Nochiziqli elektr zanjirlar qanday usulda tekshiriladi?

Nochiziqli elektr zanjirlar qanday usulda tekshiriladi?


Nochiziqli elektr zanjirlarini grafik va analitik usullarida tekshirish mumkin. Grafik usulda berilgan kuchlanishda zanjirdagi tok yoki berilgan tok zanjirdan kuchlanish elementining volt-amper yoki amper-volt xarakteristikasidan aniqlanadi. Murakkab zanjirning volt-amper xarakteristikalari analitik usulda hisoblanadi. 
Elektrotexnika fanining yuzaga kelish tarixi?
Elеktr xodisalarini o`rganish 1650 yilda birinchi elеktr mashinasini yaratilishidan boshlandi. 1785 yilda Kulon tomonidan elеktr zaryadla-rining o`zaro ta`siri qonunini yaratildi. Kuchlanishning birinchi elеktro kimyoviy manbaasini o`rganish 1799 yilda A.Volta tomonidan yaratilgan davrdan boshlandi. 1802 yili fizik olim profеssor V.Pеtrov elеktr yoyini xosil qildi.1832 yili rus olimi P.Shilling tеlеgrafni yaratdi. 1834 yili E.X.Lеnts elеktromagnit induktsiya qoidasiga asos soldi. B.Yakobi birinchi bo`lib doimiy tok elеktrodvigatеlini yarat- di. 1873 yili rus olimi A.N.Lodigin lampochkani ixtiro qildi. P.N.Yablochkov 1876 yili elеktr tarmoqini muxim apparati xisoblangan transformatorni yaratdi. 1877 yili Tomas Edison magnit tasmasiga ovoz yozish mumkinligini isbotladi.XIX asrning oxirlariga kеlib 1891 yili rus injеnеri M. O. Dolivo-Dobrovolskiy uch fazali o`zgaruvchan tok xosil qilishni va uning asosiy istе`molchisi bo`lgan uch fazali asinxron motorlarni kashf qildi. Xozirgi vaqtda sanoatda, transportda va xalq xo`jaligini barcha tarmoqlarida boshqa enеrgiyalar bilan bir qatorda elеktr enеrgiyasidan kеng ko`lamda foydalanilmoqda. 


Diod ishlatilgan zanjirga misol keltirin:



Nochiziqli zanjir elementlariga nimalar kiradi?

Elektr zanjirining qarshiligi tok kuchiga va kuchlanishiga bog`liq bo`lgan zanjir nochiziqli zanjir deb ataladi. Nochiziqli zanjirlarga cho`g`lanma lampalar, elektron lampalar, ion va yarim o`tkazgichli asboblar misol bo`la oladi. Buday zanjirlarning qarshiligi doimiy bo`lmagani uchun zanjirdagi tok kuchi uning qismlaridagi kuchlanishga proporsional bo`lmaydi. Nochiziqli zanjir uchun Om qonunini tadbiq etib bo`lmaydi.

Transformatsiyaning konstruktsiyasi ?



O’zgaruvchan tok zanjirida R qanday hisoblanadi?
Agar zanjirning o‘zgarmas tokdagi qarshiligi …R₁.. ga teng bo‘lsa, shu zanjirdan o‘zgaruvchan tok utganda uning qarshiligi ortadi va qiymati biror R ga teng bo‘ladi. Tajriba o‘zgaruvchan tok chastotasi ortishi bilan zanjirning qarshiligi ortishini ko‘rsatadi. Shuning uchun o‘tkazgichning o‘zgarmas tokdagi omik qarshilik deb ataluvchi qarshiligidan fark qilishi uchun o‘sha o‘tkazgichning o‘zgaruvchan tokdagi qarshiligi aktiv qarshilik deb ataladi. Modomiki o‘tkazgichning aktiv qarshiligi tokning chastotasi ortishi bilan ko‘paysa unda asosan sirt effekti tufayli hosil buluvchi bu xodisa yukori chastotalarda ayniksa ayniksa muxim ahamiyatga ega bo‘ladi.Bu toklar o‘tkazgichning sirtida birlamchi tok yo‘nalishida o‘tkazgichning ukida esa birlamchi tokka teskari yunalishda utadi.Natijada o‘tkazgichning ichida tok zaiflashadi sirtida esa kuchayadi . Aktiv qarshilikdan o‘zgaruvchan tok utganda o‘tkazgich ukining yakinida tokning zichligi deyarli nolga teng bo‘ladi hamma tok o‘tkazgichning sirtida utadi.
Elektr energiyasi qanday afzaliklarga ega ?
Elektr energiyasini simlar orqali uzatish uning avfzalliklaridan
biridir. Iqtisodiyotning hamma sohalarida elektr energiyasidan foydalanilishi bu
energiyaning ikkinchi muhim avfzalliklaridan hisoblanadi. Mahalliy yoqilg’ilardan
keng foydalanish mumkinligi imkoniyatlari uning uchinchi avfzalligi va nihoyat
elektr energiyasini qudratli elektrostantsiyalarda ishlab chiqarish mumkinligi, yani
bir joyni ozida bir necha mln kVt soat energiyaning hosil qilinishi mumkinligi
uning navbatdagi avfzalligidir.


Elektr fanining maqsad va vazifasi nima?
Elektr energiya–energiyalarning universal bir formasi bo‘lib, u oldiga quyilgan barcha vazifalarni bajara oladi;-Elektr energiyani ishlab chiqaruvchi qurilmalarni tuzulishi va ishlash prinsipini o‘rgatadi;-Elektr energiyasiga ishlaydigan elektr mashinalarini tuzulishi va ishlash prinsipini o‘rgatadiz-Elektr energiyasini boshqarish va ximoya vositalarini tuzulishi va ishlatilish soxalarini o‘rgatadi;-Ishlab chiqarishni har taraflama avtomatlashtirishga imkon beradi..XX asr energetika va elektrlashtirish soxasida muhim davr xisoblanadi. CHunki bu davr radio va yarim o‘tkazgichlar texnikasining paydo bo‘lishini, televideniyaning kashf etilishi, avtomatika va telemexanikani taraqqiy etishi, mikroelektronika va energetikaning misli ko‘rilmagan darajada o‘sishi, integral mikrosxemani va atom energiyasining kashf etilishi va taraqqiyoti bilan chambarchas bog‘liqdir.
Uch fazali tok tizimi istemolchilari?
Uch fazali tarmoqning asosiy ustunligi-bu bir xil quvvat bilan taminlangan 1fazali tarmoqqa nisbatan kichik kuchlanish pasayishi.buni 3 fazali tarmoqdagi fazali o’tkazgichdagi oqim 1 fazali tarmoqqa qaraganda 3baravar kamligi va simda ummuman oqim yo’qligi bilan izohlash mumkin
Uch fazali gеnеrator. Xozirgi vaqtda o’zgaruvchan tok elеktr enеrgiyasi uch fazali zanjirlar sistеmasida ishlab chiqariladi, o’sha sistеmadagi ayrim istе'molchilarga uzatiladi va taqsimlanadi.
Uch fazali zanjirlar sistеmasi dеb elеktr zanjirlarning shunday to’plamiga aytiladiki, bunda is'tеmolchilar elеktr enеrgiyasi umumiy uch fazali gеnеratordan oladi. Uch qismdan iborat cho’lg’ami bo’lgan gеnеrator uch fazali gеnеrator dеb ataladi. Bu chulgamning Har bir qismi faza dеb ataladi. Shuning uchun bu gеnеratorlar uch fazali gеnеratorlar dеb atalgan.