Metall va metalmaslar

Materiallarning qattiqligini aniqlash usullarini o‘rganish

Kirish

Kirish

• Materiallarning xossalari
• Qattiqlikni Brenel usuli bilan aniqlash
• Qattiqlikni Rokvel usuli bilan aniqlash
• Vikers usuli
• Xulosa

1.

1.

Materialning qattiqligi boshqa qattiq jismning sirt qatlamiga mexanik kirishiga qarshilik ko'rsatish qobiliyati deyiladi. Qattiqlikni aniqlash uchun po'latdan yasalgan shar, olmos konus, piramida yoki igna shaklida yasalgan korpus (indenter) ma'lum bir kuch bilan material yuzasiga bosiladi. Sirtda olingan izning o'lchami materialning qattiqligini baholash uchun ishlatiladi. Materialning qattiqligini o'lchash usuliga qarab, u miqdoriy xarakterlanadi qattiqlik raqami Brinell (HB), Rockwell (HRC) yoki Vickers (HV) .
Ko'rsatilgan mexanik xarakteristikalar bir -biri bilan bog'liq, shuning uchun ularning o'ziga xos qiymatlarini aniq issiqlik bilan ishlov beradigan maxsus material uchun olingan formulalar yordamida qattiqlik ma'lumotlari asosida hisoblash yo'li bilan topish mumkin. Shunday qilib, masalan, qattiqligi 180-350 HB bo'lgan po'latlarning egilish chidamlilik chegarasi taxminan 1,8 HB, qattiqligi 45-55 HRC-18 HRC + 150, chidamlilik chegarasi va po'latning mustahkamlik chegarasi o'rtasidagi bog'liqlik quyidagi nisbatlar bilan tavsiflanadi:

Brinell usuli - material qattiqligini aniqlovchi asosiy usullardan biri.

• Brinell usuli - material qattiqligini aniqlovchi asosiy usullardan biri.
• Brinell usuli — metallar kattiqligini aniqlash usullaridan biri. Metallning tekis sirtiga maʼlum kuch bilan astasekin maxsus zoldir botiriladi. Metall qancha yumshoq boʻlsa, zoldir shuncha chuqurroq botadi. Zarur kuch zoldirga moy bosimi (gidravlik bosim) yoki mexanik uzatmalar (richagli asbob) orqali elektr dvigatelidan beriladi. Zoldirga beriladigan kuchni R bilan, metall sirtiga tushgan zoldir izi yuzasini S bilan belgilab nisbati aniqlansa, metallning Brinell boʻyicha qattiqligi topiladi, yaʼni NVR kg/mm2. Shved muhandisi Yu. A. Brinell (1849—1925) taklif qilgan (1900).[1]