Reja: cad tizimlari va dasturlari

---

 

3-Mavzu. Hozirgi CAD/CAM/CAE tizimlarining loyixalashdagi tutgan o’rni. 

 

Reja: 

1. CAD tizimlari va dasturlari 

2. CAM tizimlari va dasturlari 

3. CAE tizimlari va dasturlari 

 

CAD tizimlari va dasturlari

 

Zamonaviy  korxonalar  agar 

eng  yaxshi  sifatli,  tannarxi  arzonroq  bo`lgan

, 

yangi mahsulotni qisqa vaqt oralig`ida tayyorlab chiqarishmasa, ular butun dunyo 

raqobatiga bardosh bera olmaydilar. Shu sababli ular loyihalash va ishlab chiqarish 

masalalarini  avtomatlashtirish  va  bir-biriga  bog`lashda  grafik  interfeysning  ulkan 

imkoniyatlaridan  foydalanishga  intilishmoqda.  Bunda  yangilikni  va  mahsulotni 

ishlab  chiqarish  vaqti  qisqaradi,  tannarxi  arzonlashadi.  Bu  maqsadda 

avtomatlashtirilgan 

loyihalash 

(computer-aided 

design 

– 

CAD), 

avtomatlashtirilgan  ishlab  chiqarish  (computer-aided  manufacturing  –  CAM) 

va 

(chizmalarni) 

avtomatlashtirilgan ishlab chiqish yoki konstruksiyalash (computer-

aided engineering – CAE)

 texnologiyalaridan foydalaniladi. 

Avtomatlashtirilgan loyihalash (CAD)

 – bu loyihalarni yaratish, o`zgartirish, 

tahlil  qilish  va  optimallashtirishni  osonlashtirish  uchun  kompyuter  tizimlaridan 

foydalanishga  asoslangan  texnologiyadir  .  Demak,  kompyuter  grafikasi  bilan 

ishlovchi  istalgan  dastur,  muhandislik  hisoblarida  foydalaniladigan  istalgan  ilova 

kabi,  avtomatlashtirilgan  loyihalash  tizimlariga  taalluqli  bo`ladi.  Boshqacha 

aytgagnda, 

CAD

ning  ko`p  vositalari  shakllar  bilan  ishlash  uchun  mo`ljallangan 

geometrik  dasturlardan,  to  tahlil  qilish  va  optimallashtirish  uchun  ixtisoslashgan 

ilovalargacha yoyilgan. 

CAD

ning eng asosiy vazifasi – bu konstruksiya (mexanizm 

detallari,  arxitektura  elementlari,  elektron  sxemalar,  binolar  planlari  va  sh.k.)ning 

geometriyasini  aniqlashdir,  chunki  geometriya  mahsulot  hayotiy  siklining  hamma 

bo`lajak  bosqichlarini  belgilaydi.  Odatda,  bu  maqsad  uchun,  chizmalarni  ishlab 

chiqish tizimlari va geometrik modellashdan foydalaniladi. Shu sababli bu tizimlar 

---

odatda  avtomatlashtirilgan  loyihalash  tizimi  deb  hisoblanadi. Bundan tashqari, bu 

tizimlarda  aniqlangan  geometriya 

CAE

  va 

CAM

  tizimlarida  keyinchalik 

bajariladigan  operatsiyalar  uchun  asos  sifatida  foydalanishi  mumkin.  Bu  – 

CAD

ning  eng  ahamiyatli  afzalliklaridan  biridir,  vaqtni  tejash  hamda  hisoblashda 

har  gal  konstruksiyani  nuldan  boshlab  aniqlash  zarurati  bilan  bog`liq  bo`lgan 

xatoliklar sonini qisqartirish imkonini beradi. Demak, shuni ta`kidlash mumkinki, 

ishchi  chizmalarni  avtomatlashtirilgan  ishlab  chiqish  tizimlari  va  geometrik 

modellash  tizimlari  –  avtomatlashtirilgan  loyihalashning  eng  ahamiyatli 

komponentlaridir.