Tayanch so‘z va iboralar Avtomatik boshqarish tizimlarining tuzilmasi

3- MA’RUZA
AVTOMATIK BOSHQARISH TIZIMLARINING
TUZILMASI VA TASNIFLANISHI


Reja
1. Avtomatik boshqarish tizimlarining tuzilmasi
2. Avtomatik boshqarish tizimlarining tasniflanishi


Tayanch so‘z va iboralar


1.Avtomatik boshqarish tizimlarining
tuzilmasi

ABT ga kiruvchi barcha avtomatika elementlarining xilma-xilligi boshqarish tizimida ularning funksional vazifalari bo‘yicha bir nechta turga bo‘linishi mumkin, ular quyida keltirilgan. 3.1-rasmda ABT og‘ish bo‘yicha boshqarishni tuzilmaviy sxemasi keltirilgan. Sxemada OU-boshqariladigan ob’ekt, CHE-sezgir element yoki o‘lchash qurilmasi, IE-ijrochi element (qurilma), ZE-topshiriq beruvchi element, boshqariluvchi koordinatalarni kattaligini beruvchi funksiyani amalga oshiruvchi, PE-oraliq element, sezgir elementning signalini o‘zgartiruvchi yoki kuchaytirish uchun xizmat qiluvchi, ES-taqqoslash elementi, topshiriq beruvchi element orqali aniqlab, ob’ekt xolatini (o‘zgaruvchan boshqariluvchi) u va talab etilgan xolatni taqqoslashni amalga oshiradi.

Taqqoslash elementi summator xisoblanadi va sektorli aylana bilan belgilanadi. Sektor, unga «+» belgisi bilan yig‘indi qiymat keltiriladi, shtrixlanmagan;sektor, unga «-» belgisi bilan yig‘indi qiymat keltiriladi, shtrixlangan.
Qayd etilgan qurilmalardan tashqari avtomatik boshqarish tizimida, tizimning xususiyatlarini yaxshilashga mo‘ljallangan, tuzatish kirituvchi qurilmalar qo‘llanishi mumkin.






3.1-расм. АБТ тузилмавий схемаси

Boshqariladigan ob’ektdan tashqari, tizimning barcha elementlari boshqaruv qurilmasi yoki rostlovchini tashkil etadi. Boshqaruvchi qurilma, boshqariladigan ob’ektning boshqaruvchi (rostlovchi) organiga ta’sir ko‘rsatib uning xolatini o‘zgartiradi. Boshqaruvchi organ boshqariladigan ob’ektning bir qismi xisoblanadi (mashinist krani, dvigatelning qo‘zg‘atish cho‘lg‘ami va boshqalar). Sezgir element boshqariladigan ob’ekt xolati haqidagi signalni olishga, ya’ni boshqariladigan ob’ektni chiqish koordinatlarini o‘lchash uchun mo‘ljallangan. Bu signal taqqoslash elementida topshiriq beruvchi element signalidan ayriladi. Olingan ayirma to‘g‘rilanmagan kattalik bo‘ladi. Signal PE o‘zgartirilgandan so‘ng ijrochi elementga uzatiladi, ob’ektning boshqarish organiga ta’sir ko‘rsatadi. Bir qator boshqaruvchi qurilmalarda ko‘rsatilgan elementlar bo‘lmasligi mumkin yoki ularning bir qancha funksiyasini bitta texnik qurilma bajarishi mumkin.