Ўзбекистон республикаси давлат солиқ ҚЎмита ҳузуридаги малака ошириш маркази

Farg’ona davlat universiteti fizika-texnika fakulteti FAO’M yo’nalishi 18.10-guruh talabasi Tolibova Ruxsoraning soliq va soliqqa tortish fanidan tayyorlagan
MUSTAQIL ISHI

Yuridik shaxslardan undiriladigan yer solig’i va uni soliq tizimida tutgan o’rni

Reja:

• Yer solig’ining huquqiy asoslari, iqtisodiy mohiyati.
• Yer solig’ini to’lovchilar.
• Yer solig’i ob’ekti, bazasi va soliq stavkalari
• Yer solig’i bo’yicha imtiyozlar

Yuridik shaxs tushunchasi:
(SKning 16-moddasi) 
O’zbekiston Respublikasining qonun hujjatlariga muvofiq tashkil etilgan, o’z mulkida, xo’jalik yuritishida yoki operativ boshqaruvida alohida mol-mulkka ega bo’lgan hamda o’z majburiyatlari yuzasidan ushbu mol-mulk bilan javob beradigan, mustaqil balansiga yoki smetasiga ega bo’lgan o’z nomidan mulkiy va shaxsiy nomulkiy huquqlarga ega bo’la oladigan hamda ularni amalga oshira oladigan ,majburiyatlarni bajara oladigan, sudda da’vogar va javobgar bo’la oladigantashkilot;
Chet davlatning qonun hujjatlariga muvofiq tashkil etilgan chet el tashkiloti;
O’zRning, chet davlatning qonun hujjatlariga yoki xalqaro shartnomaga muvofiq tashkil etilgan xalqaro tashkilot.
Yer solig’i o’zining iqtisodiy mohiyatiga ko’ra u renta to’lovidir. Yer solig’i Mahalliy Soliqlar va yig’imlar tarkibiga kiradi. U Mahalliy byudjetning daromad manbai bo’lib hisoblanadi.
Yer solig’ini to’lovchilar bo’lib, mulk huquqi, egalik qilish huquqi, foydalanish huquqi yoki ijara huquqi asosida yer uchastkalariga ega bo’lgan yuridik shaxslar, shu jumladan O’zbekiston Respublikasining norezidentlari hisoblanadi.
.
Yer solig’i to’lovchilar
Yer uchastkasidan bir nechta yuridik shaxs birgalikda foydalangan taqdirda, har bir yuridik shaxs yer uchastkasining foydalanilayotgan maydonidagi o’z ulushi uchun yer solig’ini to’laydi.
Yer solig’i obyekti
Ўзбекистон Республикасининг солиқ резидентлари бўлган юридик шахслар
Ўзбекистон Республикасининг норезидентлари бўлган юридик шахслар
Aholii punktlarining umumiy foydalanishdagi yerlari yeki uning madaniy-maishiy, kommunal-maishiy ehtiyojlarini qondirish va dam olish uchun foydalaniladigan hamda zahira yerlar Soliq solish obyekti sifatida qaralmaydi.
Soliq solinadigan baza

Yer solig’i bo’yicha imtiyozlar

Yuridik shaxslarda yer solig’i bo’yicha imtiyoz huquqlari vujudga kelgan taqdirda, Soliq solinadigan baza ushbu huquq vujudga kelgan oydan e’tiboran kamaytiriladi. Yer solig’i bo’yicha imtiyoz huquqi bekor qilingan taqdirda, Soliq solinadigan baza ushbu huquq bekor qilinganidan keyingi oydan e’tiboran hisoblab chiqariladi.

Yer solig’idan quyidagi yuridik shaxslar ozod qilinadi:

madaniyat, ta’lim, soglikni saklash, aholini ijtimoiy muxofaza qilish muassasalari;
nogironlarning jamoat birlashmalari, «Nuroniy» jamg’armasi va «O’zbekiston chernobilchilari» assosiasiyasi mulkida bo’lgan, ishlovchilari umumiy sonining kamida 50 foizini nogironlar, 1941-1945 yillardagi urush va mehnat fronti faxriylari tashkil kilgan yuridik shaxslar, bundan savdo, vositachilik, ta’minot-sotish va tayyorlov faoliyati bilan shug’ullanuvchi yuridik shaxslar mustasno.
Yangi tashkil etilgan dehqon xo’jaliklari – davlat ro’yxatidan o’tkazilgan paytdan boshlab, ikki yil muddatga;

Soliq solinmaydigan yer uchastkalari Soliq kodeksining 282-moddasiga ko’ra Soliq solinmaydigan yer uchastkalariga quyidagi lar kiradi:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11

Yer solig’i stavkalari

Yuridik shaxslardan olinadigan Yer solig’i stavkalari Prezident Qarori bilan tasdiqlanadi. Soliq stavkalari tuprok sifatini (bonitetini) hisobga olgan holda belgilanadi. Yer resurslaridan yanada samarali foydalanish uchun Soliq stavkasi 2009 yilga nisbatan 2010 yilda 1,15 barovarga indeksasiya kilindi, ya’ni 15 foizga oshirildi. 2010 yil uchun belgilangan yuridik shaxslardan olinadigan yer solig’i stavkalarining guruhlanishini quyidagi ma’lumotlardan kurish mumkin:
Yer solig’ini hisobi va to’lash tartibi
Yer solig’i har yili 1-yanvargacha hisoblab chiqariladi va uning hisob-kitobi davlat Soliq xizmati organiga hisobot yilining 15 fevraliga kadar taqdim etiladi.
Yer solig’i Soliq solinadigan baza va belgilangan stavka asosida hisoblab chiqiladi.
Yil mobaynida yuridik shaxslarda yer uchastkalariga bo’lgan mulk huquqi, egalik qilish huquqi, ulardan foydalanish huquqi yoki ijara huquqi vujudga kelganida (bekor qilinganda), shuningdek ular foydalanayotgan yer maydoni ko’paygan (kamaygan) yoki yer solig’i bo’yicha imtiyozlar huquqlari bekor qilingan (vujudga kelgan) taqdirda, yuridik shaxslar davlat Soliq xizmati organiga yer solig’ining aniqlashtirilgan hisob-kitobini yer uchastkasi ajratilgan (olib kuyilgan) yoki imtiyoz huquqlari bekor qilingan (vujudga kelgan) kundan e’tiboran bir oylik muddatdan kechiktirmay taqdim etishlari shart.
Soliq davri mobaynida Qishloq xo’jaligi ekinlarining umumiy maydonida va tarkibida o’zgarishlar yuz bergan yagona yer solig’ini to’lashga utmagan Qishloq xo’jaligi korxonalari yer solig’ining aniqlashtirilgan hisob-kitobini davlat Soliq xizmati organiga joriy yilning 1 dekabriga kadar taqdim etadi.
Yer solig’i yuridik shaxslar tomonidan har chorakda, chorakni ikkinchi oyining 15-kuniga kadar teng ulushlarda to’laydi (15 fevral, 15 may, 15 avgust, 15 noyabr).
ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ !