O’zbekiston milliy universiteti amaliy matematika va intellektual texnologiyalar fakulteti axborot tizimlarining matematik va dasturiy ta’minoti yo’nalishi III kurs 19-01 guruh talabasining Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari fanidan kurs ishi

MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI
O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI
AMALIY MATEMATIKA VA INTELLEKTUAL TEXNOLOGIYALAR FAKULTETI
AXBOROT TIZIMLARINING MATEMATIK VA DASTURIY TA’MINOTI YO’NALISHI
III kurs 19-01 guruh talabasining
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlari fanidan

KURS ISHI

Mavzu Temiryo’l uchun berilganlar bazasini loyihalash

Bajardi: Davletov Azizbek

Tekshirdi: Qahhorov A

Toshkent 2022

Mundarija

Kirish 2
Oracleda ma’lumotlar bazasi sxemasni yaratish 4
Shakllangan bazaga ma’lumot qo’shish 21
Ma’lumotlar ustida so’rovlar 23
Xulosa 28
Foydalanilgan adabiyotlar 29

Kirish

Ushbu kurs ishidan biz hozirgi kunda juda foydali va jadallik bilan rivojlanib borayotgan Temiryo’l vokzali uchun ma’lumotlar bazasini yaratamiz va loyihalshtiramiz. Bu sohani tanlashimizga sabab bu soha hozirgi kundagi eng kerakli soha hisoblanadi. Bu borada Turli hil Temiryo’l vokzallarini o’rganib, ularda bor bo’lgan qulayliklar, shart-sharoitlarni o’rganib, kamchiliklarni tog’irlab yaratishga harakat qilamiz. Turli hil o’xshash malumotlarni qayta-qayta saqlashdan va jarayonni murakkablashtirmaslik maqsadida jadvallarga e’tibor beramiz va DataModeler yordamida eskizlarini chizib olamiz. Data Modelerning foydali tomoni jarayonni oldin yaxshilab ko’rib tushunib olish imkonyatini beradi, qaysi ustunlar bog’lanishi kerak, qaysi jadvalni qaysi jadval bilan bog’lash kerakligini biz Data Modeler bilan hal qilishimiz mumkin.

Oracleda ma’lumotlar bazasi sxemasni yaratish

Ma’lumotlar bazasi sxemasini tuzish uchun biz Data Modeler ilovasidan foydalanamiz. Data modelerni ishga tushiramiz:
Bundan oldin data modelerni qayerdan olishni ko’rib o’tsak. Buning uchun “Oracle.com” saytiga kiramiz va qidiruv maydoniga quydagilarni kiritamiz:

Data Modeling Tools|Oracle SQL Developer Data Modeler ni tanlaymiz.

Agar sizga kompyuteringizga o’rnatib ishlatishni maqul ko’rsangiz uni yuklab olib kompyuteringizda offline tarzda ishlatishingiz mumkin, ammo online foydalansa ham bo’ladi. Buning uchun “Oracle.com” dan ro’yxatdan o’tish talab qilinadi.Data Modelerni o’rnatib olganimizdan keyin datamodeler (aplication) ishga tushuramiz:





Ilovaga kirganimizda quyidagicha oyna ochiladi:

Ushbu oyna orqali biz Relational Models [1] dan Relational_1 ni tanlaymiz sichqonchani o’ng tugmasini bosgan holda Show buyrug’ini bosganimizda ilova yangi bazani chizish uchun bizga joy ochib beradi.

Bu -faqatgina jadval yaratishdagi parametrlarni so’raydi. OK bilan davom etamiz.
Undan so’ng menyular qatorida ushbu bo’limni tanlaymiz.

U shbu byruqni tanlaganimizdan keyin quyidagicha oyna ochiladi:

Bu yerda biz birinchi jadvalimizni yaratamiz. LOCOMOTIVE jadvali:

Endi bu jadvalga ustunlar qo’shamiz.

Columns bo’limiga o’tib yangi ustun qo’shish uchun + tugmasini tanlaymiz.
Ma’lumot turni tanlash uchun “Logical” ni tanlab “source type” dan tanlab olamiz.


Va qolgan ustunlarni ham shu kabi qo`shib chiqamiz. Not Null bo’lgan ustunlar uchun Mandatory checkboxini belgilab qo`yamiz.
Va natija quyidagicha:


Biz boshqa jadvallarni shu tarzda yaratamiz va ularni aloqasini jadval yaratish paytida belgilab ketishimiz ham mumkin.
Biz barcha jadvallarni yaratib ularni bir-biriga bog’lab chiqqanimizdan keyin chizma holati quyidagicha:


Biz shu tarzda hamma jadvallarni yaratishmiz mumkin. Biz bu orqali bazamizni tuzilishni yasab olgan bo’lamiz. Bazamizda hamma narsani tartibni ko’rish imkoniyatni beradi.
Bu jadvallarni bog’lab bo’lganimizdan keyin, ushbu bo’limdan