|
5-mavzu.
|
Islomningasosiymanbalari.
Tasavvufvafiqh
|
5.1.Ma’ruzaniolibborishtexnologiyasi
Talabalar soni:
|
Vaqti:2 soat
|
Mashg’ulotshakli
|
B.B.B. texnikasidanfoydalangan hol-da, informastion - tematikma’ruza.
|
Ma’ruzarejasi
|
1.Qur’onva hadis-Islomdininingasosiymanbalari.
2. Qur’onningjamlanishi.
3. Tasavvufningkelibchiqishivata-raqqiyetishi.
4.Fiqh ilminingtaraqqiyetishi.
|
Mashg’ulotningmaqsadi: Islomma’naviyati haqidadunyoqarashnishakl-lantirish, islomdinidama’naviyatmasalalari haqidatushuncha hosil qilish.
|
Pedagogikvazifalar:
|
O’quvfaoliyatinatijalari:
|
Qur’onva hadis - Islomdini-ningasosiymanbalariekan-liginiyoritibberadi.
|
Qur’onva hadis - Islomdininingasosiymanbalariekanliginiaytibberadi.
|
Qur’onningjamlanishtarixibilantanishtiradi.
|
Qur’onningjamlanishtarixiniaytibberadi.
|
Tasavvufningkelibchiqishivataraqqiyetishiniyoritibbera-di.
|
Tasavvufningkelibchiqishivataraq-qiyetishiniaytibberadi.
|
Fiqh ilminingtaraqqiyeti-shiniyoritibberadi.
|
Fiqh ilminingtaraqqiyetishiniizohlabberadi.
|
O’qitishusullarivatexnika
|
Ma’ruza, hamkorlikdao’qish, B.B.B. texnikasi.
|
O’qitishvositalari
|
Ma’ruzamatni, tarqatmamateriallar, slaydlar, proektor.
|
O’qitishshakllari
|
Jamoa, to’g’ridan-to’g’rivajuft-juftbo’libishlash.
|
O’qitishshart-sharoiti
|
Texnikvositalarbilanta’minlanganauditoriya.
|
Monitoringvabaholash
|
Og’zakinazorat, savol-javob, o’z-o’zininazorat qilish, reytingtizimiasosidabaholash.
|
Ma’ruzaningtexnologikkartasi
Ishjarayonlarivaqti
|
Faoliyatningmazmuni
|
o’qituvchi
|
talaba
|
I-bosqich. Mavzugakirish
(10 minut)
|
1.1. Mashg’ulotningmavzusinie’lon qiladi, o’quvmashg’ulotiningmaqsadvavazifalarinitushuntiradi.
|
O’UMga
Qaraydilar
|
1.2. Harbirtalabagamavzubo’yichatarqatmamateriallarnitarqatadi.
|
Tarqatmalarniko’ribchiqadi.
|
II-bosqich. Asosiy
(60 minut)
|
2.1. EkrangaBBBjadvalivaubilanishlash qoidalarichiqariladi. BBBjadvaliniishchidaftarlargako’chiribolishnitalab qiladi. Ma’ruzareja-sigaasoslangan holdaikkinchiustun-nito’ldirishnivazifa qilibberadi (1-ilova).
|
BBBjadvalinichiziboladi. Ma’ruzarejasigaasosanikkinchiustunnito’ldiradi.
|
2.2. “Insert” texnikasidanfoydala-nilgan holda, ma’ruzadabelgilanganbelgilarasosidatalabalarga quyida-gi savollargajavobberishnitaklif qiladi:
1) Nimaniularbilishadi? (ya’nimustaqilgapiribberaolishadi)
2) Nimatushunarsizbo’lib qoldivao’zlashtirilmadi?
3) Qanday qo’shimchama’lumottalab qilinadi?
Yuqoridagilardankelibchiqib, uchinchivato’rtinchiustunnito’ldirishtaklifetiladi, tayanch so’zlarningtar-tibraqamlari qo’yibchiqiladi (2-ilova)
|
Uchinchivato’rtinchiustunto’ldiriladi.
|
2.3. Blist-so’rovorqalibirnechajavoblartinglanadivajuft-juftbo’libishlashnitaklif qiladi.
|
Natijalarnio’qiydi.
|
2.4. Talabalarningjavoblariniumum-lashtirib, juft-juftbo’libishlashuchuntopshiriqlarberadi:
1) BBBjadvaliningto’rttaustu-nidagijavoblarnitahlil qiling;
2) o’zlashtirilmagan savollarniumumlashtiring;
3) birgalikdamanbalardanjavob-larizlabtoping;
4) javobberishgatayyorgarlikko’-ring;
|
Topshiriqnibajaradi. Javobberadi.
|
2.5. Javoblartinglabbo’lingach, slaydlaryordamidao’quvmashg’uloti-ningyoritilmagan qismlaritushun-tiriladi (3-ilova).
|
Tinglaydilar. O’UMga
qaraydilar
|
2.6. Tayanchiboralarga qaytiladi, tala-balarishtirokidaularyanabirbortakrorlanadi. BBBjadvalining, be-shinchiustunnito’ldirishniaytibo’tadi.
|
Harbirtayanchtu-shunchavaiboralar-nimuhokama qiladi. Jadvalto’ldiriladi.
|
III-bosqich.
Yakunlovchi.
(10 min.)
|
3.1. Ma’ruzaning harbir savoligaumumiyyakuniyxulosaberadi.
|
Eshitadi.
|
3.2. Talabalarningfaolligibaholashmezonlariorqalibaholanadi.
|
O’zini qiziqtirgan savollarberadi.
|
3.3. Uygavazifaberadi: “Mustaqil-likvaislomdini” mavzusidaesseyozibkeling.
|
Yoziboladilar
|
1(5.1)-Ilova
BBBtexnikasining qoidasi.
1. “Insert” texnikasidanfoydalanilgan holdamatnnio’qibchiqing.
2. Olinganma’lumotlarniindividual sohalargaajrating. Qalam
bilan qo’yilganbelgilarasosidaBBBjadvalinito’ldiring.
1-o’quvtopshiriq
BBBjadvali
№
|
Mavzu savollari
|
Bilaman
|
Bilishni
istayman
|
Biliboldim
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
1.
|
Qur’onva hadis-Islomdini-ningasosiymanbalari.
|
|
|
|
2.
|
Qur’onningjamlanishi.
|
|
|
|
3.
|
Tasavvufningkelibchiqishivataraqqiyetishi.
|
|
|
|
4.
|
Fiqh ilminingtaraqqiyeti-shi.
|
|
|
|
2(5.1)-Ilova
1-slayd
Iboralarasosidavizualmateriallar
1.
|
Islom.
|
16.
|
Yassaviylik.
|
2.
|
Musulmon.
|
17.
|
Qubroviylik.
|
3.
|
Muhammad.
|
18.
|
Naqshbandiylik.
|
4.
|
Qur’on.
|
19.
|
Mustaqillik.
|
5.
|
Hadis.
|
20.
|
Diniy qadriyatlar.
|
6.
|
Muhaddislar.
|
21.
|
Tafsiri hilol.
|
7.
|
Al-Vasaniya.
|
22.
|
Fiqh.
|
8.
|
Diniyvadunyoviyiymon.
|
23.
|
Xorijiylik.
|
9.
|
Halolva harom.
|
24.
|
Sunniylik.
|
10.
|
Beshikdanto qabrgachailmizla.
|
25.
|
Shialik.
|
11.
|
Ilmibodatdanafzaldir.
|
26.
|
Vijdonerkinligi.
|
12.
|
So’fiy.
|
27.
|
Ma’naviyat.
|
13.
|
Tasavvuf.
|
28.
|
Nabiy.
|
14.
|
Tasavvufvanafs.
|
29.
|
Vahy.
|
15.
|
Tasavvufinson qalbiga sayqalberishilmi.
|
30.
|
MushafiUsmon.
|
2-slayd
So’fiylikdaruhiykamolotgaerishishto’rtbosqichdaniborat
Haqiqat
Ma’rifat
Tariqat
Shariat
3-slayd
Муhаммад (пайg’амбар) Расулуллоh вафот этгач тўрт халифа hукмронлик qиладилар.
1. Абу Бакр Сиддиq (623-634)
2. Умар ибн ал Хаттоб (634-644)
3. Усмон ибн Аффон (644-656)
4. Али ибн Абу Толиб (656-661)
4-slayd
-
-
Qur’on (arab. o’qimoq, qiroat qilmoq)–musulmonlarningasosiymuqaddaskitobi.
-
Qur’ono’zidanoldinnozilbo’lganbarchailohiykitoblarningma’no, hikmatvaahkomlarinio’zidajamlaganigaishoratbordir.
-
Qur’onAlloh taoloningMuhammad (s.a.v.)gavahiyorqalinozil qilgan, tavoturilanaql qilingan, ibodatdao’qiladigan, ojiz qoldiruvchikalomidir.
5-slayd
Qur’onningnomiva sifatlari
-
-
“Kalomulloh”(Allohning so’zi), “Kitob”(Yozuv), “Furqon”(haq bilanbotilniajratuvchi), «Zikr» (Eslatma), “Tanzil”(nozil qilingan).
-
“Nur”(yorug’lik), “Hudo”(hidoyat), “Muborak”(barakotli), “Mubin”(ochiq-ravshan), “Bushro”(xushxabar), “Aziz”(e’zoz-lanuvchi), “Majid”(ulug’), “Bashir”(bashoratberuvchi), “Nazir”(ogohlantiruvchi).
6-slayd
Qur’onningtarkibiytuzilishi
-
-
Qur’on suralardaniborat. Suraqur’ondanbirbo’lakbo’lib, engkamiuchtayokiundanortiqoyatlarnio’zichigaoladi.
-
Qur’ondajami 114 ta suramavjud. Oyatlar soniesa, qur’onmatnlarinitaqsimlashningturliyo’llarigako’ra, 6204 ta, 6236ta, hatto 6666 tagachabelgilangan.
-
Oyat (arab. ilohiybelgi, mo’’jiza) –Qur’on suralariningbandlari. OyatAllohningo’zelchisiMuhammad (s.a.v.)gavahiy qilib, banda-larga qo’llanma sifatidayuborganmo’’jizasi.
-
Eng qisqaoyatlar “Toho” va “Yosin”.
-
Enguzunoyat “Baqara” surasining 282-oyati.
-
Sura (arab. tizma, qator, qo’rg’on,manzilvasharafma’nosida) – faqat Qur’ongaxostushuncha, uningbo’limlari(boblari) Suradeyiladi.
-
Eng qisqa sura “Kavsar” (3 oyat).
-
Enguzun sura “Baqara” (286 oyat).
Qur’on suralariikki qismgabo’linadi:
1) “Makka suralari” – hijratdanoldinnozilbo’lgan (610 - 622 yy. 90 ta sura).
2) “Madina suralari” – hijratdankeyinnozilbo’lgan (622 y.dan 24 ta sura).
7-slayd
Qur’on suralariningxronologiktartibi
-
-
1. Makkadavri (610-615 yy.). Budavrdayuksakadabiyijodnamunalaribo’lgan saj’janridagi suralaro’qilgan. Evropaolimlariularga «Nazmiy suralar» debnomberganlar.
-
2. Makkadavri (616-619 yy.).Muhammad (s.a.v.) vaularningizdoshlaridoimiyta’qibostidayashaganvako’pchilikHabashistongaketganmuhitdao’qilgan. Bu suralardaAllohning «Rahmon» sifatidako’ptilgaolin-ganligi sababliEvropaolimlariularni «Rahmon suralari» debataganlar.
-
3. Makkadavri (610 yilboshlaridan 622 yilsentyabrigacha). BudavrdahamMuhammad (s.a.v.) vauningizdoshlarita’qibostidayashaganlar, maxfiyravishda, ko’pinchashahardantashqaridaibodatgato’planganlar. Budavr suralaridaislomningaqoidta’limotigakengo’rinberilgani sababli, evropalikolimlarbularga «Payg’ambarlik suralari» debnomberganlar.
8-slayd
Madinadatushirilgan 24 ta suraningnozil
bo’lishinibeshdavrgaajratishmumkin:
-
-
I davr (622 y. oktyabrdan 624 y. gacha). Muhammad (s.a.v.) Madinagako’chibkelganidanmakkaliklarbilanbirinchiyirikto’qnashuv- Badrjangigacha 4 ta sura .
-
II davr (624 y.martidan 625 y.martigacha). BadrjangidankeyinUhudjangigachao’tganbiryilichida 3ta sura.
-
III davr (625 y.martidan - 627 y.martigacha). Uhudjangidagimag’lubiyatidankeyinXandaqjangigacha 5 ta sura.
-
IV davr (627 y.aprelidan 630 y.yanvarigacha). Xandaqjangidan so’ngMakkaningolinishigacha 8ta sura.
-
V davr (630 y.fevralidan 632 y.mayigacha). MakkaolinganidankeyinMuhammad (s.a.v.) payg’ambarningvafotigacha 4 ta sura.
5.2. Seminarmashg’ulotniolibborishtexnologiyasi
Talabalar soni:
|
Vaqti:2 soat
|
Mashg’ulotshakli
|
«Konvert» va «Qanday» texnikasidanfoydalangan holda, bilimlarnichuqurlashtirishvamustahkamlashga qaratilganamaliymashg’ulot.
|
Ma’ruzarejasi
|
1. Islomta’limoti. Muhammadpayg’am-bar hayotlari.
2.Qur’onva hadis – Islomdininingasosiymanbalari.
3. Tasavvufningkelibchiqishivata-raqqiyetishi.
4. Fiqh ilminingtaraqqiyetishi.
5. Toshkent - islommadaniyatiningpoy-taxti.
|
Mashg’ulotningmaqsadi: Islomta’limotivatasavvuf, fiqh ilminingkelibchiqishibo’yichabilimlarnichuqurlashtirishnita’minlash.
|
Pedagogikvazifalar:
|
O’quvfaoliyatinatijalari:.
| -
mavzunimustaqilo’rganishuchunasosyaratadi;
-
mavzubo’yichabilimlarnichu-quro’zlashtirishvamustah-kamlashgayordamberadi;
-
iymon-e’tiqodnimustahkam-lashgaxizmatqiladiganmafku-raviyimmunitetnishakllan-tirishgako’makberadi;
-
mantiqiyxulosachiqarishgaimkonyaratadi.
| -
amaliymashg’ulotrejalaribilanoldindantanishibchiqib, tayyorgar-likko’radi;
-
Islomta’limoti, Muhammadpayg’ambar hayotlari, Qur’onva hadis – Islomdininingasosiymanbalariekanliginiyoritibberaoladi;
-
tasavvufvafiqh ilminingma’naviyjihatlarinitahlil qiladi;
-
Toshkent - islommadaniyatiningpoy-taxtiekanligigaalohidaizohberadi.
|
O’qitishusullarivatexnika
|
Topshiriqlar – amaliyishlashuchun, bahs-munozara, «Konvert» va «Qanday» texnikasi.
|
O’qitishvositalari:
|
Ma’ruza - matni, manbalar, adabiyot-lar, doska, bo’r.
|
O’qitishshakllari
|
Jamoavaguruhlardaishlash.
|
O’qitishshart-sharoiti
|
Texnikvositalarbilanta’minlanganauditoriya.
|
Monitoringvabaholash
|
Og’zakinazorat, savol-javob, o’z-o’zininazorat qilish, reytingtizimiasosidabaholash.
|
Seminarmashg’ulotningtexnologikkartasi
Ishjarayonlarivaqti
|
Faoliyatningmazmuni
|
o’qituvchi
|
talaba
|
I-bosqich. Mavzugakirish
(10 minut)
|
1.1. O’quvmashg’ulotimavzusi, maqsadvavazifalariniaytadi (amaliymash-g’ulotnio’tkazishdaoldindantopshi-riq vavazifalarberadi).
|
Amaliymashg’ulotgatayyorgarlikko’ribkeladi.
|
1.2. Ta’limjarayoniinterfaolusul-larorqaliamalgaoshirishinie’lon qiladi. Talabalarnidoirayokito’rt-burchakshaklida stollaratrofidaikkiguruhgabo’ladi.
|
Ixtiyoriyravishdaikkiguruhga
bo’linadi.
|
II-bosqich. Asosiy
(60 minut)
|
2.1. «Konvert» texnikasidanfoyda-lanilganxolda harbirguruh navbatbilankonvertga solingantopshiriq-larnioladi (1-ilova).
|
Topshiriqniko’ribchiqib, savollargajavobberadi.
|
2.2. Topshiriqlargatayyorgarlikko’-rishuchun 3 minut, javobberishuchunesa 7 minutberadi.
|
Reglamentgarioya qiladi.
|
2.3. Guruhlargatopshiriqlarnibaja-rishuchunyordamberadi, ularnibaho-lashmezonlaribilantanishtiradi (4-ilova), bahs-munozaraniboshqaribboradi. Zarurhollardaaralashadivakeraklitomongayo’naltiradi.
|
Faolqatnashadilar.
|
2.4. Guruhlarningjavoblariniting-lab, ularnibaholaydi.
|
O’zfikrlarinier-kinbildiradilar.
|
2.5. Guruhlarga «Qanday?» texnikasi-danfoydalanilgan holda: «Diniyolamvadunyoviyilmo’rtasidagibog’liqlik qanday?» deb savolbilanmurojaat qiladi (2-ilova).
|
Mustaqildiagrammani harbirguruh to’ldiradi.
|
2.6. Topshiriqlarnivatman-qog’ozlargatushirib, taqdimotinio’tkazishgayor-damberadi. Yagonaxulosachiqarishgako’makberadivanihoyasidaumumlash-tiradi.
|
Taqdimoto’tkazadi. G’olibguruhlarnianiqlab, baholaydi.
|
III-bosqich.
Yakuniy
(10 minut)
|
3.1. Ishyakunlarinichiqaradi. Faoltalabalarnibaholashmezoniorqalirag’batlantiradi.
|
Eshitadi.
Aniqlaydi.
|
3.2. Uygabajarishuchuntopshiriqlarberadi: «DilingOllohda, qo’lingmeh-natdabo’lsin» iborasiningmohiyatiniizohlab, esseyozibkeling hamdailo-vadataqdimetilganjadvalnito’l-diring. (3-Ilova)
|
O’UMga
qaraydilar
|
1(5.2)-Ilova
1-o’quvtopshiriq
«Konvert» texnikasiuchun savollar
(Harbir savolkonvertlargaalohida solinadi)
1. Mustaqillikvaislomdinihaqidao’zfikringiznibayonqiling?
2.Qur’onikarimqachonnozilbo’laboshladi?
3. Qur’onnozilbo’lishdavrigako’ra qanday qismlargabo’linadi?
4. Islomiyqadriyatlarningtiklanishihaqidanimalarnibilasiz?
5. Imomal-Buxoriy, Imomat-Termiziyhaqidanimalarnibilasiz?
6. Ilmolishgabag’ishlanganhadislardannamunalarkeltiring,
Ularnisharxlang.
7. Tasavvufdiniyta’limotivauningmohiyatihaqida
nimalarnibilasiz?
8. O’rtaOsiyolikqandaybuyuk so’fiylarnibilasiz?
9. Qur’onqachonyaxlitkitobshakligakeltirildi?
10.Qur’onqandayqismvabo’limlardaniborat?
11.Qur’onningjamlanishikimlartomonidanamalgaoshirildi?
12.Toshkentdagi «UsmonMushafi» haqidanimabilasiz?
13.Mashhurmufassirlardankimlarnibilasiz?
14. Qur’ondako’tarilganmavzular qaysilar?
15. Qur’onningo’zbektiligatarjimasikimtomonidanamalgaoshirildi?
2(5.2)-Ilova
2-o’quvtopshiriq
«Qanday» organayzerinito’ldiring
Diniyolamvadunyoviyilmo’rtasidagibog’liqlik qanday?
Qanday?
Qanday
Qanday?
Qanday?
Qanday? Qanday?
Qanday?
Qanday? Qanday?
Qanday?
3(5.2)-Ilova
3-o’quvtopshiriq
Jadvalnito’ldiring.
Islomdagiasosiyamallar
|
Islomdinidagioqimlar
|
Islomdinidagimazhablar
|
|
|
|
4(5.2)-Ilova
Guruhlarningbilimvako’nikmalarinibaholashmezonlari
Topshiriqlar, baholashko’rsatkichlarivamezonlari
|
Iguruh
|
IIguruh
|
1-topshiriq: (1,5 ball)
|
|
|
- savolyoritibberildi (0,5 ball)
|
|
|
- reglamentgae’tibor qaratildi (0,5 ball)
|
|
|
- guruh faol qatnashdi (0,5 ball)
|
|
|
2-topshiriq: (1,5 ball)
|
|
|
- muammoaniq echiminitopdi (0,5 ball)
|
|
|
- mantiqanto’g’rixulosachiqarildi (0,5 ball)
|
|
|
- misollarbilanumumlashtirildi (0,5 ball)
|
|
|
Jami: (3 ball)
|
|
|
0,5 ball – «a’lo» 2,5 – 3 ball – «a’lo»
0,4 ball – «yaxshi» 1,9 – 2,4 ball – «yaxshi»
0,3 ball – «qoniqarli» 2,3 – 1,8 ball – «qoniqarli».
Do'stlaringiz bilan baham: |
