``` `1Kirish

Qurilmalar ishidagi kamchiliklarni bartaraf qilish
Qurilmalar kompyuterga turlicha, IDE, SCSI, USB, FireWire interfeyslar yordamida yoki parallel port orqali ulanishi mumkin.
Bunday qurilmalar ko‘p bo‘lib kompyuter konfiguratsiyasi va nazoratchilar kombinatsiyasi ham ko‘pdir. Shunday ekan, foydalanuvchilarga nosozliklar universal algoritmini berish qiyin. Ammo, siz, texnik holatini tushunsangiz, keyinchalik nosozlik sababini topish qiyin bo‘lmaydi. Mabodo, qurilmangiz buzilib qo‘lsa o‘zingizga quyidagi savollarni bering:

• 
  yaxshi ishlab turgan paytidan boshlab qanday o‘zgarishlar tizimga kiritildi?
  
• 
  bu davrda yangi qurilmalar qo‘yildimi?
  
• 
  ishni tugatgandan so‘ng barcha kabellar ulandimi?
  
• 
  Yangi adapter ulanish joyiga to‘g‘ri va ishonchli qo‘yildimi?
  
• 
  IRQ zaproslar o‘zgartirildimi?
  
• 
  DMa kanallari yo‘ki kiritish/chiqarish o‘zgartirildimi? Agar kompyuterga Windows 95/98 yoki eski versiyali operatsion tizim qo‘yilgan bo‘lsa, Device Manager (qurilma dispetcheri) dialog darchasini oching va qurilmada kamchilik bor-yo‘qligini tekshiring. Agar kerak bo‘lsa, nosozlikni tuzatish uchun o‘zgartirishlar kiriting.
  
• 
  Drayverlarning yangi versiyasi kiritildimi? Ishlamagan qurilmalarda dastur va drayverlarni yana bir bor kiritib koring.
  
• 
  Diagnostika dasturlaridan foydalaning. Boshqa kompyuterga yechiladigan qurilmangizni qo‘shib ishlatib ko‘ring.
  

50- Mavzu: Kompyuterni yoqishdan oldin o’z-o’zini tekshirish.(POST)
Reja

1. 
   BIOS parametrlarini o‘rnatish dasturi
   
2. 
   Tizimning boshlang‘ich yuklovchisi
   

Tayanch so’zlar va iboralar: BIOS, ROM BIOS, POST
Barcha tizimli platalarda BIOS va ROM BIOS deb ataluvchi dasturiy ta’minot yozilgan mikrosxemalar mavjud.Bu mikrosxema tizimni ishga tushirish va asosiy uskunali ta’minot ishi uchun zarur bo‘lgan boshlang‘ich dasturlar va drayverlarni o‘z ichiga oladi. Unda yana POST protsedurasi (ta’minot ulanishi bilan o‘z-o‘zini testlash) va tizimli tarkibiy tuzilma ma’lumotlari ham mavjud bo‘ladi. Bu parametrlarning hammasi, tizimli platada o‘rnatilgan, batareykadan ta’minlanuvchi CMOS-xotiraga yozilgan.Bu CMOS-xotira, ko‘p hollarda NVRAM (Non-Volatile RAM) deb ham ataladi.
Shunday qilib, BIOS bir yoki bir nechta mikrosxemalarda saqlanuvchi dasturlar to‘plamini ifodalaydi. Bu dasturlar kompyuterni ishga tushirishda operatsion tizim yuklanganga qadar bajariladi. Ko‘pchilik PC-moslashuvchi kompyuterlarda BIOS to‘rtta asosiy funksiyani bajaradi.

• 
  POST — ta’minotga ulanishda protsessor, xotira,tizimli mantiq mikrosxemalar majmui, videoadapter, disk nazoratchisi, disk yurituvchisi,klaviatura va boshqa tizimning ishlashi uchun muhim bo‘lgan tizim tarkibiy qismlarini o‘z-o‘zidan testlash.
  
•