlanish bosqichlari
1979-yildan boshlab, Xitoy iqtisodiy islohotlar tizimiga qadam qo‘ydi va faqat 1992-yildagina sotsialistik bozor iqtisodiyoti modeli rasmiy tarzda tasdiqlandi. O‘tgan 10 yilliklarda Xitoy iqtisodiyotidagi bozorning roli va uning tashqi dunyo uchun ochiqlik darajasi bir muncha oshdi. Uning iqtisodiy rivojlanish sur’atlari sezilarli ravishda tezlashdi. 1979-2004 yillarda YaMM ning o‘rtacha yillik o‘sishi 9,9%ni tashkil etdi. Natijada, aholining yashash darajasi o‘sib bordi.
1978 yil dekabr oyida XKP MK ning 11 chaqiriq3- plenumi bo‘lib o‘tib, unda mamlakatda olib boriladigan iqtisodiy qurilishlarning bosh liniyasi tasdiqlandi, hamda siyosiy ochiqlik va islohotlarga yo‘l ochib berildi. Iqtisodiy islohotlar maqsadi qadam-baqadam rejali iqtisodiyotdan, bozor iqtisodiyotiga o‘tish bo‘lib, unda quyidagi tamoyillarga tayanildi.
«Sotsializmning mazmuni ishlab chiqarish kuchlariga mustaqillik berish, uning umumiy maqsadi esa,- «barcha mamlakatda yashayotgan aholining farovonligi»ga erishishda ekspluatatsiyaga barham berish va farqlanishni yo‘qotishdir».
Islohotlarning boshida quyidagi vazifalarni hal etish belgilab olindi:
1.Oziq - ovqat muammosini hal etish;
2.Aholini ish bilan to‘liq ta’minlash;
3.Barqaror iqtisodiy o‘sishga erishish vazifalari bo’ldi.
Bu vazifalarni echish uchun «To‘rtlik modernizatsiyasi» dasturi qabul qilindi. Ushbu dasturga binoan, quyidagi sohalarni modernizatsiyalash (yangilash) zarurligi belgilab olindi:
Do'stlaringiz bilan baham: |