Moliya fanining mohiyati, ahamiyati va funksiyalari

Moliya

• Moliya

• Taqsimlash funktsiyasi

• Nazorat funktsiyasi

Moliyaviy resurslar -

• bu yalpi ichki mahsulot va milliy daromadni taqsimlash, qayta taqsimlash natijasida xo`jalik yurituvchi sub’yektlar va davlatning qo`lidagi vaqtincha bo`sh pul mablag`lari yig`indisidir.

Moliyaviy resurlar manbalari:

• Xo`jalik sub’yektlari miqyosida: foyda, amortizat-siya fondi, qimmatli qog`ozlar realizatsiyalari, bank kreditlari, foizlar, dividendlar.
• Jismoniy shaxslar miqyosida: ish haqi, mukofotlar, qo`shimcha ish haqi, ijtimoiy to`lovlar, safar harjat-lari, tadbirkorlik faoliyatidan olingan daromadlar.
• Davlat va mahalliy hokimiyat organlari miqyosida: davlat unitar korxonalari foydasi, davlat mulkini xususiylashtirishdan tushumlar, tashqi iqtisodiy faoliyatdan daromadlar, soliq tushumlar, davlat krediti, pul emissiyasi.

Takror ishlab chiqarish jarayoni harajatlarini ta’minlash

• Takror ishlab chiqarish jarayoni harajatlarini ta’minlash
• 4 shaklda amalga oshiriladi:
• O`z-o`zini moliyalashtirish. Bunda korxonalar takror ishlab chiqarish jarayonlari uchun zaruriy harajatlarni ichki moliyaviy resurslar hisobiga qoplashi mumkin. Uning moliyaviy manbai korxonalar foydasi, amortizatsiya va boshqa o`ziga tegishli moliyaviy resurslar hisoblanishi mumkin.
• Kreditlash. Bunda xo`jalik sub’yekti harajatlarni muddatlilik, qaytaruvchanlik, maqsadlilik va ta’minlanganlik shakllari asosida banklar va boshqa kredit muassasalaridan kreditlari evaziga qoplaydilar.
• Jalb qilingan mablag`larni shakllantirish. Bunda takror ishlab chiqarish jarayoni harajatlari moliyaviy bozorlarga qimmatbaho qog`ozlar chiqarish yo`li bilan qoplanishi mumkin.
• Davlatlardan moliyalashtirish. Bunda barcha harajatlar byudjet va byudjetdan tashqari boshqa davlat fondlari vositasida qoplanadi.

Takror ishlab chiqarish jarayonini uzluksiz moliyalashtirishda moliyaviy zaxiralar katta ahamiyatga egadir.

• Takror ishlab chiqarish jarayonini uzluksiz moliyalashtirishda moliyaviy zaxiralar katta ahamiyatga egadir.

Moliyaning quyidagi tamoyillari amal qiladi:

• Birlik (yaxlitlik)
• Balanslilik
• Maqsadga yo`naltirilganlik
• Sharoitga moslashuvchanlik
• Strategik asoslarga tayanuvchanlik

Moliyaviy barqarorlashtirish strategiyasi nuqtai-nazaridan iqtisodiyotni isloh qilish quyidagi tadbirlarni o`z ichiga oladi:

• Bahoning erkinlashtirilishi
• Xususiylashtirish
• Ijtimoiy transformatsiya
• Jahon moliya tizimaga integrallashuv