Tilning leksik-semantik sathi

Tilning leksik-semantik sathi.

Leksik-semantik sath va uning birligi haqida.

• LISONNING SHAKL VA DENONATIV MA’NO YAXLITLIGIDAN IBORAT BIRLIKNI QAMRAB OLUVCHI SATHI TURLICHA NOMLANADI: LEKSIK SATH ,LEKSIK-SEMANTIK SATH, LEKSIK-FRAZEOLOGIK SATH VA H.
• LEKSIK SATH BIRLIGI TILSHUNOSLIKDA LEKSEMA DEYILADI.
• LEKSEMA- TILSHUNOSLIKNING ENG MUHIM VA MARKAZIY TUSHUNCHALARIDAN BIRI. BITOQ UNING MAZMUN VA CHEGARASI HOZIRGACHA ANIQ BELGILANGAN EMAS.

• MASALAN, O’ZBEK TILSHUNOSLIGIDA LEKSEMA VA SO’Z ATAMASINING HOZIRGACHA YONMA –YON QO’LLANAYOTGANLIGI , LEKSEMANI MORFEMANING BIR KO’RINISHI SIFATIDA QARASH KABILAR SHULAR JUMLASIDAN.
• ULARDAN BIRI , YA’NI LEKSEMANING LISONIY BIRLIK BO’LA OLISH-OLMASLIGI MASALASINI OLAYLIK. KO’P TILSHUNOSLAR LISONIY BIRLIKLARNI SANASHGANDA,FONEMA , MORFEMA VA QOLIB BILAN CHEKLANIB,LEKSEMANI TILNING ALOHIDA QURILISH BIRLIGI SIFATIDA TAN OLISHMAYDI VA UNI MORFEMANING BIR KO’RINISHI SIFATIDA QARASHADI.

• “LEKSEMA MORFEMANING JAMIYAT A’ZOLARI UCHUN TAYYOR , UMUMIY, MAJBURIY BO’LGAN SHAKL VA MAZMUNNING BARQAROR BIRIKUVIDAN TASHKIL TOPGAN, VOQELIKDAGI NARSA, BELGI, XUSUSIYAT VA MUNOSABATNI SHAKLLANTIRUVCHI , NUTQDA GRAMMATIK MORFEMALARNI O’ZIGA BIRIKTIRA OLADIGAN BIR TURI” DEGAN TA’RIF HAM BOR(H.NE’MATOV, R.RASULOV .O’ZBEK TILI SISTEM LEKSIKOLOGIYASI ASOSLARI.)

LEKSEMANI MORFEMA ORQALI TA’RIFLASH VA UNI MORFEMANING BIR TURI SIFATIDA QARASH MANTIQAN, LISONIY QURILISHDA UNING ALOHIDA, MUSTAQIL O’RNI YO’Q DEYISHNING O’ZI. LEKIN HAR BIR TILNING IZOHLI VA TARJIMA LUG’ATLARI MAVJUDLIGINING O’ZI LEKSIK SATHNING MUSTAQILLIGI VA ALOHIDALIGINI KO’RSATIB TURADI.

• LEKSEMANI MORFEMA ORQALI TA’RIFLASH VA UNI MORFEMANING BIR TURI SIFATIDA QARASH MANTIQAN, LISONIY QURILISHDA UNING ALOHIDA, MUSTAQIL O’RNI YO’Q DEYISHNING O’ZI. LEKIN HAR BIR TILNING IZOHLI VA TARJIMA LUG’ATLARI MAVJUDLIGINING O’ZI LEKSIK SATHNING MUSTAQILLIGI VA ALOHIDALIGINI KO’RSATIB TURADI.
• AMMO YUQORIDAGI FIKRLAR HAM ASOSSIZ EMAS .
• TILSHUNOSLAR AROSTU DAVRIDAN HOZIRGACHA LEKSEMA, SO’Z USTIDA BOSH QOTIRIB KELMOQDA VA BUGUNGI KUNDA UNGA YUZLAB TA’RIFLAR BERILGAN.

HATTO AYRIM OLIMLAR TOMONIDAN O’ZBEK TILSHUNOSLIGI JAHON TILSHUNOSLIGIDA HAL ETILGAN KESIM TUSHUNCHASINI QAYTADAN ISHLAB CHIQISH ZARURATI YO’QLIGI, FAQAT UNING O’ZBEK TILIDA QANDAY VOQELANISHINI OCHISH LOZIMLIGI HAQIDAGI FIRKLAR ILGARI SURILGANLIGI KABI LEKSEMAGA HAM SHUNDAY QARASHLAR KUZATILADI.BIROQ BUGUNGI KUNDA “O’ZBEKCHA KESIM” TUSHUNCHASI “OQLANDI” VAO’Z ILMIY TALQININI TOPDI.

• HATTO AYRIM OLIMLAR TOMONIDAN O’ZBEK TILSHUNOSLIGI JAHON TILSHUNOSLIGIDA HAL ETILGAN KESIM TUSHUNCHASINI QAYTADAN ISHLAB CHIQISH ZARURATI YO’QLIGI, FAQAT UNING O’ZBEK TILIDA QANDAY VOQELANISHINI OCHISH LOZIMLIGI HAQIDAGI FIRKLAR ILGARI SURILGANLIGI KABI LEKSEMAGA HAM SHUNDAY QARASHLAR KUZATILADI.BIROQ BUGUNGI KUNDA “O’ZBEKCHA KESIM” TUSHUNCHASI “OQLANDI” VAO’Z ILMIY TALQININI TOPDI.

GLOSSARIY

• GLOSSARIY
• LEKSIK-SEMANTIK SATH – DENOTATIV MA’NOLI LISONIY BIRLIKLARNI O’Z ICHIGA OLUVCHI SATH
• LEKSIKALOGIYA- TILSHUNOSLIKNING DENOTATIV MA’NOLI LISONIY BIRLIKLARNI O’RGANUVCHI BO’LIMI
• MORFEMA –O’ZBEK TILIDA LEKSEMALARNI HOSIL QILUVCHI VA GRAMMATIK JIHATDAN SHAKLLANUVCHI MUSTAQIL HOLDA MA’NO ANGLATMAYDIGAN, DENOTATIV MOHIYATSIZ LISONIY BIRLIK
• LEKSEMA- TAYYORLIK, MAJBURIYLIK,TAKRORLANUVCHANLIK, IJTIMOIYLIK XUSUSIYATLARINI MUJASSAMLASHTIRGAN, SHAKL VA DENOTATIV MA’NO BIRLIGIDAN IBORAT , MUSTAQIL ANGLANISH VA QO’LLANISH TABIATIGA EGA BO’LGAN LISONIY BIRLIK