Tema: Shawqim. Iri qalalarda sotsial mashqala

Tema: Shawqim. Iri qalalarda sotsial mashqala.

Reje:

• Shawqim tusinigi ham onin tiykargi birlikleri.
• Shawqimnin gigienik aspektleri.
• Shawqimnin organizmge uliwma (adaptatsiya, sharshaw, awir qulaqliq, gerenlik) ham arnawli tasiri.

Shawqim tusinigi ham onin tiykargi birlikleri.

• Shawqim – en kop tarqalgan islep shigariw sanitariya faktorlarinan biri bolip tabiladi.
• Islep shigariwdagi shawqimnin payda boliwi menen jumisshilardin salamatligina keri tasirin aldin aliw ulken gigienik ham sotsial mashqala bolip esaplanadi.

Shawqimnin fizik-gigenik klassifikatsiyasi.

• Shawqim – turli chastotali, turli tezliktegi ham balentliktegi dawislardi tartipsiz ham qawiplilik jiynagi yagniy jiyindisi esaplanadi.
• Shawqim chastotasi ham tezlik kushi menen klassifikatsiyalanadi. Chastota terbelisler sani menen olshenedi. ГЕРЦ – ГЦ.

Shawqim klassifikatsiyasi.

• Shkala putkil dawislar diapazoni 14 ball yaki 140 дБ ut bolingen (esitiw bosagasinan awir bosagasina). Maselen shawqim darejesinin shkala boyinsha esitiw bosagasi 2 balldan koteriliwi dawis kushinin sol shkala boyinsha 100 marte asiriwga tuwra keledi ham sol taqlitte esaplanadi.

Shawqim klassifikatsiyasi.

• Spektr klassifikatsiyasi boyinsha shawqim:
• Ken jolli – bir oktavadan ken uzliksiz spektr bolsa.
• Tonli tar jolli – spektr quramindagi bir waqitta kishi (tar) uzliksiz diskert tonlar bar bolsa.
• Shawqim tonli quramina iye ekenligi 1\3 waqitti shawqim artiq parq qiliwina qarap aniqlanadi.

Shawqimnin jumisshilar organizmine tasiri.

• Chastota qansha joqari bolsa onin biologik tasirinin juzege shigiwida sonsheli joqari boladi.
• Insan qulagi 100 Гц chastotali dawisti jaqsi esitedi. Bul ton sipatinda qabil qilingan qulaqtin en jaqsi esitiw zonasi 500 – 4000Гц araliginda jaylasqan (soylew nutqi diapozoni).

Shawqimdi olshewde isletiletin asbaplar.

• Shawqim olshegishlar: ИШВ1, РФТ_00014
• Islep shigariw shawqimin jazatin magnitofon.
• Audiometr АП – 02, МА – 31.
• КЧЗСМ – 1.

Shawqimnin insan organizmine tasiri.

• Jas otiwi menen insannin esitiw qabileti paseyedi, sonin’ menen birge turli kesellikler yaki zaharli zatlar tasiride esitiwge ziyanli tasir korsetiwi mumkin.
• Shawqim dem aliw ham jurek qan tamir basimina tasir qiladi. Ayrim hallarda asqazannin iskerligine ham sekretor endokrin sistemasinada tasiri guzetiledi.
• Juzege kelgen ozgeris ham belgiler “kompleks shawqim” dep atalgan kesellik turine birlesken.

Islep shigariwda shawqimnin ziyanli tasirlerin aldin aliw.

• Islep shigariwda shawqimga qarsi gures quramali mashqalalardan biri bolip esaplanadi. Meditsinaliq profilaktik ilajlarga miynet qiliw ham dem aliw ratsional tartibin islep shigiw (shawqim tasir etiw waqtin kemeytiw) yagniy shawqimsiz xanalardi jaratiw arqali kemeytiw.