Режа: Навбат тизими Навбат назариясининг мақсади

12-маъруза. Ишлаб чиқариш ва ноишлаб чиқариш тизимларини моделлаштириш.
Режа:
1. Навбат тизими
2. Навбат назариясининг мақсади
3. ҚС ҳосилалари ва ҳосил бўлмаган фондларининг тавсифи.
Банкнинг самарали ишлаши учун, биринчидан, банк хизматлари бозорининг ҳолатини доимий равишда ўрганиш ва прогноз қилиш, иккинчидан, банкни ҳар томонлама режалаштириш ва банкнинг молиявий ресурсларини тезкор бошқариш керак. Банк муассасалари мижозларга кўплаб хизматларни тақдим этадилар, ўзлари ва бошқа хўжалик юритувчи субектлар ўртасида мураккаб муносабатлар ўрнатадилар ва турли функцияларни бажарадилар. Кучли рақобат шароитида омон қолиш учун банклар базавий технологияларни такомиллаштириш, янги банк воситаларини жорий этиш, халқаро талаб ва стандартларга жавоб берадиган маълумотларни автоматлаштирилган бошқариш ва маълумотларни қайта ишлаш тизимини қўллаб-қувватлаш йўлларини излашлари керак. Банк операцияларини моделлаштириш банкни таҳлил қилиш ва баҳолашнинг, шунингдек автоматлаштирилган банк тизими (АБС) лойиҳасини ишлаб чиқишнинг муҳим босқичларидан биридир. Россия молия бозорининг ўзига хос хусусияти унинг субективлиги, иқтисодий бўлмаган омилларга ҳаддан ташқари боғлиқлиги ва натижада юқори даражадаги ноаниқлик бўлиб, бу тўғри молиявий қарорларни қабул қилишни қийинлаштиради. Бундай шароитда бошқарув қарорлари ва прогнозларини қўллаб-қувватлашнинг анъанавий воситаларидан фойдаланиш қийин ва симуляция моделлаштириш усулидан фойдаланиш имконияти кўпроқ ривожланган мамлакатларда қизиқиш ортиб бораётганлиги. Ушбу усул бугунги кунда мураккаб иш жараёнлари ва тизимларини лойиҳалаштириш ва кейинчалик тадқиқ қилиш учун кучли ва истиқболли восита сифатида қабул қилинади, бунда кўпгина ўзгарувчилар оғир ишлайди, қарамликларни математик таҳлил қилиш кўпинча имконсиздир ва симуляция қилинган вазиятларнинг ноаниқлик даражаси юқори. Бундай моделларнинг тарқалишига банкларда, саноат ва савдо компанияларида, давлат идораларида, суғурта компанияларида ва бошқаларда муваффақиятли ишлатилган бир қатор аналитик дастурий маҳсулотларнинг тижорат муваффақияти ёрдам берди. Симуляцион моделлардан фойдаланиш амалиёти бизнесни бошқариш муаммоларини концептуал таҳлил қилиш, истиқболли пилот лойиҳаларни ишлаб чиқиш муддатларини қисқартириш ва мураккаб корпоратив дастурларни самарали қўллаб-қувватлашни ташкил қилиш учун янги имкониятларни очди. Бугунги кунда симуляция усуллари ва усуллари доимий иқтисодий беқарорлик ва хавф-хатар ички шароитида жуда самарали бўлиши мумкин. Биринчидан, бу банк иши ва суғурта, ахборот технологиялари бозори, воситачи бизнес ва қимматли қоғозлар бозори каби маҳаллий бизнеснинг истиқболли, жадал ривожланаётган ва ривожланаётган босқичларига тааллуқлидир. Симуляция модели ҳақиқий навбатлар тизимларининг ишлашини тақлид қилиш учун мўлжалланган. Навбат тизимлари (ҚС) - бу бир хил турдаги бир нечта вазифаларни бажарадиган махсус турдаги тизимлар. Бундай тизимлар иқтисодиёт, молия, ишлаб чиқариш ва кундалик ҳаётнинг кўплаб соҳаларида муҳим рол ўйнайди. Молиявий-иқтисодий соҳада ҚС мисоллари сифатида; турли хил банклар (тижорат, инвестиция, ипотека, инновацион, жамғарма), суғурта ташкилотлари, давлат акциядорлик компаниялари, компаниялар, фирмалар, уюшмалар, кооперативлар, солиқ инспекциялари, аудит хизматлари, турли хил алоқа тизимлари (шу жумладан телефон станциялари), юклаш ва тушириш мажмуалари (портлар, юк станциялари), ёқилғи қуйиш шохобчалари, турли корхона ва хизмат кўрсатувчи ташкилотлар (дўконлар, маълумот бюролари, сартарошхоналар, кассалар, валюта айирбошлаш шохобчалари) с, таъмирлаш дўконлар, касалхоналар). Компютер тармоқлари, маълумотларни йиғиш, сақлаш ва қайта ишлаш тизимлари, транспорт тизимлари, автоматлаштирилган ишлаб чиқариш майдончалари, ишлаб чиқариш линиялари, турли хил ҳарбий тизимлар, хусусан, ҳаво мудофааси ёки ракетага қарши мудофаа тизимлари каби тизимлар ҳам мумкинми? ҚС нинг бир тури сифатида кўриб чиқилади Ҳар бир ҚС ўз таркибига бир қисмини олади; хизмат кўрсатиш каналлари (қурилмалар, чизиқлар) деб номланадиган хизмат кўрсатиш асбобларининг сони. Каналларнинг ролини турли хил қурилмалар, муайян операцияларни бажарадиган шахслар (кассирлар, операторлар, сартарошлар, сотувчилар), алоқа линиялари, автоуловлар, кранлар, таъмирлаш бригадалари, темир йўл йўллари, бензин станциялари ва бошқалар ўйнаши мумкин. Навбат тизимлари битта каналли ёки кўп каналли бўлиши мумкин. Ҳар бир ҚС мунтазам равишда эмас, балки тасодифий вақтларда тизим киришида қабул қилинган маълум бир дастур (талаблар) оқимига хизмат кўрсатиш (бажариш) учун мўлжалланган. Хизмат дастурлари, бу ҳолда, шунингдек, доимий, илгари маълум бўлган вақтни эмас, балки тасодифий вақтни англатади, бу кўпгина тасодифий, баъзан бизга номаълум бўлган сабабларга боғлиқ. Иловага хизмат кўрсатгандан сўнг, канал чиқарилади ва қабул қилишга тайёр
Шундай қилиб, ҳар қандай ҚСда қуйидаги асосий элементларни ажратиб кўрсатиш мумкин. 1) кирувчи иловалар оқими; 2) навбат; 3) хизмат кўрсатиш каналлари; 4) хизмат кўрсатиладиган иловаларнинг чиқиш оқими. Ҳар бир ҚС ўз параметрларига қараб - дастурлар оқимининг табиати, хизмат кўрсатиш каналлари сони ва уларнинг маҳсулдорлиги, шунингдек ишларни ташкил этиш қоидалари, маълум бир иш самарадорлигига (тармоқли кенглиги) эга, бу унга кўп ёки камроқ дастурлар оқимини энгиш имконини беради. Навбат назариясини ўрганиш мавзуси ҚС. Навбат назариясининг мақсади ҚСни оқилона қуриш, уларнинг ишини оқилона ташкил этиш ва ҚС фаолиятининг юқори самарадорлигини таъминлаш учун дастурлар оқимини тартибга солиш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдир. Ушбу мақсадга эришиш учун ҚС И фаолияти самарадорлигининг унинг ташкил этилишига (параметрларига) боғлиқлиги: дастур оқимининг табиати, каналлар сони ва уларнинг ишлаши ва ҚС ишлаш қоидаларига боғлиқ бўлган навбат назариясининг вазифалари ҳал қилинади. ҚС фаолияти самарадорлигининг хусусиятлари сифатида учта асосий гуруҳни (одатда ўртача) танлаш мумкин: 1. ҚС ёрдамида иш кўрсаткичлари • ҚС-нинг мутлақ ўтказувчанлиги - бирлик вақтига ҚС га хизмат кўрсатадиган иловаларнинг ўртача сони. • ҚСнинг нисбий ўтказувчанлиги - ҚС томонидан хизмат кўрсатилаётган ўртача сонли сўровларнинг бир вақтнинг ўзида қабул қилинган талабномаларнинг ўртача сонига нисбати. ҚС учун иш даври ўртача давомийлиги. • ҚС-дан фойдаланиш коеффициенти - ҚС банд бўлган дастурларга хизмат кўрсатиш билан банд бўлган вақтнинг ўртача қисми. 2. Сервисга оид иловалар сифатининг кўрсаткичлари • Навбатдаги сўровни кутишнинг ўртача вақти. • ҚС дастурида сарфланган ўртача вақт. • кутиб турмасдан хизмат сўровини рад этиш эҳтимоли. • ариза дарҳол хизматга қабул қилиниши эҳтимоли. • навбатда қатнашиш учун кутиш вақтини тақсимлаш қонуни. • ҚСда дастур томонидан сарфланган вақтни тақсимлаш қонуни. • навбатдаги талабномаларнинг ўртача сони. • ҚС-да иловаларнинг ўртача сони ва бошқалар. 3. "СМО - истеъмолчи" жуфтлигининг ишлаш кўрсаткичлари, бунда истеъмолчи иловалар ёки уларнинг манбалари тушунилади (масалан, бир вақтнинг ўзида СМО томонидан олинадиган ўртача даромад ва бошқалар). Эътибор беринг, учинчи гуруҳ кўрсаткичлари хизмат кўрсатишга оид аризалар ва хизматларнинг ҳаражатлари бир хил бирликларда ўлчанадиган ҳолларда фойдали бўлади. Ушбу кўрсаткичлар одатда жуда ўзига хосдир ва улар ҚС, хизмат кўрсатиладиган иловалар ва хизмат кўрсатиш интизоми билан белгиланади. Иловалар оқимининг тасодифий табиати ва уларга хизмат қилиш муддати ҚСда тасодифий жараённи келтириб чиқаради. Тасодифий жараён (ёки тасодифий функция) - бу ёзишмалар, унда аргументнинг ҳар бир қиймати (бу ҳолда, тажриба вақт оралиғидан бошлаб) тасодифий ўзгарувчига (бу ҳолда ҚС ҳолати) тайинланади. Тасодифий ўзгарувчи - бу тажриба натижасида биттасини олиши мумкин бўлган, аммо олдиндан маълум бўлмаган, берилган сонлар тўпламидан аниқ келадиган миқдор. Навбат назарияси муаммоларини ҳал қилиш учун ушбу тасодифий жараённи ўрганиш керак, яъни унинг математик моделини тузиш ва таҳлил қилиш керак. Агарда тасодифий жараён Марковский бўлса, ҚС нинг ишлашини математик ўрганиш жуда соддалаштирилган бўлади. Агар ҚСда юзага келадиган тасодифий жараён Марковский (ёки самарасиз жараён ёки хотирасиз жараён) деб аталади, агар келажакда ҳар қандай ҚС ҳолатининг эҳтимоллиги унинг ҳозирги ҳолатига боғлиқ бўлса ва ўтмишдаги ҳолатларга боғлиқ бўлмаса. Бундай ҳолда, ҚС нинг ишлаши биринчи тартибдаги оддий чизиқли дифференциал тенгламаларнинг чекланган тизимлари аппарати ёрдамида осонликча тасвирланади ва чекланган режимда (етарлича узоқ давом этадиган ҚС учун) чизиқли алгебраик тенгламаларнинг чекланган тизимларининг аппаратлари ёрдамида амалга оширилади ва натижада асосий асосий нарсани ифода этиш мумкин. ҚС параметрлари орқали ҚС самарадорлигини тавсифлари, қўлланиладиган оқимлар ва ҚС интизоми. Тасодифий жараён Марковиан бўлиши учун, тизимнинг ҳолатдан ҳолатга ўтиши натижасида содир бўлган барча воқеалар оқимлари Поиссон, яъни яъни. самарасиз хусусиятларга эга бўлиш (ҳар қандай иккита ажратиш вақт оралиғи учун, биттадан кейин содир бўлган воқеалар сони, иккинчисидан кейин содир бўлган ҳодисалар сонига боғлиқ эмас) ва одатий (елементар - кичик ҳодисалар учун бир нечта ҳодисанинг пайдо бўлиши эҳтимоли билан солиштирганда аҳамияциз). ушбу даврда битта воқеа содир бўлиши). ҚС-да ҳодисалар оқими бу амалий дастурлар оқими, «хизмат» оқимлари ва бошқалар. ҚС нинг лотин ва ҳосилавий бўлмаган фондларининг тавсифи. Асосий воситалар - бу ишлаб чиқариш жараёнида узоқ вақт давомида ишлайдиган, табиий-моддий шаклни сақлаб турадиган ва амортизация кўринишида эскирган қисмига ўз қийматини маҳсулотга ўтказадиган ишлаб чиқариш, моддий ва моддий бойликлар тўплами. Асосий воситаларга хизмат муддати 12 ойдан ошган ва бир бирлик учун энг кам ойлик иш ҳақининг юз бараваридан ортиқ бўлган иш ҳақи киради. Асосий воситалар асосий ишлаб чиқариш ва асосий ишлаб чиқариш бўлмаган активларга бўлинади. Асосий ишлаб чиқариш фондлари тўғридан-тўғри ишлаб чиқариш жараёнида иштирок этадиган асосий воситаларни ўз ичига олади, яъни. машиналар, ускуналар ва ҳоказоларни ишлаб чиқаришга имкон беради ёки ишлаб чиқариш жараёни учун шароит яратади (яъни саноат мақсадлари учун бино ва иншоотлар ва бошқалар). Асосий ишлаб чиқариш бўлмаган активлар маданий объектлар (клублар, ошхоналар ва бошқалар). Улар уй-жой коммунал хизматлари, соғлиқни сақлаш, таълим, корхона маданияти эҳтиёжларини қондириш учун мўлжалланган. Асосий воситалар кўпинча корхона учун фойда келтирмайди. Одатда, улар ишчилар учун бепул (корхона ҳисобидан) ёки танаффус даражасида ишлайди. Табиий асосда асосий воситалар бинолар, иншоотлар, узатиш мосламалари, машина ва ускуналар, транспорт воситалари, асбоблар, саноат ва маиший техника, чорва моллари бўлинади. Ишлаб чиқариш жараёнида иштирок этиш даражасига кўра асосий воситалар қуйидагиларга бўлинади.  Фаол элементлар (машиналар, ускуналар) маҳсулот ишлаб чиқариш, миқдори ва сифатига бевосита таъсир қилади;  Пассив элементлар (бинолар, иншоотлар) - ишлаб чиқариш жараёни учун зарур шарт-шароитларни яратади.