O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
LABORATORIYA ISHI № 2
MAVZU:REAL MUSTAQIL KUCHLANISH VA TOK MANBALARINING TADQIQOTI
Toshkent–2022
2 – LABORATORIYA ISHI
REAL MUSTAQIL KUCHLANISH VA TOK MANBALARINING TADQIQOTI
Ishning maqsadi: NI Multisim dasturiy muhiti yordamida kuchlanish va tok manbasining tashqi tavsifini o’rganish.
1-rasm. Kuchlanish va tok manbasining tashqi tavsifini o‘rganish printspial sxemasi
2-rasm. NI Multisim dasturiy muhitida yig‘ilgan holati
Dastlabki hisoblashlar
Zanjirning tokini hisoblash I=E/(Rich+Ryuk) (A)
I1=8,4/(300+50)=24mA; I5=8,4/(300+1500)=4,6mA;
I2=8,4/(300+150)=18,6mA; I6=8,4/(300+2000)=3,65mA;
I3=8,4/(300+300)=14mA; I7=8,4/(300+4000)=1,95mA;
I4=8,4/(300+800)=7,6mA;
Yukdagi kuchlanishni topish: Un=In*Rn(yuk) (V)
U1=24*10-3*50=1,2V U5=4,6*10-3*1500=7V
U2=18,6*10-3*150=2,8V U6=3,65*10-3*2000=7,3V
U3=14*10-3*300=4,2V U1=1,95*10-3*4000=7,8V
U4=7,6*10-3*800=6,1V
Yukdagi quvvatni hisoblash: P=I2n*Rn(yuk) (Wt)
P1=(24*10-3)2*50=0,029 Wt P5=(4,6*10-3)2*1500=0,032 Wt
P2=(18,6*10-3)2*150=0,052 Wt P6=(3,65*10-3)2*2000=0,026 Wt
P3=(14*10-3)2*300=0,059 Wt P7=(1,95*10-3)2*4000=0,015Wt
P4=(7,6*10-3)2*800=0,046 Wt
Foydali ish koeffitsientini hisoblash: 𝜂n=Rn(yuk)/(Rich+ Rn(yuk))
𝜂1=50/(300+50)=0,14 𝜂5=1500/(300+1500)=0,833
𝜂2=150/(300+150)=0,33 𝜂6=2000/(300+2000)=0,87
𝜂3=300/(300+300)=0,5 𝜂7=4000/(300+4000)=0,93
𝜂4=800/(300+800)=0,73
2-jadval
Berilgani
|
|
E2=8,4V;
|
|
Rich=300Ω
|
|
|
|
|
|
Ryuk
|
Tajribadan
olingan
|
Tajriba natijalarini hisoblash
|
|
|
Daslabki
|
hisoblashlar
|
|
|
|
|
Uyuk
|
I
|
Pyuk
|
𝜂
|
I
|
U
|
|
Pyuk
|
𝜂
|
[Ω]
|
[V]
|
[mA]
|
[Wt]
|
-
|
[mA]
|
[V]
|
[W]
|
|
-
|
50
|
1,2
|
24
|
0,0289
|
0,1433
|
24
|
1,2
|
0,029
|
|
0,14
|
150
|
2,8
|
18,67
|
0,052
|
0,3315
|
18,6
|
2,8
|
0,052
|
|
0,33
|
300
|
4,2
|
14,02
|
0,0592
|
0,4963
|
14
|
4,2
|
0,059
|
|
0,5
|
800
|
6,1
|
7,66
|
0,0458
|
0,7117
|
7,6
|
6,1
|
0,046
|
|
0,73
|
1500
|
6,81
|
4,67
|
0,0321
|
0,8182
|
4,6
|
7
|
0,032
|
|
0,833
|
2000
|
7,3
|
3,64
|
0,026
|
0,8503
|
3,65
|
7,3
|
0,026
|
|
0,87
|
4000
|
7,8
|
1,95
|
0,0152
|
0,927
|
1,95
|
7,8
|
0,015
|
|
0,93
|
2. Tajriba natijalarga ishlov berish:
- Tajriba asosida olingan kuchlanish Uyuk qiymati asosida keying hisoblashlarni amalga oshiring.
- yuklama tokini hisoblash: Iyuk=Uyuk/Ryuk
I1=1,2/50=24mA I5=7/1500=4,67mA
I2=2,8/150=18,67mA I6=7,3/2000=3,64mA
I3=4,2/300=14,02mA I7=7,8/4000=1,952mA
I4=6,1/800=7,66mA
-yuknig quvvatini hisoblash: P=I2yuk*R(yuk) (Wt)
P1=(24*10-3)2*50=0,0289 Wt P5=(4,6*10-3)2*1500=0,0321 Wt
P2=(18,6*10-3)2*150=0,052 Wt P6=(3,65*10-3)2*2000=0,026 Wt
P3=(14*10-3)2*300=0,0592 Wt P7=(1,95*10-3)2*4000=0,0152Wt
P4=(7,6*10-3)2*800=0,0458 Wt
-FIK ni hisoblash: 𝜂= Pyuk/Pmanba; bunda: Pmanba=E*Iyuk;
𝜂= Pyuk /( E*Iyuk);
𝜂1=0,0289/(8,4*24*10-3)=0,1433 𝜂5=0,0321 /(8,4*4,67*10-3)=0,8182
𝜂2=0,052 /(8,4*18,67*10-3)=0,3315 𝜂6=0,026 /(8,4*3,64*10-3)=0,8503
𝜂3=0,0592 /(8,4*14,02*10-3)=0,4963 𝜂4=0,0152/(8,4*1,952*10-3)=0,927
𝜂4=0,0458 /(8,4*7,66*10-3)=0,7117
3. Quyidagi bog’lanishlar grafiklarini chizing:
Iyuk=f(Ryuk)
Uyuk=f(Ryuk)
Pyuk=f(Ryuk)
𝜂 = f (Ryuk);
Xulosa:
Men bu labaratoiya ishimizda shuni ayta olamanki- To’la zanjir uchun Om qonuni ifodasi: I=E/(Rich+R)
Ya’ni to’la zanjirdagi tok kuchlanishga to’g’ri proporsional,
manbaning ich qarshiligi va qarshilik yig’indisiga teskari
proporsionaldir. Biz labaratoriya ishini bajarishda tok kuchi
qarshiliklarning turli qiymatlaridan foydalandik.Shunga bog’liq
ravishda kuchlanishning quvvatning foydali ish koeffitsiyentning har xil qiymatlariga erishdik.Laboratoriyani bajarish davomida zanjirdagi tok kuchi kuchlanishga to’g’ri proporsional , qarshilik va manbaning ichki qarshiligi yig’indisiga teskari proporsional bo’lishini bilib oldim va bu mavzu yuzasidanjuda ko'plab ko'nikmagalarga ega bo'lib oldim.
Do'stlaringiz bilan baham: |