Ҳ. А. АрFинбоев, Ҳ. У. Абдуллаев, А. М



Download 10,78 Mb.
bet73/217
Sana07.07.2022
Hajmi10,78 Mb.
#754934
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   217
Bog'liq
Агрометеорология1

Радиацион инверсия ердаги фаол сиртга туташган ҳаво қатламининг совишида пайдо бўлади.
Фаол сирт нур чиқариб совиганда, ўзига бевосита туташиб турган ҳаво қатламини ҳам совитади. Фаол сиртдан юқорига кўтарилган сари ҳавонинг ҳарорати орта боради.
Бундай инверсиялар ёзда кечаси, қишда эса кундузи рўй беради. Шунинг учун радиацион инверсиялар ёзги (тунги) ва қишки турларга ажралади.

  1. Ёзги (тунги) инверсиялар ҳаво очиқ кунлари кечқурун вужудга кела бошлайди. Кечаси билан кучайиб эрталаб энг катта қийматига эришади. Қуёш чиққандан кейин фаол сирт, унга туташган ҳаво қатлами қизийди ва бунинг оқибатида ҳарорат инверсияси йўқолади.

Тунги инверсиялар қатлами қалинлиги ҳавонинг совиш муддатининг кўп-озлигига ва ҳавонинг турбулентлик жараёни сабабли аралашиш жадаллигига боғлиқ. Тунги инверсия рўй берган ҳаво қатламларининг қалинлиги 10-15 дан 200-400 м гача етиши мумкин. Булутлар инверсияни заифлаштиради, тезлиги 2,5-3 м/с дан ортиқ бўлган шамоллар инверсияни бузиб юборади.
Баҳорда ва кузда тупроқ юзасининг манфий ҳароратларгача совишида вужудга келадиган тунги радиацион инверсиялар (қора совуқлар) экинларни совуқ уриш хавфини юзага келтиради.
2) Қишки инверсиялар. Қишда ҳаво очиқ кунлари фаол сиртнинг кун сайин совиб боришидан вужудга келадиган қишки инверсиялар бир неча кун ёки бир неча ҳафта сақланиши мумкин. Бундай инверсиялар кундузи бироз бўшашиб, кечаси эса яна кучайиб давом этади. Қишки кундузги инверсиялар қатлами қалинлиги бир неча юз метрга етиши мумкин.
Адвектив инверсиялар иссиқ ҳаво адвекциясида, яъни совуқ фаол сирт устига илиқ (иссиқ) ҳавонинг бостириб киришида пайдо бўлади. Бунда фаол сиртга бевосита туташган қатламлар ўз иссиқлигининг бир қисмини совуқ фаол сиртга бериб совийди, натижада фаол сирт устидаги ҳаво қатламида инверсия вужудга келади. Баҳорда қор қоплами устига ҳарорати 0С дан юқори бўлган илиқ ҳаво бостириб кирганда ҳам вужудга келадиган баҳорги (ёки қорли) инверсияни ҳам адвектив инверсия гуруҳига қўшиш мумкин.
Бунда қор билан қопланган жой устига бостириб кирган илиқ ҳаво қатламининг пастки қисми ўз иссиқлигининг анча қисмини қорни эритишга сарфлайди, натижада олинган жойга бостириб кирган ҳаво оқими пастки қисмларининг ҳарорати 0С гача пасаяди, баланд қатламларда эса анча юқори ҳарорат мавжуд бўлади.

Download 10,78 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   69   70   71   72   73   74   75   76   ...   217




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish