Relationsship database hosil qilish

---

Relationsship database hosil qilish 
Dastlab talaba degan table yaratib olamiz: 
Bu talaba jadvalga ga ma’lumot qo’shib olamiz 
Bu yerda ko’rishingiz mumkin course, subject va faculty ustunlarda 
ma’lumotlarimiz dublicat bo’lyapti. Agar biz buni to’g’ri dizayn qilmasak 
xatiradan yutqazamiz, so’rov qilishda muammolarga duch kelamiz. 
Bunaqa muammolarni oldini olish uchun bu talaba jadvalimizni bir nechta 
jadvallarga ajratib bir-biriga one-to-one, one-to-many, many-to-many, usullar bilan 
bog’lashlarni amalga oshirishimiz mumkin. Shu bog’lashlardan foydalansak 
xotiradan ham yutamiz va so’rov qilish vaqtida dasturimiz tezroq ishlaydi. 
Endi biz course, subject va faculty degan jadvallar hosil qilib unga kerakli 
ma’lumotlarni qo’shib olamiz. 
Faculty jadval 

---

 
Course jadval 
Subject jadval 

---

Mana jadvallarimizni ham hosil qilib oldik. Endi bu jadvallarni talaba 
jadvaliga bog‘lab chiqishimiz kerak. Faculty va course jadvallarni one-to-many, 
subject jadvalini esa many-to-many bog’lashlar bilan bog’laymiz. Buning uchun 
talaba jadvalidagi course, faculty, subject ustunlarni nomini va tipini o’zgartirib 
olamiz. Nega desangiz biz bog’lashlarni takrorlanmas id uchun amalga oshiramiz. 
Birinchi faculty jadvalni bog’lash uchun talaba jadvalidagi faculty ustuni 
o’chiramiz: 
Endi bu ustunni quyidagi tartibda qo’shamiz 

---

Bu yerda ko’rishingiz mumkin faculty_id ustunni REFERENCES kalit so’zi 
bilan faculty jadvalidagi id ustuni bilan bog’ladik. Keling bu faculty_id ustuniga 
ma’lumot kiritamiz. 
Keling shu yerda so’rov yozib ko’ramiz. ‘Dasturiy injiniringdagi talabalarni 
ro’yxati quyidagicha ko’rishimiz mumkin: 

---

Course jadvalini ham xuddi shu tarzda o’zingiz bajaring bu sizga uyga 
vazifa bo’ladi. 
Endi subject jadvalini bog’lashimiz kerak bu bog’lash many-to-many bo’ladi 
chunki bitta talaba bir nechta fan o’qishi mumkin va shu singari bitta fanni bir 
nechta talaba ham o’qishi mumkin. 
Talaba jadvalidagi subject ustuni o’chirib olamiz: 
Mana ko’rishingiz mumkin endi subject ustuni yo’q. Many-to-many 
bog’lash bo’lgani uchun bizga yana bitta jadval kerak bo’ladi: ya’ni bu yangi 
yaratmoqchi bo’lgan jadvalimizda talaba_id va subject_id nomli ustunlar bo’ladi. 
Talaba_subject jadval 
Talaba va subject jadvallarimiz quyidagi ko’rinishda: 
Endi talaba_subject jadvali bizga bu ikki jadval o’rtasida bog’lanish uchun 
qo’shimcha jadval vazifasini bajarib beradi. 

---

Bunga ham ma’lumotlarni kiritib qo’yamiz 
Bundan ko’rishingiz mumkin talaba_id 1 subject_id 1 va 2 dagi fanlarga 
qatnasha oladi va talaba_id 2 esa subject_id 2 va 5 fanlarga qatnasha oladi. 
Bularni yanada ko’proq eslab qolish uchun ko’proq mashq qiling: