|
Tema : Kompyuter jáne onıń apparatları.
Programmalıq támiynat
Kompyuterler, ádetde bir neshe bloklardan ibarat boladı hám olardıń quramına tómendegi úsh blok : 1) sistema blokı ; 2) monıtor ; 3) klaviatura hám tıshqan kiredi.
Olardan tiykarǵısı sistema blokı (yamasa sistemalı blok ) bolıp, oǵan ornatılǵan uskanalar birgelikte kompyuterdi quraydı jáne onıń ishine qaysı markaǵa tiyisli úskeneler ornatılǵanına qaray kompyuter markalar (mısalı, Pentium III yamasa Pentium Iv hám taǵı basqa ) ga ajralatiladi. Basqa apparatlardıń barlıǵı sistema blokına jalǵanadı.
Kompyuter qanshellilik kúshli bolmaydıin, ol jaǵdayda qanshellilik kóp maǵlıwmat saqlanmasin, maǵlıwmatlardı paydalanıwshı ushın qolay kóriniste kórsetip berilmasa, bunday kompyuter teńiz tubidagi qapaaga uqsap qaladı hám odan hesh qanday payda bolmaydı. Maǵlıwmatlardı suwretlab beriw ushın monıtor xızmet etedi.
Sırtqı kórinisi hám islew Principine kóre, monıtor ápiwayı televizorǵa uqsap ketedi, odan ayrıqsha túrde teleko'rsatuvlarni qabıl etiwshi radiokanali bolmaydı. Televizorǵa videomagnitofon jalǵaw múmkin bolǵanı sıyaqlı, monıtorǵa kompyuter jalǵanadı. Kompyuter monıtorındaǵı suwret televizor ekranı daǵı suwretten talay sapalı bolıp, monıtor menen bir neshe saat islew de paydalanıwshın tolıqtirmaydi.
Monıtor ekranı daǵı suwretler piksel (noqat ) lar kompleksinen ibarat bolıp, bul noqatlardı tez almastırilganda (sekundına 50 ret hám odan kóbirek) insan kózi tárepinen janlı háreket kórinisinde qabıl etiledi. Monıtor ekranında suwret 640 X480 (640 ta qatardıń hár birinde 480 nen noqat ), 800 X600, 1024 X768, 1280 X1024 sıyaqlı tıǵızlıqta bolıwı múmkin. Olardan dáslepkisi derlik isletilmaydi hám birpara «qadimgi», 5-10 jıl aldın islep shıǵılǵan programmalarda saqlanıp qalǵan.
Kompyuter - bul túrli kólem degi, hár túrlı kórinistegi informaciyalardı tezlik menen islep beriwdi támiyinleytuǵın universal avtomatikalıq apparat bolıp tabıladı.
Jeke kompyuterler tómendegi tiykarǵı apparatlardan shólkemlesken:- sistemalar blokı – ishki apparatlar jaylasadı.
- Klaviatura – belgin kompyuterge kiritedi. (
- Monıtor (displey) – maǵlıwmatlardı tekstli hám suwretli súwretlew imkaniyatın beredi.
Kompyuterler múmkinshiliklerin asırıw maqsetinde oǵan túrli qasımcha apparatlar jalǵanıwı múmkin. Bular :
Tıshqansha – maǵlıwmatlar kiritiliwin jeńillestiriwshi manipulyator. Printer – maǵlıwmatlardı qogozga shıǵaradı.
Skaner – qaǵaz daǵı maǵlıwmattı kompyuterge suwretli yamasa tekstli túrde kiritedi.
Modem – telefon tarmogi arqalı basqa kompyuter menen maǵlıwmat almaslaw múmkinshiligin hám internet tarmogiga jalǵanıwǵa járdem beredi. Plotter – túrli suwretti hám grafiklardı baspaǵa shıǵarıw apparatı.
Strajer – kompyuterdiń venchesteridagi maǵlıwmatlar nusqasın rezervge alıw ushın arnalǵan apparat bolib, maǵlıwmatlardı magnit lentali kassetaga (kartridjga) jazıwǵa arnalǵan.
Kompakt disklar – 610 Mgbaytgacha málimatlarni saqlay aladı. Olar tiykarınan aǵıw ushın isletiledi.
Trekbol – shar formasındaǵı manipulyator. Kompyuter oyinlarida paydalanıladı. Tarmaq apparatı – bir neshe kompyuterlerdi tarmaqqa birlestirilib, kompyuter ozi informaciya almaslaw imkaniyatın beretuǵın apparat.
Hár bir apparat – sistema blokında jaylasqan uyqas jalǵawshına jalǵanadı yamasa ornatiladi.
Qasımcha apparattı jalǵawdan aldın kompyuterdi óshiriw zárúr, keri jaǵdayda kompyuter isten shıǵıwı múmkin.
MONITOR. (Displey)
Kompyuter menen balatuǵın tikkeley baylanıstı Ekranda korish ushın monıtor xızmet etedi. Monıtor eki qıylı rejimde: tekst yamasa grafik ma'- lumot shıǵaradı.
Tekstli rejimde displey ekranı shártli túrde 80 dane ústinge, 25 qatarǵa bolinadi. Xar bir belgi jayǵa 256 simvoldan biri sáykes keliwi múmkin. Grafik rejimde informaciyalar noqatlar taplami- den ibarat bolib, xar bir noqat rangga iye esaplanadı.
(reńler jilosi 16 reńden 16, 8 mln. Ranggacha). Noqatlar sanı qansha oshsa, suwretler sapası sonsha asadı.
Monıtorlar tómendegi múmkinshilikli bolıwı múmkin. 640 x 200 noqatlardan 1600 x1280 noqatlardı payda etiwi múmkin. Monıtorlar monaxrom (aq-qara ) hám razmerlari (14 dyumdan – 21, 24 dyumgacha) menen parıq etedi.
Ekran daǵı minimal (noqatlıq ) suwrettiń korinishi piksel ( picture element) dep ataladı. Ádetde EGA adapteri tartburchakli piksel tashkil qilsa, 640 x350 noqatlar payda eta aladı. vGA – 640 x480, SvGA – 640 x480, 800 x600, 1024 x768 – kvadrattı payda etedi.
Kompyuterge monıtor jalǵaw ushın videoadapter zárúr. Videoadarter – suwret togrisidagi maǵlıwmatlar saqlanatuǵın yaddıń arnawlı bir bólegin monıtorda sáwlelendiriwshi signaldı, hám de sinxronizasiya signalların gorizontal (satrli) hám vertikal (ústin ) bóliwlab, qáliplestiriwden ibarat.
Monıtor sapası boyicha : ekran daǵı kadrlar chastotası – 75 Gs ni shólkemlestiriwi kerek. Bul halda monıtor sekundına 80, jaqsı monıtorlar 100 kadrdı otkazishi múmkin.
Notebook kompyuterleri monıtorı suyıq kristallı monıtorlar bolıp tabıladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
