Qarshilik kuchlari. Qarshilik kuchlarini yengishga sarf bo’ladigan quvvat

Qarshilik kuchlari. Qarshilik kuchlarini yengishga sarf bo’ladigan quvvat
Қия йўлнинг қаршилик кучи

• йўл сатҳига параллел ва автомобил ҳаракат йўналишига тескари бўлган қаршилик кучи:

Pп= Gₐ sinα = mₐg sinα
Pп – автомобилнинг қияликка чиқишига қаршилик кучи
Gа – автомобилнинг оғирлик кучи
ma – автомобилнинг массаси
α – йўлнинг бўйлама қиялик бурчаги

2) Йўл сатҳига тик йўналган ташкил этувчи эса автомобилнинг босим кучини билдиради:
Раi=Gₐcosα.
Одатда йўлнинг қиялик миқдори орқали ифодаланади.
Автомобилнинг қия йўл бўйлаб кўтарилишига сарфланган қувват қуйидагича аниқланади:
Ғилдирашга қаршилик қилувчи куч
Ғилдирак маркази (О нуқта) га нисбатан кучларнинг мувозанат тенгламасини тузиб, кучлар проекциясининг эквивалентлигига асосланган ҳолда, ғилдирашга қаршилик қилувчи Рк умумий кучни қуйидагича аниқлаш мумкин:

бу ерда ƒ -ғилдирашга қаршилик қилувчи коэффициент.
Ҳаракат давомида ғилдирашдаги қаршиликни енгишга сарфланган қувват қуйидагича топилади: горизонтал харакат
нчуор
Йўлнинг жами қаршилиги
Автомобил қия йўл бўйлаб ҳаракатланаётганда оғирлик кучининг йўл сатҳига параллел бўлган ташкил этувчиси ғилдирашга қаршилик қилувчи куч миқдорининг ўзгаришига сабабчи бўлади. Шунинг учун ҳам бу ҳар иккала қаршилик кучларининг геометрик йиғиндиси йўлнинг жами қаршилик кучи Рд орқали ифодаланади:
бунда
Ψ- йўлнинг жами қаршилик коэффициенти.
Йўлнинг жами қаршилигини енгишга сарфланган қувват қуйидагича аниқланади:
Ҳавонинг қаршилик кучи.
Ҳавонинг қаршилик кучи тажриба йўли билан ёки динамик мувозанат тенгламасини тузиш орқали аниқланади, яъни:
бу ерда Kʙ- ҳавонинг қаршилик коэффициенти ёки автомобилнинг ташқи шаклини эътиборга олувчи суйрилик коэффициенти, Н.с²/м4; Fa – автомобилнинг олдинги юза майдони, м2.
- юк автомобиллари ва автобуслари учун:
бу ерда В - ғилдирак колеяси,м.
Hа- автомобилнинг баландлиги, м.

• енгил автомобиллар учун:

бу ерда Ва – автомобилнинг энг катта эни, м.
ҳаво қаршилигини енгишга сарфланган қувват қуйидагича аниқланади:

Автомобилнинг тезланишига қаршилик қилувчи куч
Автомобилнинг тезланишига қаршилик қилувчи умумий инерция кучи иккита ташкил этувчи илгарилама ва айланма ҳаракат қилувчи массаларнинг инерциялари йиғиндиси билан аниқланади, яъни:
бу ерда,
δ-автомобил айланувчи кисмлари массаси хисобга олувчи коэф.
ј-автомобил тезланиши.
автомобилнинг тезланиш олиш учун сарфланган қуввати қуйидагича топилади: