Мустақил иш Мавзу: Спот операцияларини амалга ошириш механизми

Ўзбекистон Республикаси Олий таълим вазирлиги Тошкент молия институти


Мустақил иш


Мавзу: Спот операцияларини амалга ошириш механизми


Тошкент - 2021 й.
Спот операцияларини амалга ошириш механизми

Режа

1. 
   Спот операциялари тўғрисида тушунча.
   
2. 
   Спот операцияларини амалга ошириш тартиби.
   
3. 
   Спот шартлари асосида кросс-курсларни ҳисоблаш.
   

Жаҳон валюта бозорида энг кўп амалга ошириладиган операциялар - бу, спот ("Спот") операцияларидир. Aгар жаҳон валюта бозорида амалга оширилаётган барча операцияларни 100% деб олсак, уларнинг 70 фоизидан зиёди спот операцияларига тўғри келади.

Спот ("Спот") операцияси - бу бир зумда амалга ошириладиган валюта операцияси бўлиб, сотувчи сотган валютасини сотиб олувчига 2 банк иш куни давомида, шартнома тузилган кун курси бўйича етказиши лозим. Замонавий шароитда, мазкур валюта операцияларининг амалга оширилиши ва валютанинг етказилиши 2 банк иш кунини талаб етмайди.
Касса шартномаси спот шартлари асосида амалга оширилади ва асосан халқаро ҳисоб-китоблар бўйича, курслар ўзгариши оқибатида эҳтимолли валюта йўқотишларининг олдини олиш, шунингдек капиталларни ("қайноқ" пулларни ўз ичига олган ҳолда) бир жойдан бошқа жойга тез оқиб ўтиши мақсадида хорижий валютани зудлик билан сотиб олиш учун қўлланилади.
Валюта курсларининг эркин тебраниши режимига ўтилиши билан валюталар билан чайқов касса савдоси кучайди. Ушбу операциялар валюта бозорларида кенг тарқалган бўлиб, ҳозирги кунда банклараро бозор умумий муомаласининг кўп қисмини ташкил этади.
Касса операциялари учун хусусиятли нарса шундаки, шартнома тузилишининг пайти унинг ижро этилиш пайти билан тўғри келмайди. Валюта шартнома тузилганидан сўнг ўша заҳоти, 2 банк иш кунидан кечикмаган ҳолда, сотиб олувчига етказилади. Валютани етказиб бериш муддати "валюталаштириш санаси" деб аталади. Aгарда валюталаштириш санаси бир иштирокчи ҳудудида дам олиш кунига тўғри келса, унда ижро санаси бўлиб иккала иштирокчи учун ҳам дам олиш кунидан сўнгги иш куни ҳисобланади. Қуйида келтирилган жадвалда спот операцияларини турлари бўйича валютлаштириш саналарини кўришимиз мумкин.