Xiva ichan Qal’asidagi juma maschedi

Xiva ichan Qal’asidagi juma maschedi

Juma masjid o‘rta asrlarda shaharning ko‘zga ko‘ringan binolaridan biri edi. O‘ziga xos qurilishi va hajmi bilan ajralib turgan. Bu yodgorlik Xorazmning qadimgi masjidlarni eslatadi. Ancha katta 55x46 metrli maydonni egallab, ko‘p ustunli qilib qurilgan

Bu bino «Ichon-Qal’a»ning sharqiy va g‘arbiy darvozalarini o‘ragan katta ko‘cha yoqasida joylashgan. X asrda Xorazmga kelgan arab sayyohi al-Maqsidiy Xivaning Juma masjidini birinchi marta tilga oldi. Biroq ko‘pdan beri yashab kelayotgan Xivaliklarning aytishlariga qaraganda, Ko‘hna masjid buzilib ketgan va uning o‘rniga 1788 yili xuddi o‘sha reja asosida ancha kengaytirib hozirgi masjid bino qilingan.

Masjid binosining tashqi ko‘rinishi juda sodda, balandligi 4,5 metr, minoraning balandligi esa 42 metrga teng. Juda masjid bir qavatli tekis tomli imorat bo‘lib, 213 ta ustuni bor

Aholi orasida masjid XVIII asrning oxirlarida ta’mir qilingan, degan fikr mavjud. Janubiy fasadiga o‘ymakor eshikka bitilgan xatda ham shu haqida aytilgan. Unda 1788-89 yillarda Abdurahmon Mextar ismli shaxs boshchiligida masjid ta’mirlandi deyilgan.

. Masjidning mehrobi xonaning janubiy devorida joylashgan. Mehrob, odatdagidek, alohida ko‘rinib turishi uchun uning yonlariga baland tokchalari ishlangan bo‘lib, shifti esa balandroq qilib qurilgan. Mehrobning ikki yonidagi devorlariga o‘rnatilgan marmar toshlarga o‘ymakor xatlar bitilgan, xatlarning biri hijriy sana 1203 (1788-89) masjid mulki va mablag‘ hadya etilishi munosabati bilan tuzilgan vaqfnoma, ikkinchisi esa 1666 yilda yozilgan masjid tarixiga oid ma’lumotdir.

Ming yildan ziyod tarixga ega bo‘lgan Jome masjidi o‘ziga xos qurilishi va hajmi bilan ajralib turadi. Bu bino Ichon-qal’aning sharqiy va g‘arbiy darvozalarini birlashtiruvchi yo‘l o‘rtasida joylashgan bo‘lib, bir qavatli tekis tomli qilib qurilgan

Juma masjidi

Eng e’tiborli tomoni shuki, ustunlar qadimiylashib borgani sayin ulardagi go‘zallik orta boradi. Bu narsa naqshlarning chuqurligi, mayda-nafisligida ko‘rinadi. X-XI asrda ishlangan ustunlarga tarixiy ma’lumotlar yozilgan bo‘lsa, XV-XVI asrlardan ularga hadislar yozilib boshlangani ma’lum bo‘ladi

E’tiboringiz uchun rahmat