Ta'lim tizimida marketing jamoliddin Rabbimov Abdujalol o'g'li

TA'LIM TIZIMIDA MARKETING
Jamoliddin Rabbimov Abdujalol o'g'li,
Jizzax davlat pedagogika instituti, Pedagogik menejment
Yo'nalishi: Pedagogika nazariyasi va tarixi, 1-bosqich magistranti


ANNOTATSIYA :Ushbu maqola ta'lim tizimida marketing sohasi haqida so'z yuritilib, uning ta'lim tizimida marketingga oid tizimlari muhim ahamiyat kasb egallashi haqida so'z yuritiladi.
KALIT SO'ZLAR: marketing, kontseptsiya ta'lim , ta’lim muassasalari, sarmoyachi , professional, dialektik ;
Ma'lumki bugungi kunda mamlakatimiz korxona va tashkilotlari faoliyatida uchraydigan muammolarni, ularda zamonaviy marketing tizimini samarali tashkil etish vazifasi bor .Bu vazifa hozirgi paytda ta'lim sohasida marketing yondashuvini joriy etish zarurati tug'diradi. Bunday vaziyatda marketing vositalaridan foydalanadigan jamoat tashkilotlari raqobatni yutib, bozorda o'zlarining munosib o'rinlarini egallashlari mumkin: ular talab va taklifni o'rganadilar, ta'lim xizmatlari va mahsulotlar uchun "mahsulot portfeli" ni muvozanatlashtiradilar, to'lov qobiliyati va talabga javob beradigan narxlarni taklif qiladilar, aloqa siyosatini olib boradilar.
»Marketing asoslari»ni o‘rganish hamda o‘qitish imkoniyatlarini ko‘rib chiqish bilanoq, biz bir qancha muammolarga duch kelamiz. Darhaqiqat, iqtisodiyotimiz, salohiyatimiz hamda sharoitlarimiz hali marketingni u darajada qabul ham eta olmaydi. Chunki, O‘zbekistonda bozor munosabatlari so‘nggi davrlarda rivojlana boshladi. Shuning uchun ham biz «Marketing asoslari» fani rivojlanishining boshlang‘ich bosqichlariga ko‘proq e’tiborni qaratib, uning shunday bosqichlarini topishimiz kerakki, ular mamlakatimiz iqtisodiyoti faoliyati darjasiga ko‘proq javob bersin. Ulardan biri shuki ta'lim tizimida marketing sohasini puxta o'rgatishdir. Ta’lim xizmatlari va mahsulotlari bozori - bu ta’lim muassasalari tomonidan taklif etilayotgan ta’lim xizmatlari va mahsulotlarini iste’molchi va ishlab chiqaruvchisi bilan uzviy aloqada va ta’lim muassasalari tomonidan taklif etilayotgan ushbu xizmatlarning ta’minlanishini ta’minlovchi shart-sharoitlar majmuiga asoslangan ta’lim ehtiyojlarini qondirish shakllari va vositalarining talab va taklif munosabatlari tizimi.
Ta'lim muassasalarining bozordagi faoliyati o'z yoshida, shuning uchun o'quv bozori turini sof raqobat bozori sifatida belgilash mumkin. Tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, ta'lim makonida monopolistik raqobat bozori bo'lishi kerak. Aynan shunday bozor, ta'lim muassasalarining obro'si va taklif etilayotgan xizmatlar sifatini nazorat qiluvchi litsenziyalash organlarining vositachilik faoliyati uchun marketing faoliyatini rivojlantirishni talab qiladi.
Ta'lim sohasidagi ishlab chiqarishni takomillashtirish kontseptsiyasi o'zaro bog'liq bo'lgan ikkita tendentsiya bilan bog'liq: turli (va nodavlat) mulk shakllariga ega maktablar sonining ko'payishi; mavjud davlat ta'lim muassasalarida qo'shimcha xizmatlarni (shu jumladan pullik) joriy etish orqali ta'lim xizmatlari ro'yxatini kengaytirish. Ushbu tendentsiyalarning mavjudligi ta'lim xizmatlarining potentsial iste'molchilariga narxlar, sifat bo'yicha ta'lim xizmatlari uchun o'quv muassasasini tanlash imkoniyatini beradi, ta'lim xizmatlari bozorida raqobatni yuzaga keltiradi.Ta'limdagi mahsulotni takomillashtirish kontseptsiyasi ta'lim mazmuniga e'tiborni o'zgartirishni anglatadi. Bu davlat ta'lim standartining joriy qilinishi munosabati bilan ayniqsa dolzarb bo'lib qolmoqda.
Marketing kontseptsiyasi ta'lim xizmatlari va mahsulotlarini iste'molchilarini diqqat markazida bo'lishini talab qiladi. Ta'lim muassasasi ega bo'lishi uchun, avvalambor, ta'lim ehtiyojlarini o'rganishi, ikkinchidan, ularni qondirishi va boshqa ta'lim muassasalariga qaraganda yaxshiroq bo'lishi kerak. Agar aholining ta'limga bo'lgan ehtiyojlari qondirilsa, bunga erishish mumkin. Ammo davlat nafaqat ta'limning asosiy sarmoyachisi, balki ta'lim sifatining kafolati bo'lgan davlat ham o'z oldiga qo'ygan talablarni qo'yadi - o'qitish nafaqat professional, balki ijtimoiy-bozor iqtisodiyotida faol yashay oladigan fuqaro. Davlat, ta'lim xizmatlari iste'molchisi va ta'lim muassasalari manfaatlarining dialektik aloqalari ijtimoiy, axloqiy marketing tushunchasida aks etishi kerak.
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak ta'lim tizimida marketingni o'rganish va uni izchil ravishda oshirib borish , ta'lim muassasalarining bozordagi faoliyatini tashkil etishga bog‘liq holda amalga oshiriladi. Ta‘lim tizimida marketing sohasini puxta o'rgatish mamlakatning har taraflama reytingini oshiradi deb bemalol ayta olamiz.


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR :


1. Nazarova F., Karimova R.N. Xalqaro marketing. -T.: TDIU, 2010.
2.Yunusov M,A.,Abduraxmonova M.M Marketing .-T.:Iqtisodiyot, 2012.
3.Ergashxodjaeva Sh.J. Strategik marketing. Darslik. -T.: Ozbekiston
faylasuflari milliy jamiyati, 2014.
4. Ergashxodjaeva Sh.J. Innovatsion marketing. Darslik. -T.: Cho’lpon, 2014.
5.. Soliyev A., Buzrukxonov S. Marketing. Bozorshunoslik. Darslik. –T.: Iqtisod-Moliya, 2010.