Navro’z bayrami

Navro’z bayrami

Navroʻz (forscha نوروز — „yangi kun“) — bahor bayrami, hamda fors va turkiy xalqlarida yangi yilning birinchi kuni. „Navroʻz“ soʻzi forschadan tarjima qilinganda, „yangi kun“ maʼnosini beradi. Eron, shuningdek, Markaziy Osiyo va Kavkazda navroʻz 21-mart kuni, Qozogʻistonda esa, 22-martda nishonlanadi.

Qadim-qadimdan Navroʻz xolis niyatli kishilarning sevimli ayyomi boʻlib kelgan. Oʻsha kunlarda hatto urush-janjallar ham toʻxtalgan, gina-qudratlar kechirib yuborilgan. Shohlar el ichidan eng munosib kishilarni taqdirlashgan, ayrim mahbuslarning gunohidan oʻtishgan.

 „Navro‘z“, „Muborakbod“, „Shohmoylar“, „Sumalak“, „Boychechak“, „Binafsha“ kabi fol’klor ashulalalari O‘zbekistonda bugungi kunda ham mashhur. Hozirda mahalliy, milliy va hatto millatlararo konsertlarda kuylanadigan Navro‘z kuy va qo‘shiqlari mavjud. Bundan tashqari „Mulla Mamajon“ afg‘on qo‘shig‘i juda mashhur bo‘lib, Mozori Sharifda, Eron, Tojikistonda ham quylanadi.

Navroʻz bayramida quyidagi odatlar bajariladi: Shlyapa otmoq. Eshikka tashlangan shlyapani boʻsh qaytarmaslik. Quloq tutishga chiqish. Agar yashirin tinglanayotgan uydan xush suhbatlar eshitilsa, bu orzularning amalga oshishiga ishoradir. Olovda toblanmoq. Olovda toblanayotganda quyidagicha aytiladi: „Ogʻirligim oʻtda yonsin“. Uzuk foliga qarash. Qizlar uzukni tutqichga bogʻlab suv toʻla stakanga soladilar.Uzuk stakanga necha marta tegsa qiz shu yoshida turmushga chiqadi. Bugʻdoy yetishtirish. Bu bahorning kelishiga ishoradir. Tuxum chaqishtirish. Oʻyinning natijasida taraflardan biri yutgan tarafning talablarini bajaradi.

Mehmonga bormoq. Navroʻzda qarindosh va tanishlarning uyiga mehmonga ketadilar, ularga Navroʻz sovgʻalari oboradilar. Sham yondirmoq. Navroʻzda oilaning soni qadar sham yondiradilar. Urishganlarning yarashishi. Navroʻzda hech kim arazlashib qolmasligi kerak. Butun urishganlar yarashadilar. Yalla. Ozarbayjon xalqining qadim davrlaridan beri mavjud boʻlgan raqsidir. Buning maʼnosi insonlarning birligidir. Xoʻroz urishtirmoq. Buning uchun maxsus xoʻrozlar boqiladi. Navroʻz oʻyinları oʻynamoq. Masalan, enzeli.

610-20 guruh talabasi

No’monov Islomjon