Vazifani bajaradi

---

Yunalishi 
guruh talabasi 
FIO 
BARCHA OXIRIDA KELTRILGAN TOPSHIRIQLAR BO’YICHA 
VAZIFANI BAJARADI 
 
KOMPYUTER ARXITEKTURASI FANIDAN 6-TOPSHIRIQ 
MAVZU:
MPI PAKETINI ISHLASHINI O‘RGANISH 
Ishdan maqsad: 
MPI (Message Passing Interface paketini ishlashini 
o‘rganish va OpenMP kabi texnologiyalardan farqini tushunish. 
I.
 
Nazariy qism 
Hozirgi vaqtda yuqori unumli hisoblash kabi turli sohalardagi ilovalar faqat 
parallel hisoblash vositalari yordamida erishish mumkin bo‘lgan ishlash darajalarini 
talab qiladi. Bundan tashqari, parallellashtrishdan foydalanish zarurati o‘ziga xos 
qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Mislo: algoritmning parallellashtirish uchun mos 
bo‘lgan qismini topish. Turli darajadagi dasturlash, unumdorlik va portativlikni 
ta’minlovchi bir qator parallel dasturlash modellari mavjud parallel hisoblash 
vositalaridan foydalanadi.
Kompyuter tizimlarida yuqori o'tkazuvchanlikka erishish uchun odatiy 
yechim hisob-kitoblarni bir nechta jarayonlarga tarqatishdir, bu parallellashtirish 
deb ataladi. 
1.1-rasm. Masalani ketma-ket yechish 

---

1.2-rasm. Masalani parallell bajarish 
OpenMP
- umumiy xotira qurilmalarida dasturlash usuli. Bu shuni 
anglatadiki, parallelizm har bir parallel oqim barcha ma'lumotlaringizga kirish 
huquqiga ega bo'lgan joyda sodir bo'ladi. 
MPI
taqsimlangan xotira qurilmalarida dasturlash usulidir. Bu shuni 
anglatadiki, parallelizm har bir parallel jarayon o'z xotira maydonida boshqalardan 
ajratilgan holda ishlayotganida sodir bo'ladi. 
Message Passing Interface
(MPI - Xabarlarni uzatish interfeysi) – bu, 
taqsimlangan xotira bo'ylab parallel dastur bilan ishlaydigan bir nechta 
kompyuterlar o'rtasida xabar almashishning standartlashtirilgan vositasidir. 
Parallel hisoblashda bir nechta kompyuterlar yoki hatto bitta kompyuter 
ichidagi bir nechta protsessor yadrolari tugunlar deb ataladi. Parallel tartibdagi har 
bir tugun odatda umumiy hisoblash muammosining bir qismida ishlaydi. Keyin 
vazifa har bir parallel tugunning harakatlarini sinxronlashtirish, tugunlar o'rtasida 
ma'lumot almashish va butun parallel klaster ustidan buyruq va boshqaruvni 
ta'minlashdir. Xabarlarni uzatish interfeysi ushbu vazifalar uchun standart 
funktsiyalar to'plamini belgilaydi. O'z- o'zidan uzatiladigan xabar atamasi odatda 
xabarni ob'ektga, parallel jarayonga, subprogrammaga, funktsiyaga yoki ish 
zarrachasiga yuborishni bildiradi, keyinchalik u boshqa jarayonni boshlash uchun 
ishlatiladi. 

---

1.1-rasm. Message Passing Interface (MPI) paketining ishlash algoritmi 
MPI
Fortran, C, C++ va Java kabi dasturlash tillarida tartiblar va 
kutubxonalar uchun foydali sintaksisni belgilaydi.
OpenMP
va 
MPI
- bu ko'p yadroli umumiy xotira mashinalarida tishli 
ilovalarning kuchidan foydalanish uchun ishlatiladigan ikkita metodologiya. 
Ko'pincha algoritmni qayta ishlash vaqtini qisqartirish nuqtai nazaridan qaysi biri 
tezroq yoki samaraliroq degan savol tug'iladi. Bunga qisqacha javob shuki, mpi va 
openMP, eng asosiy talablari bilan ishlaganda, oddiy hisoblash yukini qayta ishlash 
vaqtini qisqartirishda teng darajada samaralidir. Uzoqroq murakkab javob shundaki, 
turli xil algoritmlar va apparat atributlarining ta'siri (masalan, xotira o'zaro 
ulanishlari va keshlar) OpenMP va MPI ishlashi va samaradorligiga katta ta'sir 
ko'rsatadi. 
ESLATMA: 
QUYIDA KELTRILGAN TOPSHIRIQLARDAGI SAVOLLARGA JAVOBLAR 
TOPING VA ULARNI TIZIMGA YUKLANG. DARS DAVOMIDA HAR BIR TALABA 
SAVOLLARGA JAVOBLAR BILAN BAHOLANADI!!! 
 

---

TOPSHIRIQLAR 
I.
 
Nazariy qism: 
1.
Parallell ishlov berish nima? 
2.
Parallell hisoblashlar deganda nimani tushunasiz? 
3.
Geterogin hisoblash tizimlari? 
4.
OpenMP texnologiyasi? 
5.
OpenCL texnologiyasi? 
6.
CUDA texnologiyasi? 
7.
MPI texnologiyasining arxetektura va algoritmlarini tushuntirib bering? 
8.
MPI va OpenMP texnologiyasning o’zaro bog’liqligi va farqini tushuintrib 
bering? 
II.
 
Amaliy qism: 
9.
Geterogen hisoblash tizimlariga oid parallellashtrish vositalari va tahlilini 
misollar yordamida ko’rsatib bering?