Qattiq qotishmalar

Qattiq qotishmalar — yuqori (1000° dan yuqori) tragacha qizdirilganda oʻz qattiqligi, mustahkamligi, kesish va boshqalar xossalarini saqlab qoladigan materiallar. Nihoyatda qattiq, issiqbardosh, otashbardosh, yeyilishga chidamli xillarga boʻlinadi. Qattiq qotishmalarning metallokeramik, mineralokeramik va quyma guruhlari bor.

Metallokeramik Qattiq qotishmalar, asosan, bir yoki bir necha karbiddan — volfram, titan, tantal karbidlari va boshqalardan iborat; bogʻlovchi komponent sifatida, odatda, kobaltdan, kamdankam hollarda nikel, uning molibden, poʻlat bilan qotishmasidan foydalaniladi. Metallokeramik Qattiq qotishmalar presslab va qizdirib qovushtirib, turli shaklli va har xil oʻlchamli plastinkalar tarzida tayyorlanadi. Ulardan metall va qotishmalarni kesib ishlash, bosim bilan ishlash (sim kiryalash, shtamplash, kalibrlash va boshqalar), burgʻilash ishlari va boshqalarda foydalaniladi.

Mineralokeramik Qattiq qotishmalar alyuminiy oksidli minerallarni presslash va. chamasi 1750°, trada qovushtirish yoʻli bilan tayyorlanadi va turli oʻlcham hamda shakldagi plastinalar tarzida boʻladi. Mineralokeramik Qattiq qotishmalarning qattiqligi Rokvell boʻyicha 93 ga yetadi (qarang Rokvell usuli), 1200° gacha qizdirilganda ham mexanik xossalarini yoʻqotmaydi; kesuvchi asboblar tayyorlashda ishlatiladi.

Quyma Q.Q., asosan, xrom, nikel, uglerod, volfram, temir va boshqalar elementlarni qoʻshib suyuqlantirish yoʻli bilan olinadi. Quyma Qattiq qotishmalarning sellit (VK2, VKZ), sormayt №1, sormayt №2 va boshqalar markazlari mavjud boʻlib, ular detal va asboblarning yeyilgan yuzalariga suyuqlantirib qoplash uchun ishlatiladi. Quyma Qattiq qotishmalar suyuqlantirib qoplangan yuzaning yeyilishga chidamliligi 2—4 baravar ortadi, qattiqligi esa Rokvell boʻyicha 40—50 birlikka yetadi.

Bog'lanish asbobning mustahkamligi va qattiqligini aniqlaydi, ishlov berish usullari, unumdorligi va sifatiga katta ta'sir ko'rsatadi. To'plamlar noorganik (keramika) va organik (bakelit, vulkanit).
KERAMIK BOND yuqori yong'inga chidamliligi, suvga chidamliligi, kimyoviy qarshilikka ega, g'ildirakning ishchi chetining profilini yaxshi saqlaydi, lekin zarba va egilish yuklariga sezgir. Keramika bilan bog'langan asbob qo'pol ishlov berishdan tashqari (bog'lanishning mo'rtligi tufayli) barcha turdagi silliqlash uchun ishlatiladi: tor yivlarni kesish va tirqish uchun, sharli rulman halqalarining yivlarini tekis silliqlash uchun. Seramika bilan bog'langan asbob o'z profilini yaxshi saqlaydi, yuqori porozlikka ega va issiqlikni yaxshi olib tashlaydi.
BAKELIT BOND keramikadan yuqori kuch va elastiklikka ega. Bakelit bog'ichidagi abraziv asboblar turli shakl va o'lchamlarda, shu jumladan juda nozik - 0,5 mm gacha teshik va kesish uchun tayyorlanishi mumkin. Bakelit bog'lovchining kamchiliklari ishqoriy eritmalarni o'z ichiga olgan sovutish suvi ta'siriga nisbatan past qarshilikdir. Bakelit to'plamida sovutish suvi tarkibida 1,5% dan ko'p ishqor bo'lmasligi kerak. Bakelit birikmasi keramik bog'lanishga qaraganda abraziv donga nisbatan zaifroq yopishadi, shuning uchun bu bog'lash vositasi g'ildirakni o'z-o'zidan charxlash zarur bo'lgan sirt silliqlash operatsiyalarida keng qo'llaniladi. Bakelit bog'lovchi asbob qo'lda va to'xtatilgan devorlarda bajariladigan qo'pol qo'pol ishlov berish uchun ishlatiladi: aylana uchi bilan tekis silliqlash, oluklarni kesish va kesish, o'tkirlash asboblari, kuyish xavfli bo'lgan nozik mahsulotlarni qayta ishlashda. Bakelit bog'lanishi abraziv ta'sirga ega.