|
Tarixni anglashda uni kelajak avlodlarga qoldirishda muzeylar juda ham katta ahamyatga ega hisoblanadi. Shu boisdan Oʻzbekistonda 90-yillardan keyin koʻplab muzeylar mamlakatning turli joylarida oʻz ishlarini boshladi, koʻplab muzeylar butunlay yangidan barpo etildi, boshqalari kapital taʼmirdan chiqarildi.
Amaliy sanat muzeyi.
Tarixi
Oʻzbekistonda muzeylarni yangi tarixi 1992-yildan boshlandi va shu yilning oʻzida juda koʻplab yangi muzeylar tashkil etildi masalan buyuk oʻzbek shoirlaridan biri Boborahim Mashrabning muzeyi Namanganda tashkil etildi, yana Xorazmda hofiz Hojixon Boltaboyev nomi bilan ataluvchi maqomchilar muzeyi, Urganch shahrida „Xorazm amaliy sanati va tarixi“ muzeyi, Buxoroda „Temirchlik muzeyi“, Samarqand viloyatida xalq kuychisi (baxshisi) Islom shoir Nazar oʻglining uy muzeyi tashkil etildi[1]. Keyinchalik 1993-yilda ham bir nechta muzeylar oʻz ishlarini yoʻlga qoʻydilar, ular orasida Toshkentda ochilgan Oʻzbekistondagi birinchi huquqshunos olima ayol Xadicha Sulaymonova muzeyi, mashhur raqqosa Mukkarramaxonim Turgʻunboyevamuzeyi, mashxur choʻpon, mehnat qahramoni Jonboy Bashmanov muzeyi Navoiyning Tomditumanida tashkil etildi. 1994-yilda xalq rassomi Muhiddin Rahimov muzeyi, 1996-yilda juda katta ahamiyatga ega boʻlgan Oʻzbekiston gidrometerologiya muzeyi, Salim Hamidovning uy muzeyi 1997-yilda tashkil etildi[2]. Eʼtiborga loyiq voqealardan biri 1996-yil 1-sentabrda Osiyoda yagona boʻlgan Olimpiya shon shuhrati muzeyi ochilishi boʻldi, bu muzey Oʻzbekistonlik sportchilarning jahon miqyosida erishgan yutuqlari va ishtiroklari haqida koʻplab malumotlar beradi. Oʻzbekistonda muzeylar jivojiga 1998-yil 12-yanvarda qabul qilingan „Muzeylar faoliyatini tubdan yaxshilash va takomillashtirish toʻgʻrisidagi“ qonun juda katta ahamiyatga ega boʻldi, shundan keyin muzeylar davlat muhofazasiga olindi va muzeylarni yanada rivojlantirish haqida dastur ishlab chiqildi va ular davlat budjeti tomonidan qoʻllab quvvatlandi. 1998-yilda Oʻzbekmuzeytashkiloti tashkil etildi va 1999-yilda muzeylar hayotidan xabar beruvchi Moziydan sadojurnali tashkil etildi. Bu jurnal uch tilda Oʻzbek, Rus va Ingiliz tilida chop etila boshlandi. 1999-yilda Oʻzbekistonda davlat tasarrufidagi muzeylar soni 81 taga yetdi, ulardan 15 tasi tarix muzeyi, oʻlkashunoslik muzeylari soni 23 tani va 10 ta badiiy muzeylar, 20 ta memorial, 8 ta adabiyot, 4 ta tibbiyot muzeylarini tashkil etildi. Oʻzbekistondagi 10 ta yirik shahar tarixiy shaharlar roʻyxatga olingan hisoblanadi masalan:Buxoro, Samarqand,Xorazm,Qoʻqonva boshqalar. Ayniqsa Samarqand juda ham tarixiy obidalarga boy shahar hisoblanib har yili juda koʻp xorijiy mehmonlar tashrif buyuradi.
Hozirda Oʻzbekiston madaniyat vazirligi tasarrufidagi muzeylar 1.350 ming eksponatga ega.
Тошкент музейлари
МУЗЕЙЛАР – 1917 йилгача Тошкентдаги биринчи ва ягона музей Тошкент музейи бўлган. 1917 йилдан кейин турли ихтисосдаги кенг экспозицияларга эга бўлган Музейлар ташкил этила бошлаган. 1918 йил князь Н.Романов саройида унинг мусодара қилинган коллекцияси асосида Бадиий музей (ҳозирги Ўзбекистон давлат санъат музейи), 1921 йил Эски шаҳар музейи, 1926 йил Ўзбек Эски шаҳар музейи ташкил қилинган. Маданий тараққиёт янги Музейлар ташкил қилиш ва мавжуд Музейларни қайта жиҳозлаш зарурлигини тақозо этган. Ўрта Осиё музейининг геология, зоология, ботаника ва антропология бўлимлари, қишлоқ хўжалиги музейи ва ҳайвонот боғи Табиат музейига айлантирилди. Республика кўргазмалари негизида Политехника музейи (1933), Амалий санъат музейи (1937; 1937–91 йилларда Амалий санъат асарлари доимий кўргазмаси) ташкил қилинди; Адабиёт музейи тузилди.
1940 йилда Тошкент Музейларида 500 мингга яқин экспонат бўлган, музейларга кирувчилар сони 300 мингга яқин кишини ташкил этган. 2-жаҳон уруши йилларида Марказий тарих музейи, Ўзбекистон санъат музейи ва Адабиёт музейи – Тарих, маданият ва санъат музейига, Политехника музейи Табиат музейига бирлаштирилди. 40-йиллар ўрталаридан Музей қурилишида янги босқич бошланди. 1945 йил рус ёш томошабинлар театри эски биносида жойлашган Давлат санъат музейи мустақил музейга айланди. 1972 йил Ўзбекистон кино санъати музейи, 1973 йил Ўзбекистон Соғлиқни Сақлаш музейи, 1975 йил Туркистон ҳарбий округи қўшинлари тарихи музейи ташкил этилди. 1988 йил Антиқа ва заргарлик буюмлари музейи очилди. 60–80-йилларда Ҳ.Абдуллаев, М.Ашрафий, С.Бородин, Ойбек, Fафур Fулом, Ў.Тансиқбоев, Абдулла Қаҳҳор уй-музейлари ва Ю.Фучик, С.Есенин музейлари, Тамарахоним либослари доимий кўргазмаси ва бошқаларга асос солинди.
Тошкентда 29 та музей бўлиб, уларда 113127 экспонат сақланади; ҳар йили Музейларга ўртача 1,5 млн. га яқин киши киради (2008). Тошкентдаги йирик давлат музейлари: Ўзбекистон давлат санъат музейи, Ўзбекистон тарихи давлат музейи, Темурийлар тарихи давлат музейи, Ўзбекистон амалий санъат музейи, Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари марказий музейи, Ўзбекистон тасвирий санъат галереяси, Ўзбек либослари галереяси ва бошқалар. Музейлар илмий асарлар, қўлланмалар ва каталоглар нашр этади. Ўзбекистон халқ хўжалиги ютуқлари кўргазмаси, планетарий музей типидаги муассасалар типига киради. Тошкент корхоналари, муассасалари ва ўқув юртларида ташкил қилинган Музейлар давлат музей тармоқларини тўлдиради. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси 2008 йил 12 сентябрда «Музейлар тўғрисида»ги қонунни қабул қилди. Қонунда «Миллий музей фонди», «Миллий музей фондининг давлат каталоги», «Музей», «Музей ашёси», «Музей коллекцияси», «Сақлаш», «Эълон қилиш» каби тушунчаларга батафсил изоҳ берилган. Ушбу ҳужжат Музейлар фаолиятини янада ривожлантириш ва такомиллаштириш, уларни музей ашёлари билан бойитишга замин яратди.
Manbalar
↑ Muzeylar tariximiz koʻzgusi
↑ navoimuseum.uz Muzey haqida
kitob.uz
navoimuseum.uz
Xotira-muzey.uz
Fikr.uz
Do'stlaringiz bilan baham: |
