Moliya fanining mohiyati, ahamiyati va funksiyalari

MOLIYANING MOHIYATI, AHAMIYATI VA FUNKSIYALARI

• Hurmatli talabalar Moliya fanida quyidagi
• Moliya
• Yalpi daromad
• Milliy daromad
• Yalpi milliy mahsulot
• Yalpi ichki maxsulot
• so’zlardan ko’plab foydalanilab, ko’plab misollarni dars davomida ko’rib chiqamiz.
• Shu sababli ushbu so’zlarga alohida izoh berib o’tishni joiz deb bildim .

• Moliya – pul fondlarining harakati, ya'ni ularning shakllanishi, taqsimlanishi va foydalanishi bilan bog’liq ravishda vujudga keladigan munosabatlardir
• Yalpi daromad – bu shaxsiy iste'molga shaxsiy yordamchi xo’jalikdan natural tushumlar qiymatini va aholiga ijtimoiy fondlar hisobiga bepul va imtiyozli xizmatlar qiymatini hisobga olgan holda kirimning barcha manbalari bo’yicha pul daromadlarining umumiy yig’indisidir.

• Milliy daromad moddiy i. ch. tarmoqlaridagi korxonalar sof mahsulotlarining yig‘indisi sifatida hisoblanadi. Ayrim tarmoq yoki korxonalarning sof mahsuloti uning yalpi mahsuloti va moddiy i. ch. sarflari o‘rtasidagi farq (qoldiq) sifatida aniqlanadi.
• Misol uchun xizmat ko‘rsatuvchi firmaning yalpi pul tushumidan xizmat ko‘rsatish bo‘yicha moddiy sarflar chegirilib, xizmat ko‘rsatuvchi firmaning (korxonaning) pul shaklidagi yalpi daromadi aniqlanadi.
• Yalpi milliy mahsulot – bir yil davomida pirovard natijada yaratilgan va bozor narxida hisoblangan barcha mahsulot va xizmatlardir. Aholi jon boshiga yaratilgan yalpi milliy mahsulot miqdori iqtisodiyotning naqadar rivojlanganligini bildiradi.

• Yalpi ichki maxsulot (YAIM) — mamlakat iqtisodiy faoliyatining muayyan davr (oy, chorak, yil) davomidagi umumiy natijalarini tavsiflaydigan ko‘rsatkich. Mamlakat hududida joylashgan barcha korxonalar (chet el va qo‘shma korxonalari ham shu hisobga kiradi) tomonidan jami ishlab chiqarish omillari bilan ishlab chiqarilgan tovarlar va xizmatlarning bozor qiymatlaridagi ifodasi bo‘lib, uning miqdori milliy hisoblar tizimi asosida hisoblab chiqiladi. Mamlakat iqtisodiyotining rivojlanishini makrodarajada tavsiflash va tahlil etishda foydalaniladi.