Study Area-Tadqiqot obyekti

Suv eroziyasi natijasida yuzaga kelgan tuproq yo'qotilishi bir qator ekologik va ijtimoiy-iqtisodiy muammolarni keltirib chiqaradigan asosiy muammodir. Marokash G'arbiy Yuqori Atlasi ko'chkilarning turli shakllari mavjudligi va va eroziya belgilari keng tarqalganligi sababli, Yuqori Atlas tog'larining eng zaif hududidir.
Ushbu tadqiqot GIS va masofadan zondlash bilan birgalikda qayta ko'rib chiqilgan universal tuproq yo'qotish tenglamasi “RUSLE” (Revised universal soil loss equation) dan foydalangan holda tuproq yo'qotilishi miqdorini baholash va miqdorini aniqlashga, shuningdek, eroziya xavfi bo'lgan potentsial hududlarni tadqiq qilishga qaratilgan.
RUSLE modeli yog'ingarchiliklarning jadallashuvini(sel kelishi), topografiyasi, o'simlik qoplami, tuproqning eroziyalanishi va qo'llab-quvvatlash amaliyotlari kabi nazorat qiluvchi omillar asosida har bir piksel uchun eroziyaga moyillikni hisoblash imkoniyatini beradi.
Ushbu tadqiqot natijalari shuni ko'rsatadiki, eroziya tezligi yiliga 0 dan 227,67 t/ga gacha o'zgarib turadi, o'rtacha yillik tuproq yo'qolishi 40,38 t/ga teng. Beni Moxand daryosi havzasi juda yuqori darajadagi eroziyaga uchragan bo’lib, uni qaytarib bo'lmaydi, chunki u yiliga 1 t/ga/ to'g'ri keladigan standart me'yordan oshib ketadi.
Ushbu natijalar yer tuzuvchilaga yerdan resurslaridan oqilona foydalanish va xavflarni boshqarish bo'yicha asosiy ma'lumotlarni taqdim etadi, shuningdek G'arbiy Oliy Atlasning Marokash tog'larida ma'lumotlarni taqdim etadi.
Study Area-Tadqiqot obyekti
Beni Mohand daryosining suv havzasi Marokash janubidagi Atlasdagi Taroudant-Oulad Teima tog'ining bir qismidir. U 34,894 ga maydonni egallaydi va Marokashning janubi-g'arbiy qismida Taroudant va Agadir shaharlari o'rtasida (1-rasm), g'arbda Issen daryosi va sharqda El Ouaar daryosi o'rtasida joylashgan.
Ait Hssaine tomonidan o'rganilgan morfostrukturaviy tadqiqot ikkita ajralib turadigan birlikni ko'rsatadi. Birinchisi tor antiklinallar va sinklinallarga egilgan ordovik slanetslari bilan chegaradosh juda kuchli gruzin ohaktoshlaridan tashkil topgan qadimiy massivdir. Bu jinslar infrakembriy lava va tufflar ustida joylashgan bo'lib, odatda kuchli tektonlashgan. Ikkinchisi, asosan quyi va oʻrta boʻr va eotsen davrining ohaktoshlari va mergellaridan iborat boʻlgan sub-Atlas zonasi boʻlib, tepasida pushti qumtoshlar va yuqori eotsen gillari joylashgan.
Suss tekisligida olib borilgan geologik tadqiqotlarga ko'ra, ayniqsa Beni Moxand daryosining qismida u gruzin ohaktosh slanetslari, akad qumtoshlari, kvartsitlari va ordovik slanetslari bilan ajralib turadi. Asosiy material turli o'lchamdagi ohaktosh toshlaridir, ayniqsa Issen va Beni Mohand daryolari orasidagi ba'zi konuslarning uzunligi 5-6 km ga yetishi mumkin bo'lgan ushbu mintaqada joylashgan allyuvial konuslarda. Bloklar orasida mavjud bo'lgan oz miqdordagi tuproq, ba'zi mavsumiy o'simliklarning ildiz otishiga imkon beradi, bu esa iyun oyining o'rtalarida yo'qolib, tuproq yuzasini yalang'och qoldiradi.
Umumiy iqlimi qurgʻoqchil va yarim qurgʻoqchil tipdagi, yillik yogʻin miqdori vodiylarda 250 dan 300 mm/yilgacha, togʻli hududlarda 500–600 mm/yilgacha. O'rtacha yillik harorat 14 ° C dan 18 ° C gacha, lekin past balandliklarda 20 ° C ga yetishi mumkin. Yomg'ir mavsumi noyabrdan martgacha, qurg'oqchilik davri esa 7 oygacha (apreldan oktyabrgacha) bo'lishi mumkin. Taroudant mintaqasida qurg'oqchilik yanvar oyining o'rtalaridan oktyabr oyining oxirigacha davom etadi. Oʻrganilayotgan hudud qishning yumshoq boʻlishi bilan ajralib turadi, birinchi qishki yomgʻirlar kuchli boʻlib, suv oqimi bilan eroziyaga sabab boʻladi, natijada mayda elementlar hosil boʻladi va yerning ustki yalang qismi ochiladi.