O’zbek adabiyot tarixi

O’zbek adabiyot tarixi

Mavzu: Muhammad Alixon

hayoti va ijodi

20.97- B guruh talabalari .

Reja

• Muhammad Alixonning avlodi
• Muhammad Alixonning xonlikdagi hayoti
• Madalixonning ijodi
• Muhammad Alixondan bizga qoldirgan meroslari.

• Muhammad Alixon - (taxminan 1803 /06 – 1842) Qo‘qonda tug’ilgan. Minglar o’zbek sulolasi vakili.
• Madalixon tahallusi bilan ibodatxonasi etgan bu adib, Muhammad Alixon Qo’qon xoni Umarxon ua darsda Umarxon va Nodiraning oʻgʻli. Otasi Umarxon vafotidan keyin 13 yoshida taxtga oʻtirgan. Hukmronlik davrida xonlik hududini kengaytirishga uringan. Qorategin butunlay, Darvoz, Shugʻnon, Roshan, Vohonfaqat nomigagina zabt etilgan. 1829-yilda Qashqarga yurish qilganUning bu harakatidan foydalangan Qashqar musulmonlari xitoylarga qarshi bosh koʻtargan. Magʻlub boʻlgan uygʻurlardan 70 mingi Muhammad Alixon bilan birga qaytib, Qoʻqon xonligidagi shaharlarga (jumladan, Toshkentga) joylashtirilgan. Muhammad Alixon Qashqarga qilgan qayta-qayta hujumi natijasida Sharqiy Turkiston shaharlaridan boj yigʻish huquqini olgan. 

Muhammad Alixonning onasi Nodirabegim.

• Muhammad Alixon hukmronligi davrida sugʻorish ishlari yoʻlga qoʻyilgan. Toshkent yaqinida Xonariq qazilgan. Toshkent hokimi Lashkar qushbegi Muhammad Alixonning yaqin maslahatchisi boʻlib qolgan. Rossiya bilan savdo va diplomatik aloqalar yaxshi yoʻlga qoʻyilgan. 1828-yilda Qoʻqondan Sankt-Peterburgga elchilar boradi va ular yaxshi kutib olinadi. 1830-yilda Qoʻqonga Rossiya elchisi xorunjiy Potanin keladi.Muhammad Alixon ichkilikbozlik va axloqsizlikka beriladi. Muhammad Alixonning hukmronlik davrida Qoʻqon-Buxoro munosabatlari keskin yomonlashadi. Ular orasida boʻlib oʻtgan urushlar natijasida Buxoro amirligi hukmdori Amir Nasrulloh Qoʻqon qoʻshinini tor-mor qiladi. Muhammad Alixon oʻzini noiloj amirning noibi deb eʼtirof qiladi. Oradan ikki yil oʻtgach, 1841-yilning oktyabrida Qoʻqonda xon zulmiga qarshi xalq qoʻzgʻoloni koʻtariladi.