O'zbekiston respublikasi xalq ta'limi vazirligi

O'ZBEKISTON RESPUBLIKASI

XALQ TA'LIMI VAZIRLIGI

NAMANGAN VILOYATI XALQ TA'LIMI BOSHQARMASI
TO'RAQO'RG'ON TUMANI OQTOSH SHAXARCHASIDAGI 17-SONLI DIMINING TARBIYACHISI SOBIROV AZIZBEKNING BIR SOATLIK

NAMANGAN- 2016 yil

Ushbu dars ishlanma o'qituvchilar foydalanishi uchun tavsiya etiladi.

Muallif: Azizbek Sobirov

Taqrizchilar: H.Axmedov Ma'naviy va ma'rifiy ishlar bo'yicha direktor o'rinbosari.
Mavzu: "Siz Konstitusiyani bilasizmi?".
Darsning maqsadi: O'quvchilar bilan Konstitusiya xozirgacha bizga nima berganligi, ularda Konstitusiya va qonun ustivorligini shakllantirish, Konstitusiya va qonunlarga hurmat uyg'otish,

Ta'limiy maqsadi: O'quvchilar ongini rivojlantirish, konstitusiya haqidagi bilim saviyalarini oshirish, olgan bilimlarini hayotga tadbiq qila olishni o'rgatish.

Tarbiyaviy maqsad: O'quvchilarni xuquq bilimlarini egallashlari jarayonida qonun va ijro, konstitusiyaga amal qilishlari, ahlog' normalariga rioya etgan holda ish olib borishlari uchun ong tafakkurini o'stirishni rivojlantirib borish.

Dars usuli: Davra suhbati va savol javob asosida
Dars jihozlari: Konstitusiyaga doir plakatlar va stendlar.

Darsning borishi:


REJA:

1. 
   Konstitusiya bizga nima berdi?
   
2. 
   Konstitusiya - istiqbolimiz mayog'i.
   
3. 
   O'zbekiston Respublikasi Konstitusiyasini o'rganishni tashkil etish to'g'risida.
   

Qayerda qonun hukmron bo'lsa, shu

yerda adolat bo'ladi. (Amir Temur)
Mustakillik tufayli yurtimizda xukukiy demokratik davlat qurish imkoniyati tug'ildi. Hukukiy demokratik davlatning xuquqiy demokratik davlatning asoslari esa uning Konstitutsiyasi va qonunlarida o'z aksini topgan.

Respublika oliy kengashi 12-chaqiriq XI sessiyasida konstitutsiya qabul qilingandan buyon 11 yil vaqt o'tdi.Shu qisqa muddat ichida Respublikamizning ijtimoiy siyosiy sohasida beqiyos ishlar amalga oshirildi. Respublikamizning dunyo miqiyosida obro'-e'tibori ortib. Nufuzli tashkilotlar a'zosi bo'ldi.Bularning barchasini huquqiy asosi davlatni barpo etish uchun yuksak xuquqiy tafakkur, xuquqiy madaniyat ustivvorligi zarurdir.Bunga erishishda yoshlarning xuquqiy jihatdan bilimli bo'lishi muhim axamiyat kasb etadi.

Yosh avlodni xuquqiy bilimdon ongli va xuquqiy ma'naviyatli va madaniyatli qilib tarbiyalashda eng avvalo asosiy manba Konstitutsiyadir.

Davlat standartida aytilganidek:

• 
  o'quvchilarda Konstitutsiya va qonun ustivorligini shakllantirish.
  
• 
  Konstitutsiya va qonunlarga hurmat uyg'otish va ular doirasida ish tutishga odatlantirib borish;
  
• 
  o'quvchilarning o'z xuquq.erkinliklari va burchlarini aniq bilish va haayotda taaadbiq eta olishga o'rgatish lozimdir.
  

2001-2002 o'quv yilidan boshlab maktabgacha va umumiy o'rta ta'lim muassasalarda, o'rta maxsus kasb-xunar va oliy ta'lim muassasalarda "O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini o'rganish" kurslarini o'qitish boshlandi. Mustaqil davlat fuqarolari o'z asosiy Qonunini tubdan o'rganishlari uchun barcha zarur shart-sharoitlar yaratilmoqda. Bu narsalar mamlakatimiz rahbarining Farmoyishida o'zining yorqin ifodasini topgan.

Jaxonning yetakchi davlatlaridan biri AQSH Konstitutsiyasi 18 asrning so'nggi yillarida qabul qilingan bo'lib,o'tgan 200 yil ichida unga 20 dan oshiq qo'shimcha va o'zgartirish kiritilgan. U mukammal tuzilgani bois o'zining yuridik fakt sifatidagi axamiyatini saqlab kelyapti.

Mustaqil O'zbekiston fuqarolarining keng ishtirokida Prezidentimiz I.Karimovning bevosita raxbarligida qabul qilingan Konstitutsiyamz xalq irodasini ifoda etib, uning manfaatlariga to'la mos keladi. Insonparvarlik va demokratik tamoyillarni o'o'zida singdirgan Bosh Qomusimiz fuqarolarning farovon hayot kechirishlari uchun ko'p asrlar xizmat qilishi, shubhasiz. Istiqbolimiz yo'lida mayoq bo'lib turgan muqaddas Konstitutsiyaning qadriga yetib, to'liq o'rganib va unga amal qilib yashasak, xalqimizning asriy orzulari, albatta ro'yobga chiqadi.

2001 yil 4 yanvar kuni O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini o'rganishni tashkil etish to'g'risidagi" farmoyishi chiqdi. Konstitutsiyani bilish, uning mazmunini moxiyatini targ'ib etish va tashviq qilish maqsadida 5 ta bo'lim bo'yicha Konstitutsiyani o'rganish dasturi berildi.

2-bo'limda 1 oy muddatda ta'limning barcha turlarida Konstitutsiyani o'rganish uchun zarur bo'lgan dasturlar, metodik ko'rsatmalarga qo'yiladigan talablarni ishlab chiqish, 2001 yil 1-aprelga qadar "O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini o'rganish" maxsus kurslarini ishlab chiqish, 2001 yil 1-avgust-gacha Konstitutsiyani o'rganish uchun darsliklar va maxsus adabiyotlarni chop etishni belgilab berildi.

3-bo'limda 2001 yil 1-avgustgacha "O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini o'rganish" kurslari bo'yicha har xalq ta'limi tizimida ishlovchi tarbiyachi va pedagoglarni tayyorlash topshirildi.

Davra suhbati qatnashchilariga beriladigan savollar.

1. 
   O'zbekiston Respublikasining yangi Konstitutsiyasini yaratish g'oyasi qachon paydo bo'lgan? (1989 y iyun oyida)
   
2. 
   Konstitutsiya loyixasini tayyorlash bo'yicha komissiya necha kishidan iborat tuziladi. Uning raisi kim? (I.Karimov raisligida,64 kishi).
   
3. 
   O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining loyixasi dastlab qachon matbuotda e'lon qilingan. (1992 yil 26 sentabrda).
   
4. 
   Konstitutsiya loyixasi necha oy umumxalq muxokamasida bo'ldi. (3,5 oy)
   
5. 
   Konstitutsiyaning tuzilishi necha bo'lim, bob va moddadan iborat. (6 bo'lim, 26 bob, 128 moddadan iborat).
   
6. 
   O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining asosiy tamoyillari konstitutsiyaning qaysi bo'limida berilgan. (1 bo'limida).
   
7. 
   O'ebekiston Resp. Konstitutsiyasi davlat suvereniteti prinsipi konstitutsiyaning qaysi bobida berilgan. (1 bobida)
   
8. 
   Suverenitet - so'zining lug'aviy ma'nosi nima? (aloxida xokimiyat birlashmasi, mustaqillik fransuzcha, xamda xuquq degan ma'noni anglatadi).
   

9. 
   O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining asosiy prinsiplari nechta? (4 ta)
   
10. 
    Referendum nima? (umumiy ovozga qo'yish xalq muxokamasi)
    
11. 
    O'zbekistonda maktab ishlari kimning nazoratida turadi? (Davlat nazoratida).
    

Foydalanilgan adabiyotlar.

1. 
   Prezidentimiz I.Karimovning O'zbekiston Konstitusiyasi-ning 9 yilligiga bag'ishlangan tantanali marosimda so'zlagan nutqi. (2001 yil 8 dekabr Ishonch gazetasi).
   
2. 
   I.Karimovning "O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasini o'rganishni tashkil etish to'g'risidagi Farmoyishi. (2001 yil 4-yanvar Ishonch gazetasi).
   
3. 
   "Konstitutsiyani bilasizmi?" (M. Mo'ydinova. Toshkent 2000 y).