Savollar: Boshqaruv maqsadi va uning turlari

JALOLOV BEHZOD HBA-81
Savollar:

1. 
   Boshqaruv maqsadi va uning turlari.
   
2. 
   Joriy va istiqboldagi maqsadlar bilan uzluksiz va fursatli maqsadlar.
   

1) Boshqaruv menejment sohasida qanday ahamiyatga ega va uning turlari, vazifasi va uslublari qanday? Quyida biz aynan man shu savollarni muhokama qilamiz va ularga javob topamiz degan umiddamiz!
Har bir mamlakatda jamiyatning iqtisodiy va iqtisodiy bo'lmagan (harbiy, diniy, sport va boshqalar) faoliyati atayin nazorat qilinadi. "Boshqaruv" atamasi nimani anglatadi? Keng ma'noda menejment - bu o'z holatini barqarorlashtirish yoki belgilangan maqsadga erishish uchun o'zgartirish uchun ma'lum bir ob'ektga maqsadli ta'sir. Menejmentga ehtiyoj ishlab chiqarishni ixtisoslashishi, uning miqyosi oshishi bilan vujudga keldi. Bu sizga ishlab chiqarish bilan shug'ullanadigan ko'plab odamlarning faoliyatini soddalashtirish va uyg'unlashtirishga imkon beradi. Boshqaruvning maqsadi samarali foydalanish istalgan va mumkin bo'lgan ishlab chiqarish holatiga erishish uchun ishchi kuchi va cheklangan resurslar. Boshqarishda har doim savollar tug'iladi: nima, kimga, qaerda, qachon, qancha, nimadan? Bunday savollar soni doimo ko'payib bormoqda. Xato qiymati ham o'sib bormoqda.
Korxonalarni boshqarish ikkita asosiy vazifani hal qilishga mo'ljallangan:

• 
  1. Ishlab chiqarishning normal yo'nalishini saqlab turish, uning tsiklik va barqarorligini ta'minlash;
  
• 
  2. Ishlab chiqarishni rivojlantirish, mahsulotlarni takomillashtirish, texnik va texnologik yangiliklarni joriy etishni ta'minlash.
  

Maqsad boshqaruvning eng qiyin va ayni paytda eng qadimgi toifalaridan biridir. U har qanday faoliyatni amalga oshiradigan odamning ongida u yoki bu shaklda mavjud bo'lib, uzatiladiularni ko'plab tabiiy (tabiiy) va sun'iy tizimlarda. Maqsad qarorni amalga oshirishga tayyorgarlik ko'rishda boshqaruv va tashkiliy-amaliy faoliyatida katta ahamiyatga ega. To'g'ri tushunilgan va ongli maqsad xodimlarni tarbiyalaydi va rag'batlantiradi. Xodimlarning maqsadga muvofiqligi samaradorlik va mehnat samaradorligini oshirishda muhim omil hisoblanadi.
Endi esa boshqaruvning maqsadli bo’lishiga qo’yiladigan talablariga haqida ham biroz to’xtalib o’tsak.
Boshqaruv maqsadiga qo‟yiladigan asosiy talablar quyidagilardan iborat:
-Maqsad bir ma'noli va aniq bo‘lishi kerak.
-Maqsad real va bajarilishi mumkin bo‘lishi kerak.
-Maqsad miqdoran o‘lchovga ega bo‘lishi kerak.
-Maqsad barcha bajaruvchilarga tushunarli bo‘lmog‘i darkor.
-Maqsad bo‘limlar va ma'sullar bo‘yicha detallashtirilgan bo‘lishi kerak.
-Maqsad ko‘p qirrali bo‘lishi kerak

Boshqarishning maqsadi - boshqariladigan ob'ektning kerakli, mumkin va zaruriy holati, unga erishish kerak; yaratish, amalga oshirish (erishish) kerak bo'lgan bu ideal, mantiqiy asosli qurilish (rasm).
Davlat boshqaruvining maqsadlarini shakllantirish va asoslash nihoyatda qiyin va mas'uliyatli vazifadir. Maqsad menejment sub'ekti tomonidan ongli ravishda aniqlanganligi sababli, u oqilona moment bilan bir qatorda sub'ektiv, qiymat ma'lumotnomasini (munosabat, qo'zg'alishlar, qiziqishlar) ham o'z ichiga oladi. Shuning uchun irratsional element maqsadda doimo mavjud bo'lib, uni ob'ektiv voqelikda tugallangan shaklda qabul qilib bo'lmaydi, lekin u aniqlanishi va to'g'ri shakllanishi, dalillar bilan asoslanishi kerak. Ushbu jarayonga o'tgan tajriba, mavjud mablag'lar, eng dolzarb ehtiyojlar va boshqalar ta'sir qiladi.
Maqsad har doim motivlar, vositalar va natijalarning birligi vazifasini bajaradi. Motiv ma'lum ehtiyojlarni qondirish va nafaqat ustuvorlikka muvofiq aniqlash, hisoblash, tuzish, balki ijtimoiy guruhlar, boshqaruv sohalarining barcha ehtiyojlari va manfaatlarini hisobga olish, ayniqsa ularning mumkin bo'lgan o'zgarishlarini oldindan ko'rish va oldindan bilish istagi sifatida tushuniladi.
Bu erda asosiy ta'riflar o'rtasidagi munosabatni eslash o'rinli: insonning "ehtiyojlari" va "manfaatlari". Ehtiyojlar va manfaatlar bir tartibli toifalardir, birinchisi ularni qondirish mavzusiga, ikkinchisi - ehtiyojlarni qondirishni ta'minlaydigan qadriyatlar va tovarlarning taqsimlanishi bog'liq bo'lgan ijtimoiy munosabatlarga, muassasalarga, muassasalarga qaratilgan.
Menejment sohasida, hayotiy jarayonlarning asosi sifatida quyi bo'g'inlarning ehtiyojlarini qondirish ma'lum darajada yuqori darajadagi ehtiyojlarning faollashuvini (o'zini o'zi anglash, ijtimoiy e'tirof etish, jamiyat uchun foydali bo'lish zarurligini) belgilaydi degan qoidalar alohida ahamiyatga ega. Boshqaruv qarori faqatgina inson ehtiyojlariga yo'naltirilgan, jamiyatda yoki uning alohida tuzilmalarida mavjud bo'lgan his-tuyg'ular va kayfiyatlarni hisobga olgan holda samarali bo'lishi mumkin.
Boshqaruv maqsadlari juda ham xilma-xildir. Bu esa ularni muayyan tarzda turkumlashni taqozo etadi.
Maqsadni turkumlash belgilari:
1. Umumjamiyat miqyosidagi munosabatlarni aks ettirishiga qarab;
2. Boshqaruv pog‘onalari (darajalari)ga qarab;
3. Amalga oshirish muddatiga qarab;
4. Boshqaruvning amalga oshirilishiga qarab;
5. Kutiladigan natijalarga qarab;
6. Murakkablik darajasiga qarab,
Ularni har biri o’z doirasiga ko’ra muhim ahamiyatga ega va bir qator jarayonlarni qamrab oladi.

2) Rejamizning bu qismida avval aytib o’tilgan maqsadlarga chuqurroq yondashamiz. Jumladan avval joriy va istiqboldagi maqsadlar haqida, keyinroq esa uzluksiz hamda fursatli maqsadlar ularning mohiyati va farqlarini tahlil etamiz.