Rejalashtirish tizimi ko`rsatkichlari

Aim.uz

Rejalashtirish tizimi ko`rsatkichlari

Rejalashtirish uchun talab etiladigan dastlabki ma’lumotlar hamda istiqbol, joriy, operativ va biznes-rejalarni ishlab chiqish - rejalashtirish tizimini (12-chizma) tashkil etadi.

Rejalashtirish uchun talab etiladigan dastlabki (birlamchi) ma’lumotlarga quyidagilar kiradi:

- xo`jaligining o`tgan yillarda erishgan ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish ko`rsatkichlari;

12-chizma. Qishloq xo`jaligi korxonalarida ichki rejalashtirish

tizimi ko`rsatkichlari

-davlat buyurtmalari bo`yicha nazorat ko`rsatkichlari;

-ilmiy-ishlab chiqarish tavsiyalari;

-ilmiy asoslangan limitlar, normalar va normativlar;

-istiqbolda rivojlanishning texnikaviy-iqtisodiy prognoz ko`rsatkichlari;

-hududiy xo`jaliл yuritish tizimining shart-sharoitlari va usullari.

Rejalashtirish uchun dastlabki ma’lumotlar bazasi sifatida o`tgan yillarda korxona erishgan ishlab chiqarish natijalari va boshqa ijtimoiy-iqtisodiy ko`rsatkichlar asos qilib olinadi. Buning uchun o`tgan yillar uchun statistik, moliyaviy va operativ hisobotlar ko`rsatkichlari chuqur tahlill etiladi va ular asosida joriy yoki kelgusi yillar uchun reja ko`rsatkichlari belgilab olinadi.

Davlat buyurtmalari va erkin sotish bo`yicha mahsulot ishlab chiqarishga ishlatiladigan moddiy, mehnat va moliyaviy resurslarni sarflash normativlari, ilmiy-ishlab chiqarish sohasida to`plangan tajribalar va tavsiyalar, istiqbolda rivojlanishning prognoz ko`rsatkichlari rejalashtirish jarayonining haqqoniyligi va ilmiy asoslanganligini ta’minlaydi.

Qo`yilgan maqsad va vazifalarning mazmunidan kelib chiqib rejalarning quyidagi shakllarini ajratib ko`rsatish mumkin:

rejalashtirilayotgan davrning davomiyligidan kelib chiqib – qisqa muddatli (joriy, operativ), o`rta muddatli va uzoq muddatli (istiqbolli) rejalar;

korxona faoliyatining yo`nalishi jihatidan – tashkiliy reja, ishlab chiqarish rejasi, marketing rejasi, moddiy ta’minot rejasi va moliyaviy reja;

mo`ljallanishi jihatidan – korxona boshqaruvchilariga, statistik organlar va yuqori tashkilotlarga, tashqi investorlarga taqdim etiladigan rejalar.

Joriy yoki yillik rejalar korxonani ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishning yillik ishlab chiqarish-moliyaviy biznes-rejasidan, bo`lim, ferma va ishlab chiqarish bo`linmalarining (brigada, ferma, oila pudrati) yillik ishlab chiqarish rejalari va topshiriqlaridan iborat bo`ladi.

Operativ yoki ish rejalari – yillik rejalarni yanada detallashtirish maqsadida tuziladi. Uning tarkibiga quyidagilar kiradi:

• 
  ayrim ish davrlari (yer haydash, ekish, ekinlarga ishlov berish, hosilni yig`ib-terib olish, qo`zilatish, chorva mollarini semirtirish va h.k.) uchun texnologik kartalar asosida tuzilgan ishchi rejalar;
  
• 
  chorvachilik tarmog`i, yordamchi va xizmat ko`rsatuvchi tarmoqlarda haftalik, oylik va choraklik rejalar;
  
• 
  ayrim ishlarni bajarish uchun berilgan qisqa muddatli reja-naryadlar.
  

Rejalarning barcha turlari o`zaro bog`liqlikka ega va ularning hammasi yagona maqsadni amalga oshirishga xizmat qiladi.

Istiqbol rejalar kelgusi bir necha yilda korxonani ijtimoiy va iqtisodiy rivojlantirishning asosiy yo`nalishlari, sur’atlari va ko`lamini belgilab beradi. Istiqbol rejalar ko`pincha prognoz xarakteriga ega bo`ladi.

Prognozlar joriy rejalardan farq qilib direktiv xarakterga ega emas, balki ilmiy-texnikaviy taraqqiyotning asosiy yo`nalishlarini hisobga olgan holda ishlab chiqiladi. Qo`yilgan vazifani bajarish muddatiga ko`ra, istiqbol rejalar uzoq muddatli (5-15 yil) va o`rta muddatli (2-5 yil) rejalarga bo`linadi.

Investitsion loyihalarni moliyalashtirishga mo`ljallangan biznes rejalar biror bir loyihani amalga oshirish maqsadida korxonaga investitsiyalar yoki kreditlar jalb etish maqsadida tuziladi. Biznes-reja biznes g`oyalarini kelajakda muvaffaqiyatli amalga oshirishga xizmat qiladigan muhim hujjat hisoblanadi.

Aim.uz