Toshkent viloyati chirchiq davlat pedagogika instituti defektologiya kafedrasi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT VILOYATI CHIRCHIQ DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
DEFEKTOLOGIYA KAFEDRASI

5111900-Defektologiya (Logopediya) yo’nalishi bo’yicha tayyorlangan

KURS ISHI


Mavzu:
NUTQIDA NUQOSNI BO’LGAN MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARDA LOGOPEDIK MASAJ
BAJARDI: Yusubova Diyora
“PEDAGOGIKA”fakulteti
Defektologiya(logopediya)yo’nalishi
III-bosqich DFT19/2 guruh talabasi


ILMIY RAHBAR: Sh.Qobilova
CHIRCHIQ-2022
MUNDARIJA

KIRISH…………………………………………………………………………..3-5

I BOB. NUTQ BUZILISHLARINI TUZATISHDA MASAJ USULI

1.1.Masajdan foydalanishning dolzarbligi………… …………………………..6-12

1.2.Masajning fiziologik ta’siri …….……………………………………....…12-15

II BOB. LOGOPEDIYA AMALIYOTIDA QO’LLANILADIGAN MASAJ TURLARI VA USULLARI

2.1.Nutqida nuqsoni bo’lgan bolalarda masaj texnikasi ……………………..15-17

2.2.Masaj bo’yicha umumiy tavsiyalar …………………………...…..............17-20

XULOSA……………………………………………………….............................21

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR………………………………………….22

KIRISH
Sog`lom avlod ota-onaning faxridir. Farzand hayot shamchirog`i, sharaja davomchisi, sog`lom avlod orzusi ming yillardan beri ajdodlarimizdan yetib kelayotgan oilamiz, hayotimiz, intilishlarimiz mohiyati asosiga aylanib ketgan millatimizga xos qadryatlarimizdan biridir. Darhaqiqat, mamlakatimizda sog’lom avlod tarbiyasiga davlat siyosati darajasida katta etibor bilan qarab kelinmoqda.
Har tomonlama rivojlangan barkamol inson shaxsini shakllantirish davrimizning dolzarb muammolaridan biri hisoblanadi. Vatanimizning kelajagi bugungi yosh avlodning ilmiy salohiyati, iste’dodi, mustaqil fikrlashiga bevosita bog’liqdir. Shuning uchun ham bilimdon, keng dunyoqarashga ega barkamol va ma’naviy yetuk shaxslarni tarbiyalash yetishtirish vazifasi davlatimiz siyosati ustuvor yo’nalish darajasiga ko’tarildi.
Bugungi kunda alohida yordamga muhtoj bolalar va o’smirlarga nisbatan g’amxo’rlik, ularning huquqlarni ijtimoiy qo’llab quvvatlash, ta’lim tarbiya jarayonini u bolalarning ehtiyoji va qobilyatiga mos ravishda tashkil etish, sog’lom jamiyatga tenglashtirish ishlari o’ta dolzarb masalalardan biridir.
Muammoning dolzarbligi quyidagilar bilan bog'liq. Nutq funktsiyasi insonning eng muhim psixik funktsiyalaridan biridir. Nutqni rivojlantirish jarayonida kognitiv faoliyatning eng yuqori shakllari, kontseptual fikrlash qobiliyati shakllanadi. So‘z ma’nosining o‘zi umumlashma bo‘lib, shu munosabat bilan u nafaqat nutq birligi, balki tafakkur birligi hamdir. Fikrlash va nutq bir xil emas, ular ma'lum darajada bir-biridan mustaqil ravishda paydo bo'ladi. Ammo bolaning aqliy rivojlanishi jarayonida murakkab, sifat jihatidan yangi birlik - nutq tafakkuri, nutqiy fikrlash faoliyati yuzaga keladi.
Og'zaki muloqot qilish qobiliyatini o'zlashtirish insonning aniq ijtimoiy aloqalari uchun zarur shart-sharoitlarni yaratadi, buning natijasida bolaning atrofdagi voqelik haqidagi g'oyalari shakllanadi va takomillashtiriladi, uni aks ettirish shakllari takomillashtiriladi.
Bolalar poliklinikalari mutaxassislari doimiy dinamik monitoring bilan birga 0 yoshdan 14 yoshgacha bo‘lgan bolalarni nafaqat poliklinikada, balki maktabgacha ta’lim muassasalari va maktablarda ham profilaktik ko‘rikdan o‘tkazmoqda. Bolalar pedagogika muassasalarida shifokorlar va o'qituvchilarning birgalikdagi ishi bolalarning sog'lig'i holatida normadan og'ishlarni, nutqning rivojlanishiga ta'sir qiluvchi yoki nutq patologiyasining paydo bo'lishiga yordam beradigan tug'ma va orttirilgan kasalliklarni erta aniqlash imkonini beradi.
Nutq buzilishining oldini olish muammosini ishlab chiqishda bolalar nutqining normal rivojlanishini ta'minlaydigan omillarni o'rganish katta ahamiyatga ega. Bu bilim bolaning neyropsik salomatligining eng muhim ko'rsatkichi bo'lgan nutqni rivojlantirish gigienasi bilan bevosita bog'liq. Uning vazifalari asosan nutq ontogenezining yosh bosqichlarini o'rganish va nutq rivojlanishiga ijobiy yoki salbiy ta'sir ko'rsatadigan sharoitlarni (shu jumladan tashqi muhit va ijtimoiy sharoitlar) aniqlashga qisqartiriladi. Bolalarni tarbiyalashning psixofiziologik sharoitlari, bolaning aqliy rivojlanishini rag'batlantirish va ularni qo'llash imkoniyatlari bo'yicha tavsiyalar va standartlar ishlab chiqilmoqda, aholi o'rtasida psixologik-pedagogik bilimlarni ommaviy targ'ib qilish yo'lga qo'yilgan.
Aholiga logopediya yordamini rivojlantirishning muhim yo'nalishlaridan biri nutq buzilishi va nutq patologiyasi oqibatlarining oldini olishdir.
Nutq terapiyasining ushbu maxsus bo'limi quyidagi vazifalarni bajaradi:
a) nutq buzilishining oldini olish - birlamchi profilaktika;
b) nutq buzilishlarining surunkali shaklga o'tishini oldini olish, shuningdek, nutq patologiyasi oqibatlarini oldini olish - ikkilamchi profilaktika;
v) nutq patologiyasi bilan og'rigan shaxslarning ijtimoiy va mehnatga moslashuvi - uchinchi darajali profilaktika.
Endilikda bolalar nutqining buzilishi muammosiga, ularning oldini olishga katta e'tibor berila boshlandi. Ushbu jiddiy buzilishlardan biri ovozning buzilishidir. Shuning uchun bu mavzu juda dolzarb.
Bola shaxsini to'g'ri nutqqa o'rgatmay turib, uni har tomonlama rivojlantirish mumkin emas. Biroq, bu vazifani bajarish muayyan qiyinchiliklar bilan bog'liq bo'lib, ular nutq hodisasining o'ta murakkabligining natijasidir. Bola kattalarning tovushlari va so'zlarining talaffuziga taqlid qilib, nutq funktsiyasini asta-sekin o'zlashtiradi. Ko'pgina tovushlarning to'g'ri talaffuzini o'zlashtirish darhol emas, balki oraliq tovushlar orqali sodir bo'ladi. Bu fiziologik (yoshga bog'liq) tilni bog'lash davri (12, 4-bet).
Shuni ta'kidlash kerakki, bu atama birinchi marta Xvattsev M.E. va nutq terapiyasi amaliyotida o'tgan asrning 60-yillarigacha mavjud edi. Bu Pravdina O.V.ga rahmat. va Lyapidevskiy S.S. "til bog'langan" atamasi bekor qilindi va barcha talaffuz nuqsonlari dislaliya va dizartriyaga bo'lingan, shuning uchun "dislaliya" atamasi nisbatan yangi va ko'plab mualliflar mashhur, umume'tirof etilgan "til bog'langan" atamasini ishlatish tendentsiyasiga amal qilishgan. "(4, 100 - 101-betlar).
Oila bolada tovushni to'g'ri talaffuz qilishga qanchalik tez-tez e'tibor qaratsa, u tezroq shakllanadi va normallashadi. Bolaning o'sishi bilan talaffuz nuqsonlarining o'z-o'zidan yo'qolishiga umid qilish xatodir. Nutqning shartli refleks mexanizmi tufayli talaffuzdagi kamchiliklar qat'iy tuzatilishi va doimiy dislaliyaga aylanishi mumkin.