Xitoyning qadimgi sivilizatsiyalari 6-sinf Tarix fani darsligi asosida 18-mavzu

Xitoyning qadimgi sivilizatsiyalari

6-sinf Tarix fani darsligi asosida 18-mavzu

Qadimgi Xitoy davlati Xuanxe daryosining o‘rta oqimida vujudga keladi (xitoycha «Xuanxe» – «Sariq daryo» ma’nosini anglatadi).

Miloddan avvalgi 3- mingyillikda Xitoyda qabilalar ittifoqlari paydo bo‘la boshladi.

Sholi urug‘i oldindan namlab qo’yilgani tufayli tez ko’kara boshlaydi.

Ekiladigan dala ko‘llatib sug‘oriladi, ko‘chat bo‘yi 20 –25 santimetr bo‘lganida dalalarga o‘tqdi.

Sholi dalasi

Dehqonchilik Xitoyddan e’tiborli va faxrli kasb hisoblab kelingan.

Asosiy dehqonchilik ekinlari javdar va bug‘doy bo‘lgan.

Keyinchalik xitoyliklar sholi yetishtira boshladilar, sholi urug‘i Hindistondan keltirilgan.

Sholi yetishtirish mashaqqatli ish hisoblangan.

Mil. avv. 2-mingyillik o‘rtalarida ittifoq-shaharlar yagona davlatga birlashdi, bu davlat nomi ham uning bosh shahri nomi kabi «Shan» deb atalgan.

Qadimgi «Shan» shahri

Xitoy aholisi keyinchalik «choy» daraxtini ham yetishtira boshlashdi, uning barglaridan shifobaxsh ichimlik bo‘lmish «choy» tayyorlanadi.

Choy tez orada butun jahonga tarqaldi.

Tut daraxtni yetishtirish Xitoy aholisining asosiy mashg‘ulotlaridan biri bo‘lgan.

Tut bargi bilan ipak qurti boqiladi.

Ipak qurtlari pillalarga tolalarni o‘raydi, pilladan esa nihoyatda yengil va nafis mato bo’lmish ipak tayyorlanadi.

Miloddan avvalgi VIII –VII asrlarda Chjou davlatida markaziy hokimyat zaiflasha boshladi.

Chjou davlati

hukmdori

Xitoyga ko‘chmanchi qabilalar

hujum qila boshlaganidan foydalangan chekka viloyatlar aholisi ajralib chiqib o’z davlatini tashkil eta boshladi.

«Zafaryor» – imperiyaning oliy hukmdorlari bilan ajralib chiqqan davlatlar hukmdorlari o‘rtasida boshlangan urushlar 200 yildan uzoqroq davom etdi.

Bu davr Sin davlati hukmdori o’zining barcha raqiblarini yo‘q qilib tashlab, miloddan avvalgi III asrda yagona davlat tuzishi bilan yakunlanadi.

Savol va topshiriqlar

1. Qaysi daryolar vodiysida Xitoyning ilk sivilizatsiyalari vujudga kela boshladi?

2. Nima uchun Xuanxeni «beqaror daryo» deb atashgan?

3. Xitoyda birinchi davlat qachon tashkil topdi? U qanday atalgan?

4. Xitoyning qaysi qadimgi davlati «Zafaryor» degan nom olgan edi?

5. Qadimgi Xitoy aholisining asosiy mashg‘ulotlarini sanab bering.

6. Xitoy tarixidagi «ko‘p podsholiklar» va «kurashayotgan podsholiklar» davrlarining nomlari ma’nosini tushuntirib bering.