Tahliliy publitsistik janrlariga

TAHLILIY PUBLITSISTIK JANRLARIga

Шарх
Таҳлил
Мақола
Ҳисобот
Суҳбат
Бахс
Ток-шоу
Корреспонденция
Телекўприк va boshqalar kiradi
TAHLILIY JANRLARGA QO‘YILADIGAN ASOSIY TALABLAR:
Tanlangan mavzuning axborot istemolchisi uchun ahamiyatli bo‘lishi;
Tahlil obyektining aniq va hayot haqiqatiga yaqinligi;
Keltirilayotgan maʼlumot va dalillarning haqqoniy, qamrovli va ko‘p bo‘lishi;
Jurnalistning bir tomonlama yondashuvdan qochishi va mavzuga turli tomonlardan qarash zarurligi
Ayni vaqtda mavjud bo‘lgan yoki kelajakda kutiladigan dolzarb masala. Faqat muammoni emas yechimini ham ko‘rsating.
TAHLILIY JANRLARNING O‘RNI VA AHAMIYATI
Televideniye tabiati, uning xususiyatidan to‘g‘ri va mohirona foydalangan xolda televizion jurnalistikada ham insonning teran aqli, nozik qalbiga borib yetadigan, uning ichki dunyosini boyitadigan, milliy mafkurasini shakllantiradigan ajoyib asarlar yaratish mumkin.

Korrespondensiya va uning turlari
Korrespondensiya lotinchadan “yozishmalar” degan maʼnoni anglatadi. Bu jurnalistika janri bo‘lib, uning predmeti maʼlum bir ijtimoiy vaziyat, chegaralangan joy va vaqtdir. Oddiy qilib aytganda, bu voqeani tahlil qilishimiz. Bu tahliliy janr, chunki hamma narsa bizning idrokimiz prizmasidan o‘tadi. Biz voqealarni tahlil qilamiz va tashqi tomondan maʼlumotlarni jalb qilamiz. Shuning uchun bu janr ko‘p sonli tashqi manbalar bilan ajralib turadi. Har qanday voqeani ham salbiy, ham ijobiy tomondan ko‘rsatish mumkin. Siz xohlaganingizcha har qanday faktni talqin qilishingiz mumkin. Shuning uchun aynan shu janrda jurnalistik tadqiqotlar olib boriladi.

Korrespondensiya turlari
Odatda, bu janr ikki turga bo‘linadi. Bu tahliliy va informatsion korrespondensiya. Agar biz tahlilda hodisalarni tahlil qilsak, axborotda biz shunchaki hodisaning parametrlari haqida hisobot beramiz. Ammo darsliklarda shunday deyilgan. Aslida, axborot va tahlil nima yekanligini aniq ajratish qiyin. Darhaqiqat, axborot yozishmalarida ham faktlardan tashqari, baholash va prognozlash yelementlari mavjud.
Shunday qilib, faqat maʼlumotli yozishmalar mavjud yemas. Har doim baʼzi tahlil yelementlar bo‘ladi. Shuning uchun, bu faqat maʼlumotli yemas, balki ko‘proq tahliliy janr.
Kengaytirilgan xabarning asosiy manbai har doim nashr muallifining o‘zi (muxbiri) hisoblanadi. Tahliliy korrespondensiyalarga misol sifatida, g‘ayrioddiy hodisaning tasvirini keltirish mumkin: chaqmoq urgan odamni qutqarish. Nashrning asosiy qismi shu voqeaga bag‘ishlangan. Jurnalist buni tasvirlab, jabrlanuvchining o‘zi, ota -onasi, qutqaruvchilari va boshqa odamlardan olingan maʼlumotlardan foydalanadi. Gap faqat hodisaning tavsifi bilan cheklanmaydi. Muallif nima bo‘lganini sabab-oqibat tahlilini o‘tkazadi.
Korrespondensiya tushunchasi rus jurnalistikasida 18-asrda ishlatilgan. Uzoq vaqt gazeta va jurnallar sahifalarida u yozishmalar deb atalgan. Faqat 19-asrning oxirida bu tushuncha o‘ziga xos janr bilan bog‘lana boshladi.
Har qanday hodisalar Korrespondensiya uchun mavzu bo‘lishi mumkin. Bu jihatdan u, masalan, reportaj, reportaj, axborot yozishmalari kabi axborot janrlariga yaqin. Biroq, tahlil yozishmalar nomlangan janrlardan boshqa janr hosil qiluvchi omillar bilan farq qiladi. Masalan, reportajning maqsadi - butunlay “mazmunli” hodisani vizual, “jonli” ko‘rsatishdir (shuning uchun muxbir asosan material yig‘ishda kuzatuv usulini qo‘llaydi: kuzatuv yo‘q - reportaj yo‘q).