Mumtoz so’Z” 2011 Zamonaviy o’zbek tili: Sintaksis

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


MIRZO ULUG’BEK NOMIDAGI O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI


ZAMONAVIY O’ZBEK TILI
II jild


SINTAKSIS


Toshkent
“MUMTOZ SO’Z”
2011


Zamonaviy o’zbek tili: Sintaksis / Mualliflar jamoasi. Mas’ul muharrirlar R.Sayfullayeva, M.Qurbonova. O’zR Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi, Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy universiteti. – Toshkent.: Mumtoz so’z, 2011.
Istiqlol tufayli yuzaga chiqqan imkoniyatlar til bilimlarining yuksalishiga ham sabab bo’ldi. Zamonaviy tilshunoslik talablarida bajarilgan ushbu tadqiqot ikki jilddan iborat. Uning ushbu ikkinchi jildida o’zbek tilining sintaktik xususiyati struktur tilshunoslikning substansional tadqiq yo’nalishi metodologiyasi va tadqiq usullari asosida yaratildi.
Darslik oliy o’quv yurti talabalari, tadqiqotchilari, mutaxassislari va soha qiziquvchilariga mo’ljallangan.
Mas’ul muharrirlar:
….
filologiya fanlari doktori, professor R.R. Sayfullayeva
filologiya fanlari doktori, professor M.M. Qurbonova

Taqrizchilar:

filologiya fanlari doktori, professor R. Rasulov
filologiya fanlari nomzodi, dotsent A. Rafiyev

Mirzo Ulug’bek nomidagi O’zbekiston Milliy universiteti o’quv-metodik kengashining 2011 yil ......dagi yig’ilishida muhokama qilinib, nashrga tavsiya etilgan (5-sonli bayonnoma)

Professor Hamid G’ulomovich Ne’matovning70 yoshiga … shogirdlaridan.
MUQADDIMA

O’tgan asrning 80-yillaridan boshlab o’zbek tilshunosligida tilning fonetik, leksik va grammatik sathlari lison–nutq dixotomiyasi asosida tadqiq etilib, yaxlit substansional ta’limot yaratildi. Tilshunoslikda tor yo’nalish sifatida ish boshlagan substansional lingvistika bugungi kunda jahon tilshunosligi tomonidan e’tirof etildi va hatto, unga ta’sir ham ko’rsata boshladi. O’zbek tili lisoniy qurilishiga berilgan yangi ilmiy-nazariy baho qator monografiya, darslik va qo’llanmalarda o’z ifodasini topdi. Ushbu darslik shunday manbalardan biridir.

O’zbek tili morfologik qurilishining substansial talqinini o’z ichiga olgan “Zamonaviy o’zbek tili. Morfologiya” darsligi o’zbek tili substansional grammatikasining 1-jildi sifatida 2008 yilda “Mumtoz so’z” nashriyotida chop etilgan edi. Qo’lingizdagi “Zamonaviy o’zbek tili. Sintaksis” uning mantiqiy davomidir.
Kitob mualliflar jamoasi tomonidan tayyorlangan. Uning “O’zbek sintaktik ta’limoti va uning taraqqiyoti” qismi prof. H.Ne’matov, “Sintaksisning tadqiq manbai va predmeti” mavzusi prof. R.Sayfullayeva, prof. M. Qurbonova “Lisoniy sintaktik qolip” mavzusi prof. M. Qurbonova, “Valentlik va sintaktik aloqa” mavzusi prof. B. Mengliyev, prof. M.Qurbonova, dots.M.Abuzalova, “So’z birikmasi” mavzusi B.Mengliyev va dos. S.Nazarova, “Sodda gapning lisoniy qurilishi prof. M.Qurbonova va dos. M.Abuzalova, f.f.n. B. Yorov, “Sodda gapning tarkibi” mavzusi, “Gap bo’laklari”, “So’z va gap kengaytiruvchilarining muvofiqlashuvi va farqlanishi” mavzulari prof. M. Qurbonova, dots. Sh. Akramov, f.f.n. B. Yorov, M. Bolibekova, X. Yo‘ldasheva, “Gapda ajratilgan so’zshakllar”, “Sodda gapda teng bog’lanish”, “Undalma” mavzulari prof. R.Sayfullayeva, f.f.n. N. Sa’dullayeva, “Gapning kirish va kiritma kengaytiruvchilari” mavzusi prof. M.Qurbonova, “Yig’iq gap” mavzusi prof. B.Mengliyev va f.f.n.N.Yo’ldosheva, “Uyushgan gap” mavzusi prof. R.Sayfullayeva, f.f.n. S. Muhammadjonova, f.f.n. N. Sa’dullayeva, “Qo’shma gap” mavzusi prof. R.Sayfullayeva, dos.L.Raupova, dos.J. Jumabayeva, “Murakkab qo‘shma gap” R.Sayfullaeva, dots.L.Raupova, dots.J. Jumabaeva, “Ko‘chirma gapli qo‘shma gap” mavzusi prof. R. Sayfullaeva, X. Yo‘ldasheva, M. Hamidova, “Sintaktik birliklarning nutqiy voqeylanishida sathlar hamkorligi” mavzusi prof. B.Mengliyev, “Punktuasiya” prof. B.Mengliyev va dots. B. Bahriddinova, “Xulosa” bo’limlari prof. R.Sayfullayeva va B.Mengliyev tomonidan yozildi.