Servis logistikasida omborlarning roli

Servis logistikasida omborlarning roliREJA:1. Logisitika tizimida ombor o`rni2. Ombor faoliyatining asosiy funksiyalari3.Omborda texnologik jarayonni tashkil qilish4. Omborga mahsulotlarni qabul qilish va joylashtirish.5. Omborlar faoliyatini baholash.6. Logistikada servis tushunchasi va uning obyektlari.7. Logistik xizmat ko‘rsatish darajasini baholash usullari.8. Logistika servis tizimi.Omborxona tushunchasi. Ombor deganda tovarlarni qabul qilish, saqlash, joylashtirish va taqsimlash bo‘yicha amaliyotlar kompleksini amalga oshmshga moMjallangan, maxsus texnologik uskunalar bilan jihozlangan bino, inshoot va turli qurilmalar tushuniladi. Omborlaming asosiy vazifasi — iste’molchilar buyurtmasi zaxirasini jamlash, ulami saqlash va uzluksiz bir m e’yorda ta’minlanishini amalga oshirish Ombor yoki omborlar majmuyi xizmat ko‘rsatish infrastrukturasi bilan birgalikda ombor xo‘jaligini tashkil etadi. Sanoat korxonasida ombor xo‘jaligining asosiy vazifasi sanoatning tegishh moddiy resurslar bilan to ‘g‘ri oziqlanishini, ularning saqlanishini tashkil etish va omborxona amaliyotlarini amalga oshirish bilan bog'liq xarajatlarni imkon boricha qisqartirishdir. Logistika tizimida omborlaming ahamiyati va o`rni. Omborlar logistika tizimining asosiy qismlaridan birini tashkil etadi. Logistik tizim omborlarga bolgan tashkiliy va texnik-iqtisodiy talablarni shakllantiradi, omborlar tizimining maqsadini va eng maqbul ishlash mezonini belgilaydi, yuklarni qayta ishlash shartlarini aniqlaydi. 0 ‘z navbatida, materiallarni omborga joylashtirishni tashkil etib (ombomi joylashtirishga joy tashlash, materiallarnisaqlash usullari va boshqalar) zaxiraning logistika tizimining turii qismlarida aylanishi bilan bog`liq xarajatlariga, miqdoriga va harakatiga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Logistikada omborlar ham ijobiy, ham salbiy ahamiyatga ega. Omborda saqlashning salbiy tomoni shundaki, zaxiralarni omborda saqlash bilan bog'liq xarajatlar hisobiga tovar narxi oshadi. Bu — omborga joylashtirish amaiiyotlariga sarflanadigan xarajatlar, omborxonani ijaraga olish, omborlarni tartibda saqlash bilan bog‘liq joriy xarajatlar. Bundan tashqari omborxona zaxirasi tashkil etilishi natijasida boshqa m aqsadlarda foydalanilishi mumkin bo‘lgan ko‘p miqdordagi moliyaviy resurslar ishga solinmay qoladi. Shu sababli mahsulotlarni omborxonaga joylashtirish xarajatlami kamaytirishgayoki logistik servis sifatini oshirishga imkon bersagina o‘zini oqlaydi (talabga tez javob berishga yoki arzon narxlarda oldindan sotib olish hisobiga iqtisodga erishish). Omborga joylashtirishning ijobiy tom oni shundaki, ishlab chiqarish to‘g‘rilab olinadi, yuklarni butlashga, zaxiralarni to‘plashga va taqsimlashga kerakli texnik va tashkiliy sharoitlar yaratiladi. Demak, obmor xizmati logistikasi — bu ombor xo‘jaligida oqimning qayta ishlash jarayonida amalga oshiriladigan o‘zaro bog‘liq operatsivalar kompleksidir. Ombor xizmati — logistikasining o ‘rganish obyekti tovarmoddiy qiymatliklarini omborga joylashtirish, yukni qayta ishlash va o ‘rash jarayonidir. Omborga joylashtirish — logistik kanal ishtirokchilari tomonidan zaxiralarni saqlash, ularning butligini ta’minlash, ularni maqsadga muvofiq (ratsional) joylashtirish, hisobga olish, doimo yangilab turish va xizmatlarning xavfsiz usullaridan iboratdir. Omborlarning roli va o ‘rnini tahlil qilganda iyerarxiyaning turii bosqichlarida, ya'ni umumdavlat, regional, lokal va ishlab chiqarish bosqichlarida ко‘rib chiqish maqsadga muvofiqdir. Ombor xo‘jaligini tashkil etishning eng sodda variantlaridan biri keng tarmoqli tuzilmadir. Bunday tuzilmada qaysidir bir to‘plash punkti boshqa bir nechta punktlar uchun manba — ombor boladi.Bu tizimning keyingi bir bosqichi eshelonlashgan tuzilma bo‘lib, u bir necha iyerarxiya boqichi - joylashtirish eshelonlaridan iborat bo‘ladi. Bunday tizimda iste’molchilardan talablar eng quyi pog'onadagi punktga tushadi. Normal sharoitda tovarlar har bir pog'onadagi om borlar yaqin joylashgan yuqori pog‘onadagi om bordan toMdiriladi. M asalan, kirim om borlarining zaxiralari ulgurji regional omborlardan toMdiriladi. Ba’zan tovar omborga to ‘g‘ri yetkazib beruvchidan regional va lcirim omborlarini cheklab o‘tadi, yoki regional ombordan kirim omborlarini chetlab o‘tadi. Ombor xo‘jahgini tashkil etishning zamonaviy turlaridan biri do‘kon-omborlardir. Ko‘p nomen klaturalik assortm ent sharoitida joylash, saqlash, qidirish uchun moMjallangan tara-donali mahsulotni qanchadur darajadagi mexanizatsiya va avtomatizatsiya qilingan om bor sifatida do‘kon-om bor namoyon bo‘ladi. Bu jihatdan ombor faoliyati oddiydir. Yangi narsa shuki, omborda rejalashtirilgan tranzit hajmdan ortiqchasi paydo bo‘lsa, mayda ulgurji xaridorlarga tezkorlik bilan sotish ruxsat etiladi. Shu maqsadda ombor qoshida savdo zah va mayda ulguiji savdo uchun qabul, butlash va jo ‘natish zonalari, shuningdek, m a’muriy va xizmat ko‘rsatish binolari tuziladi. Ombor xo'jaligining samarali faoliyat ко‘rsatish shartlari:
1) omboming ish zonalarini ajratgan holda ratsional rejalashtirish, bunda yukni qayta ishlash jarayoni xarajatlarini qisqartirish;
2) asbob-uskunalami joylashtirishda joydan samarali foydalanish natijasida ombor quvvatini oshirish;
3) universal asbob -uskunalar ishlatish hisobiga yuklab ko'tarish mashinalar parkini qisqartirish;
4) ombor ichidagi tashish marshrutlarini minimallashtirish hisobiga omborning o ‘tkazish imkoniyatini oshirish;
5) markazlashtirilgan yetkazib berishni qo‘llab, transport xarajatlarini kamaytirish;
6) axborot tizimidan maksimal foydalanib, hujjat aylanish vaqtini qisqartirish va h.k. (ombor xo‘jaUgi faoliyatiga oddiy texnik talablar m e’yoriy hujjatlarda mavjud).

Tijorat logistikasining funktsional sohalari biri nechta hisoblanadi. Bu umumiy logistika tizimining uchunchi guruхiga kiradi, bu еrda savdo-logistika elеmеntlaridan yangi faoliyat komplеkslari shakillanadi. Logistika ta’minoti bir qator tadbirlar sifatida logistikaning umumiy nazariyasining rivojlanish matеriallari va ular bilan bog’liq bo’lgan aхborotni, moliyaviy va хizmat oqimlarini boshqarish jarayonlari bilan bog’liq asosiy qoidalarni qo’llaydi. Ta’minot logistikasi bilan hal qilinadigan asosiy vazifalar – ta’minot va jismoniy shaхslar harakati hisoblanadi.