O’zgarmas tok zanjirlarini tahlil qilish va hisoblash

O’ZGARMAS TOK ZANJIRLARINI TAHLIL QILISH VA HISOBLASH.

REJA: 1. ELEKTIR ZANJIR 2.QARSHILIKLARNI ULANISHI VA KIRXGOFNING QONUNLARI 3.TOK MANBAYINI IKKI ISH REJIMI 4.MURAKKAB ELEKTIR ZANJIRLARINI HISOBLASH

ELEKTR ZANJIR - elektr tokni hosil qilish va uning o‘tishini ta’minlaydigan qurilma va obyektlarning majmui hisoblanadi. Elektr energiya manbai, iste’molchi va ularni o‘zaro birlashtiruvchi o‘tkazgichlar elektr zanjirning asosiy elementlari, o‘lchash asboblari, ulab-uzgichlar va himoyalash qurilmalari esa uning yordamchi elementlari hisoblanadi.

Om qonuni Berk zanjirda tok qiymati elektr yurituvchi kuch qiymatiga to‘g‘ri proporsional, ichki va tashqi qarshiliklarning yig‘indisiga teskari proporsional bo‘ladi: I= yoki

Qarshiliklarni ketma – ket ulash

=

Tok kuchi zanjirning barcha qismlarida bir xil bo‘lgani uchun,

Qarshiliklardagi kuchlanishlarni ularning qisqichlaridagi potensiallar ayirmasi bilan ifodalash mumkin:

tenglamani hadma –had tokka bo‘lsak, quyidagini topamiz:

zanjirning umumiy qarshiligi

Kirxgofning birinchi qonuni Tugunchaga qarab yo‘nalgan toklar yig‘indisi undan chiqayotgan toklar yig‘indisiga teng. Umumiy ko‘rinishda; ya’ni tugundagi toklarning algebraik yig‘indisi nolga teng.

Qarshiliklarni parallel ulash Parallel ulanganda shaohbchalarning qarshiliklaridagi kuchlanishlari bir xil bo‘ladi. YA’ni,

Kirxgofning birinchi qonuniga binoan;

tenglamani U ga qisqartirib, YOKI

Tok manbaining ikki ish rejimi Amalda ikki tok manbai bilan elektr zanjirlari ko‘p ishlatiladi. Bunda bitta manba generator sifatida, boshqasi iste’molchi sifatida ishlatilishi ham mumkin. Zanjirdagi tok.

B nuqtaning potensiali yoki yoki

Gnuqtaning potensiali;

Murakkab elektr zanjirlarini xisoblash. Superpozitsiya yoki ustma – ust qo‘yish usuli. Bu usul ishlatilganda zanjirning har bir shaoxbchasidagi tok mustaqil ravishda ishlovchi manbalar hosil qilgan toklarning algebraik yig‘indisi sifatida aniqlanadi. Masalan; 1.4-rasmda keltirilgan zanjirda bitta birinchi manba mavjud bo‘lganda zanjirdagi tok quyidagicha aniqlanadi;

Zanjirda bitta ikkinchi manba mavjud bo‘lganda zanjirning toki quyidagicha aniqlanadi.

Agar manbalarning EYUK lari bir xil yo‘nalgan bo‘lsa, zanjirdagi umumiy tok;

Agar manbalarning EYUK lari qarama-qarshi yo‘nalgan bo‘lsa, zanjirdagi umumiy tok.

TUGADI