“ фаол тадбиркорлик, инновацион ғоялар ва технологияларни қЎллаб-қувватлаш йили”

“바미야 (Hibiscus esculentusL.)식물의종자수확량결정” 
구잘. 아브두바허버바멭러러그방 2 단 ½ 대학생 
타슈켄트약학의대학교에타슈켄트시티 
과학경관:니고라사파로와 
 
과학적연구의관련성:우즈베키스탄에서약용식물재배.우리는필요한약을준비해
야한다 [1] 
일의목적:바미야식물의종자수학량결정 
•높이 2.5 미터 
•그것은비타민
C
를포함하고있습니다
•바미야식물은기참과기관지염치료에사용됩니다 
• 굴하이도쉬라로가족에곡하다 
• 곤국이아프리카출진 
• 과일이내용전분 68%,단백질 18%,19% 지방이있습니다 
연구방법:우리의식물원에서연구를수행했습니다.이를위해 
10
개의거품을제거했습니다.우리는씨앗을연구하고씨앗수학량을배웠습니다.
쿠바에서종자수확량 718.8+17.4, 진짜종자구확량 620.3+8.3 평등했다.공차계수 
87% 평등했다 
 

---

요악:종자생산력을연구하는것은식물이비래에양질의제품을얻는중요한근거였
습니다 [2] 
1.야생모란의생산성과그갓을증가가시키는방법 N3(98) 14/1,2011 페이지 134-
139
2.오크라샘플의생산성과다양한도입저건 17.2017 페이지 495-497 
Callisia fragrans 
қуруқ экстрактини олиш ва унинг фитокимёвий таҳлили 
Фармация 3-курс, 1/2 гуруҳ талабаси Иброҳимов О. 
Илмий раҳбар: Фармацевтик кимё ассистенти Саидкаримова Н.Б. 
Ҳозирги кунда тиббиётда табиий манбаалардан олинаётган препаратларга бўлган эҳтиёж 
тобора ортиб бормоқда. Айниқса юртимизда маҳаллий ҳомашё асосида ишлаб 
чиқариладиган дори препаратлари ҳажмини кенгайтиришга бўлган талабнинг юқорилиги 
фарматцевтлардан бу борада яна ҳам шиддатли ва жадал суръатлардаги саъй-ҳаракатни 
талаб этмоқда. Ана шундай доривор хусусиятга эга бўлган, халқ табобатида кенг қўлланилиб 
келинётган “Callisia fragrans” ҳам шулар жумласига киради. Чунки, бу ўсимлик жуда кучли 
даволовчи хоссага эга бўлиб, халқ табобатида турли касалликларни даволашда 
ишлатилинмоқда.
Мақсад. Комплекс таъсирга эга бўлган, “Callisia fragrans” ўсимлигининг фитокимёвий 
таркибини ўрганиш. 
Тажриба қисми. Қуруқ экстракт олиш. Ҳомашё сифатида уй шароитида ўстирилётган 
ўсимликнинг ер устки қисми олинди. Маҳсулот майдаланди ва шарбати ажратиб олинди. 
Қолдиқ эса 40% ли спирт билан 3 кун давомида экстраксия қилинди. Экстракт йиғилиб (900 
мл) роторли қуритгич ёрдамида дастлаб спирт ҳайдаб олинади. Сўнг сувли қисмини
хлорафиллда тозалаш мақсадида хлороформ билан экстракция қилиб олинди. 
Тозалаб олинган сувли ажратма қуруқ қолдиқ қолгунча роторли буғлатгичда қурутилди. 
Қуруқ қолдиқ фарфор идишига солиниб, бир кунга қолдирилди. Сўнг майда кукун ҳолига 
келгунча қуритиш шкафида 60°C да қурутиб майдаланади. 
Фитокимёвий таҳлил. Экстракт фитокимёвий скрининги қуйидаги бирикмалар бўйича 
ўтказилди: сапонинлар, гликозидлар, полиуронидлар, алкалоидлар, антреценозидлар, 
флаваноидлар, стеринлар ва тритерпенлар, оқсиллар. 
Сапонинлар: 2 мл экстракт 5 мл тозаланган сув қўшиб, аста чайқатилади ва 10 дақиқа 
давомида йўқолмайдиган кўпик ҳосил бўлиши, сапонинлар борлигидан далолат беради. 
Гликозидлар: экстрактнинг сирка кислотадаги эритмаси бир неча томчи FeCl
3
ва 
концентрланган сулфат кислота қўшиб, ранги кузатилади. Иккинчи қаватга туташ жойида 
қизил-қўнғир ранг, юқори қавати эса кўк –яшил ранггга бўялиши керак. 
Полиуранид: 10 мл ацетон 2 мл экстракт қўшилади. Чўкма ҳосил бўлиши полиуранид ҳосил 
бўлишини билдиради. 
Алкалоидлар: 20 мл спиртли экстракт қуруқ қолдиқ қолгунча сув ҳаммомида буғлатилади. 
Экстракт 5 мл 10% ли HCl ва CHCl
3
қўшилади. Сувли қатламга концентрланган NH
3
қўшиб, 
pH 
оралиғи 8-9 га келтирилади. Сўнг эритма ажратиш воронкасида ажратиб олинади. 
Хлороформли ажратма қуюлгунча учирилади. Капиллярда олиб фильтр қоғозга томизилади 
ва устига Драгендорф реактивидан томизилади.
Антраценозидлар: 4 мл экстракт 2 мл бўлгунча концентрланади. 2 мл 25 % ли NH
3
эритмаси 
қўшиб чайқатилади. Ишқор қаватида қизил олча ранг ҳосил бўлиши антраценозид агликони 
борлигидан далолат беради. 
Стерин ва тритерпенлар: 10 мл экстракт қуруқ қолдиқ қолгунча учирилади. Қолдиқ 0,5 мл 
сирка альдегиди билан эритилади ва 0,5 мл CHCl
3
қўшилади. Пипетка ёрдамида 2 мл 
концентрланган сульфат кислота пробирканинг пастки қисмига қўшилади. Икки қатлам 

---

туташган жойда қўнғир-қизил ёки бинафша ранг ҳосил бўлиши стеринлар ва тритерпенлар 
мавжудлигини кўрсатади. 
Оқсиллар: 1 мл экстракт 1 мл 5% CuSО
4
ва 1% 1мл NaOH қўшилади. Тўқ яшил ранг ҳосил 
бўлиши ижобий натижа ҳисобланади. 
Тадқиқот натижалари: Callisia fragrans қуруқ экстрактининг фитокимёвий таҳлили 
натижасида ўсимлик таркибида гликозид, полиуронид, флавоноид, стерин ва тритерпенлар 
мавжудлиги аниқланди. 
К ФИТОХИМИЧЕСКОМУ ИЗУЧЕНИЮ ЛИСТЬЕВ ШПИНАТА ОГОРОДНОГО
(SPINACIA OLERACEA) 
Уктамом Ш. - студент 3 курса 
Ташкентский фармацевтический институт, Ташкент 
Кафедра фармакогнозия 
Научный руководитель: доц.ПулатоваД.К.