Qala bag'lari ha'm Dem aliw oraylari

Qala bag'lari ha'm Dem aliw oraylari

Ha'mme xaliq paydalanatug'in ko'klemzarlastirilg'an, maydani 5 gektardan kem bolmag'an ko'she, alleya, dem aliw maydanlari, suw hawizleri ha'm basqa inshaatlar bir tarmaqqa ja'mlenip suliw ko'rinis qilip planlastirilg'an, adamlar ma'lim bir inshaat penen shug'illaniwga ha'm dem aliwg'a mo'ljellengen jerge dem aliw orayi dep aytiladi.

Dem aliw bag'lari jaylasiwi territoriyasina qarap to'mendegishe bo'linedi.

A) Qala territoriyasinda jaylasqan bag'lar

B) Qala territoriyasinan tisqarida jaylasqan bag'lar

C) Turarjay do'gereginen tisqarida jaylasqan awillar ara bag'larg'a bo'linedi

Qala territoriyasinan tisqarida h'am awillar ara jaqlasqan bag'larga to'mendegiler yag'niy Lesopark, tog'ay xojalig'i, estelikler bag'i, zapovednik, milliy bag'lar ha'm bunnan tisqari dawalaniw ham dem aliw (Sanatoriya ham kurortlar) bag'lari kiredi.

Qala xalqinin' osiwi ha'm territoriyasinin' ken'eyiwi, transport sani sapasinin' o'siwi, qala xalqinin' qaladan tisqarida dem aliw qalewshiligi o'sedi, biraq qala xalqinin' ha'r kuni qisqa waqit dem aliwi ushin qala bag'i ha'm dem aliw bag'lari o'z aftoritetin saqlap qaladi.

Dem aliw bag'larina jumis ku'nleri, dem alis kuni ha'm bayram kunleri xaliqtin' kelip dem aliwi maxsus tekseriwler na'tiyjesinde to'mendegiler aniqlanadi. Birinshi na'wbette turarjay territoriyasi menen dem aliw bag'i arasindagi qashiqliq ha'm ja'ne usi na'rse aniqlanadi uyden dem aliw bag'ina shekem transportlar arqali kelinse bag'qa keliwshiler sani azayadi.

Bag'qa transport penen keliwshiler menen piyada kelgenler jog'altqan waqt ten' bolg'ani menen piyada keliwshiler sani ko'p boladi.

Dem aliw bag'inan xaliq toliq paydalaniwi bag'din xizmet qiliw radiusina baylanisli. Sonday qilip qaladan tisqarida jaylasqan Lugopark, Lesopark ha'm basqada demaliw tarmaqlari jaqsi abadanlastirilg'ani menen qala territoriyasinda dem aliw bag'lari ornin basa almaydi. Sol menen birgelikte dem aliw bag'i ha'm bag' qala territoriyasi hawa rayin jaqsilawda ha'm atirap muhitti sag'lamlastiriwda u'lken ro'l oynaydi.

Qala dem aliw bag'i o'z o'lshemi menen qala territoriyasin ko'klemzarlastiriw sostavindag'i en' u'lken o'simlikler massivi bolip esaplanadi. Qala dem aliw bag'lari xizmet qiliw tu'rlerine qarap to'mendigishe bo'linedi.

1. Bul gruppag'a ko'pqirrali ma'deniy dem aliw bag'i, maxsus maqset ushin mo'ljellengen bag' ha'm bunnan tisqari sayir qiliw ha'm tinish dem aliw ha'mde balalar bag'i kiredi.

2. Ilmiy bilim aliw bag'i - bul gruppag'a haywanat, botanika, o'simlik, ha'm ko'rgizbeler bag'i kiredi.

3. Estelikler bag'i - tariyxiy, askeriy tariyxiy ha'm basqa bag'lar kiredi.

4. Qoriqxanag'a aylantirilg'an bag' tariyxiy bag' ushin bag'ishlang'an bag'lar kiredi.

5. Dawalaniw ha'm dem aliw bag'lari (sanatoriya kurortlar) 2, 3 ha'm 4 gruppaga kiretugin bag'lardan xaliq dem aliwi ushin kem paydalaniladi, sebebi bul bag'lardin' xizmet qiliw turlerine qarap xaliqtin dem aliwi bul bag'larda sheklengen.

Dem aliw bag'lari jama'atshilik ahmiyetine qarap qala ha'm rayon ko'leminde bo'linedi.

Dem aliw bag'lari ko'lemine qarap to'mendegishe bo'linedi.

A) Kishi bag' maydani 6 dan 20 ga

B) Ortasha bag' maydani 20 dan 100 ga

C) U'lken bag' maydani 100 den 500 ga

G) Mega bag' maydani 500 den ko'p

U'lken yamasa Mega qalalarda u'lken yamasa mega bag'lardi jaratiwda ju'da ko'p problemalarg'a dus keledi. Sebebi qala territoriyasinda bunday u"lken jerdi ajratip beriw problemasi ham sol menen birge u'lken dem aliw bag'ina kelip ketiwshilerdin transportlar menen kelip ketiw problemalari ha'm bunnan tisqari bag' territoriyasinda transport turar jaylarin jaratiw problemalari payda boladi.

Dem aliw orayina jer saylang'anda qala bas rejesine qalani koklemzarlastiriw talabin esapqa alg'an halda qala territoriyasinda bar bolg'an terekzarliq, biyiklikler bar bolg'an jerden jay ajratiliwi kerek, awil xojaliq islerine jaraqli bolgan jerden jay ajratiliwi sha'rt emes.