O'ZBЕKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI TOSHKЕNT AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI UNIVЕRSITЕTI “Operatsion tizimlar” fanidan
Resurs tushunchasi nima ? Umumiy holda har istehmol qilinadigan (uning), istehmolchilar uchun ma’lum qiymatga ega bo`lgan ob’ekt resursdir. Resurslar zaxiradagi ajratiladigan birligiga qarab, cheklangan va cheklanmagan bo`ladi. Resurs cheklanganligi istehmolchilar orasida hayotiy zaruriyatlarga olib keladi. Zaruriyatlarni tartibga solish uchun, resurslar istehmolchilar orasida ularni yuqori darajada qoniqtiradigan ma’lum qoidalar bo`yicha taqsimlanishi zarur. Resurslarning umumiy klassifikatsiyasini quyidagicha tasavvur qilish mumkin: - mavjudligi xaqiqiyligiga qarab: fizik va virtual - xossalarning kengaytirish imkoniga qarab: moslanuvchan (elastik) va qat’iy - faollik darajasiga qarab: faol va passiv - mavjudlik vaqtiga qarab: asosiy va ikkinchi darajali - tuzilishi (struktura) jihatidan: oddiy va murakkab - tiplanishi bo`yicha: ishlab chiqiladigan va va istehmol qilinadigan - amalga oshirish formasi bo`yicha: yumshoq va qattiq - funktsionallik ortiqchaligiga qarab: qimmat va arzon - foydalanish xarakteriga qarab: parallel foydalaniluvchi va ketma-ket foydalaniluvchi. Fizik resurslar deb, real mavjud bo`lgan va uni foydalanuvchilar orasida tqsimlanganda unga xos bo`lgan fizik xususiyatlarga ega bo`ladi (saqlab qoladi). Virtual resurs-fizik resursning qandaydir boshqacha modelidir. Virtuvl resurs, foydalanuvchi tasavvur qilgan holda mavjud emas. Model sifatida virtual resurs dasturiy-apparat formada amalga oshiriladi. Bu mahnoda virtual resurs mavjuddir. Ammo virtual resurs foydalanuvchiga u bilan ishlash vaqtida, nafaqat fizik resurs, ya’ni modellashtirish ob’ektiga xos xossalarnigina emas, balki unga xos bo`lmagan xossalarni ham namoyon qiladi. Xossalarni kengaytirish imkoniyati belgisi resursni qurish imkoniyatini xarakterlaydi. Virtuallashtirishga, ya’ni o`z xossalarini kengaytirish imkonini beradigan resurs-moslanuvchan yoki elastik deyiladi. Qat`iy resurs, bu o`z ichki xossalari bo`yicha virtuallashtirishga yo`l qo`ymaydigan resursga aytiladi. Faol (aktiv) resursdan foydalanishda, u boshqa resurs yoki jarayonlarni (yoki o`ziga nisbatan ham) o`zgartiruvchi amallarni qo`llaydi yoki o`zgartirishga olib keladi. `assiv resurs bunday xususiyatga ega emas. Bunday ob’ekt ustida mumkin bo`lgan amallar bajariladi, bunda uning holati o`zgaradi, ya’ni ichki yoki tashqi xarakteristikalari.