Возрастные особенности детей 5-6 лет

МАКТАБГАЧА ЁШ ДАВРИДА ПСИХИК РИВОЖЛАНИШ ХУСУСИЯТЛАРИ

Режа:

• 1.Мактабгача ёшдаги болаларнинг психик тараққиёти.
• 2.Боғча ёшидаги болалар ўйинининг психологик хусусиятлари.
• 3. Боғча ёшидаги болалар билиш жараёнларининг ривожланиши.
• 4. Мактабгача ёшдаги болалар шахсининг шаклланиши.
• 5.Боланинг мактабга психологик тайёргарлиги.

Мактабгача ёш 3 даврга:
3-4 ёш - кичик мактабгача давр, (кичик боғча ёши),
4-5 ёш - ўрта мактабгача давр, (ўрта боғча ёши),
6-7 ёш - катта мактабгача давр (катта боғча ёши)га ажратиш мумкин.
3-7 ёшли даврида болаларнинг асосий фаолияти қуйидаги кетма-кетликда кечади:
-предметларни ўрганиши;
-индивидуал предметли ўйинлар, жамоа сюжетли-ролли ўйинлар;
-индивидуал ва гуруҳий ижод;
-мусобақа ўйинлари;
-мулоқот ўйинлари;
-уй меҳнати.
.

Мактабгача ёшдаги болаларнинг етакчи фаолияти ЎЙИН. Бу ёшда ўйинлар учга бўлинади:

Ўйин тури	Ўйиннинг ўртача давом этиш вақти	Ўйиннинг асосан қайси ёшга тўғри келиши
Предметли ўйинлар	10-15 дақиқа	3-4 ёш
Сюжетли-ролли ўйинлар	40-50 дақиқа	4-5 ёш
Қоидали ўйинлар	бир неча соатдан бир неча кунгача	мактабгача ёш даврининг охирлари

ЎЙИН ФАОЛИЯТИНИНГ УМУМИЙ МАЗМУНИ

Ўйин – рамзий моделлаштирилган фаолият бўлиб, унда болалар махсус вазиятни вужудга келтириб, муайян ҳақиқий нарса-буюмлар ўрнига уларнинг ўринбосарларини қўллаб, маълум чинакам ҳаракатларни уларнинг қисқа кўриниши билан алмаштириб, катталар иш ҳаракатлари ва муносабатларининг асосий мазмунини имитация қиладилар.
Эслатма: Имитация (лот.imitatio – тақлид) – кимнингдир маълум ҳаракатини унга ўхшатиб қайта такрорлашга уриниш.

Д.Б.ЭЛЬКОНИН

(1904–1984)

• Ўйиннинг
• таъсирида
• ривожланувчи
• муҳим
• психологик
• соҳалар

• Билиш фаолияти
• Диққат концентрацияси
• Хаёл операциялари
• Хотира тасаввурлари ва б.

• Индивидуал-психологик
• сифтлар
• Иродавий сифатлар
• Рефлексив жараёнлар
• Дунёқараш, қизиқишлар
• ва б.

• Ижтимоий-психологик
• сифатлар
• Ҳамкорликдаги фаолиятга
• қодирлик
• Ташкилотчилик ва
• мулоқотчанлик
• Ижтимоий роль талабига
• бўйсуниш ва б

Мактабгача ёш даврида когнитив-билиш соҳасининг ривожаланишига хос айрим хусусиятлар

• Сенсор эталонлар ва она тили фонемалари эталонлари ўзлаштирилади.
• Яхлит болалар душёқарашининг илк схематик абриси – ўзига хос чизмаси, тартиблашган структураси шаклланади.
• Нутқни эгаллаш якунланади, морфологик тартиб ва синтакт тартиб қоидалари ўзлаштирилади.
• Статик тасаввурлар ва кўргазмали-ҳаракат тафаккури устунлик қилади.
• Тафаккурда эгоцентризм ва Пиаже феноменлари устунлиги кузатилади.
• Нутқ таҳлил объектига айлантирила олинмаслиги қайд этилади.

Жан Пиаже

(1896–1980)

Ж.Пиаже тажрибаларида қўлланган материаллар

Мактабга психологик тайёрлик – мактаб ўқув дастурларини тенгдошлар жамоаси билан таълим олиш шароитида ўзлаштириш учун етарлича психик ривожланиш даражасига эга бўлиш

Мактабга психологик тайёрлик – мактаб ўқув дастурларини тенгдошлар жамоаси билан таълим олиш шароитида ўзлаштириш учун етарлича психик ривожланиш даражасига эга бўлиш

МАКТАБГА ПСИХОЛОГИК ТАЙЁРЛИКНИНГ АСОСИЙ ТОМОНЛАРИ

Мактабга интеллектуал тайёрлик	Мактабга шахс жиҳатидан тайёрлик		Мактабга ижтимоий тайёрлик
	Эмоционал тайёрлик	Мотивацион тайёрлик
Билиш жараёнлари-нинг ривожланиш даражаси ўқув фаолияти талабларига мос бўлиши	Узоқ вақт унчалик қизиқ бўлмаган топшириқни бажаришга қодир бўлиш	Мактабнинг аввало ташқи аломатлари билан эмас, билиш эҳтиёжини қондириш нуқтаи назаридан қизиқтириши	Тегишли ижтимоий роллар талабига мувофиқ хулқ-атвор шаклларини ўзлаштириш учун тайёр бўлиш

Мактабга психологик жиҳатдан тайёр бола

Ўқувчи ички позицияси шаклланган бола

Болада унга катталар оламига кириб бориш имкониятини берувчи ижтимоий мавқени эгаллаш истаги

Болада уйда қондириб бўлмайдиган даражадаги билиш эҳтиёжи шаклланган бўлиши

Thanks for your attention!