Rossiyada innovatsion risklarni sug’urtalash istiqbollari

ROSSIYADA INNOVATSION RISKLARNI SUG’URTALASH ISTIQBOLLARI.
Rossiyada innovatsion faoliyatning yetarli darajada emasligining sabablaridan biri
bu iqtisodiy va huquqiy stabillik sohasidagi kamchiliklar va yuqori davlat risklari-
- loyiha ishtirokchilarning ishonchsizligi yuqori riski, loyihadan kutilgan daromadlarni olmaslik riski,siyosiy risklar. So'nggi paytlarda turli risklarni kamaytirish usullaridan biri sifatida iqtisodiyotning innovatsion taraqqiyotini sug'urta metodi bilan
rag'batlantirish aytib o’tilmoqda.
Asosiy muammo bu Rossiyaning innovatsion rivojlanishiga sug'urta qo’yilmalarining haqiqiy hissasi o'rtasidagi sezilarli farqning mavjudligi
va Rossiya sug'urta bozorining bugungi rivojlanish bosqichidagi innovatsion salohiyatidir. Rossiyada mamlakatdagi salbiy riskli holat yuzaga kelgani ,to’lovga layoqatli mijozlarning kamligi va kompaniyalarda sug'urta madaniyatining rivojlanmaganligi sababli innovatsion risklarni sug'urtalashga bo’lgan yuqori talab o'rtasida qarama-qarshilik mavjud.
Hozirgi vaqtda sug'urta sohasida korxonalarni faqatgina innovatsion risklardan himoya qilishning umumiy tamoyillari ishlab chiqilgan xolos. Lekin, kompaniyalarning aynan innovatsion risklarga yuqori darajada moyilligi ularni sug'urtalash orqali kamaytirishning va sug'urtalashni risklarni boshqarish usuli sifatida o'rganishni
dolzarbligini oshiradi.
Biz sug'urta tushunchasini va innovatsion risk tushunchasini aniqlashtirib olamiz.
Sug'urta - bu shunday iqtisodiy munosabatlar tizimiki, u o’z ichiga maxsus pul fondlarini shakllantirish (sug'urta
fond) va ularni salbiy hodisalar(sug'urta hodisalari) oqibatidagi yetkazilgan turli xil zararlarlar vayo'qotishlarni qoplash (taqsimlash va qayta taqsimlash) uchun ishlatishni oladi.
Sug'urta munosabatlarida albatta
sug'urtalovchi (sug'urta kompaniyasi) va sug'urtalanuvchi(sug'urta mukofotlarini sug’urtalovchiga to’laydiganva sug'urta shartnomasida ko’zda tutilgan sug'urta hodisasi natijasida sug'urta qoplmasini sug'urta kompaniyasidan to'lov sifatida oladigan jismoniy yoki yuridik shaxs) ishtirok etadi,
davlat esa sug'urta bozorini tartibga soladi.
Tor ma'noda innovatsion risk- bu tadbirkor firma tomonidan yangi mahsulot va xizmatlarni ishlab chiqarishga qilingan investitsiyalarni yo'qotish ehtimolidir.Keng ma'noda esa bu innovatsion korxona va ushbu korxonaning xodimlari duch keladigan barcha risklardir. Shuni ta'kidlash kerakki, biroq boshqa mualliflar innovatsion risklar tarkibiga korxona duch keladigan barcha risklarni, shu jumladan tijorat, valyuta, eko-mantiqiy va boshqa risklarni o'z ichiga olishini ta’kidlaydi. Ba'zilar esa, aksincha, innovatsion va tadbirkorlik riskini ajratib ko’rsatadilar, odatda, tadbirkorlik riskini uning spekulyativligi va yuzaga kelish ehtimolini matematik hisoblashni imkonsizligi yoki katta miqdordagi yo’qotishlar tufayli sug’urtalab bo’lmasligini aytib o’tadilar.Ko'rib turganimizdek, innovatsion risklarni sug'urtalash tarkibiga innovatsion biznesning risklarini ya’ni hayotni, mulk va javobgarlikni sug'urtalash kiradi
Sug'urta amaliyotiga nisbatan yangi kirib kelgan ba’zi risklar (masalan, intellektual mulk risklari va
atrof-muhitga bog'liq risklar) bilan nafaqat innovatsion korxonalar duch kelishi, balki ushbu risklarni umumiy ma’noda innovatsion deb atash mumkin, chunki ularni sug’urtalash innovatsion iqtisodiyotni shakllantirish uchun qulay muhit yaratishda juda muhimdir. Innovatsion risklarni sug’urtalashning aniq turlarini quyidagi jadvalda ko’rishimiz mumkin.(1-jadvalga qarang):